Artykuł ten skupia się na jednym z najważniejszych tematów związanych z car audio jakim są obudowy do głośników.
Jak zostało wspomniane w temacie związanym z typami głośników, w wielu przypadkach obudowa jest konieczna do tego aby osiągnąć pełnie tego, co poszczególne typy mają do zaoferowania. Flagowym przykładem są tutaj subwoofery, które wymagają zastosowania odpowiedniej obudowy. W następnej części artykułu zostaną opisane najpopularniejsze obudowy głośników wykorzystywane powszechnie w car audio.
Brak obudowy do głośników – obudowa FreeAir
Pierwszym rodzajem obudowy do głośników wartym opisania jest tak zwana obudowa FreeAir. Ten typ uzyskuje się poprzez zamocowania głośnika np. na tylnej półce. Problem w tym, że miejsce do którego zostanie zamontowany głośnik powinno być sztywne gdyż nie ma on poduszki powietrznej za sobą, przez co drgania mogłyby go uszkodzić, jeżeli nie byłby on odpowiednio zamocowany. Jest to popularny rodzaj „obudowy” stosowany niezwykle czysto w momencie kiedy zabudowa nie jest wymagana. Wspominam o tym jednak po to, żeby zwrócić uwagę na to że FreeAir pozwala na zaoszczędzenie paru groszy, ale tak naprawdę jest najgorszym możliwym wyborem. Po pierwsze zastosowane usztywnienie zaszkodzi właściwością brzmieniowym. Wynika to z tego, że w FreeAir często będzie dochodzić do interferencji fal z tylnej i przedniej części membrany. Poza tym obudowa do głośników FreeAir jest wrażliwa na duże moce przerobowe, które mogą uszkodzić głośnik. Osobiście odradzam korzystanie z takiej obudowy.
Obudowa zamknięta (closed)
Jestem pewien, że większość z was widziała już tą obudowę do głośników u swoich znajomych czy we własnych autach. W zasadzie, zdjęcie przedstawione na początku tego artykuły, przedstawia obudowę zamkniętą. Jak widać jest to sztywna i zamknięta skrzynka w której mocowany jest głośnik. To właśnie potencjalna szczelność ma największy wpływ na jakość dźwięku. W momencie kiedy membrana zaczyna drgać w środku powstaje poduszka powietrzna, która ogranicza zbyt energiczne ruchy membrany co ułatwia kontrolę głośnika. Uprzedzając wasze potencjalne pytania, najlepiej do obudowy będzie wykorzystać MDF. Unikajcie płyty wiórowej. Tak jest ona tańsza i często używana przez domorosłych fanów „tuby” w aucie, ale różnica w częstotliwości rezonansowej jest wyraźnie słyszalna. W MDF wynosi ona 14 Hz podczas gdy w obudowie wykonanej z płyty wiórowej 300 Hz.
Powszechnie uważa się, że zrobienie tylnej ściany pochyłą (kąt około 75 stopni), pozwoli na redukcję rezonansu i fal stojących, które powstają wewnątrz obudowy. Sama obudowa powinna zawierać także wytłumienie wykonane z watoliny bądź wełny owczej. Odpowiednio wykonane wytłumienie (które, możecie mi zaufać będziecie robić metodą prób i błędów) wpłynie pozytywnie na jakość dźwięku, zwłaszcza na bas. Sama obudowa zamknięta jest niezwykle popularna ze względu na jej odporność na uszkodzenia i jest także świetnym wyborem dla laików, gdyż wybacza najwięcej błędów. W wielu przypadkach obudowa o pojemności odpowiadającej średnicy głośnika, powinna działać świetnie. Potrafi ona także najwierniej odtwarzać pasmo, nie potrzebuje dużo miejsca i nie psuje się od wykorzystania dużej mocy. Największą wadą są wyraźne zakłócenia na wyższych poziomach basu.
Obudowa Bass Reflex (obudowa wentylowana – vented)
Jak widać na zaprezentowanym powyżej rysunku, ta obudowa do głośników jest podobna do prezentowanej powyżej obudowy zamkniętej. Jedyną różnicą jest zastosowanie tzw. portu (patrząc na nazewnictwo, zastanawiam się nad stworzeniem oddzielnego artykułu zawierającego słowniczek najpopularniejszych terminów z car audio). Port, to rurka o odpowiedniej średnicy i długości, która wpływa na częstotliwość strojenia (Fb). Im dłuższa rurka tym mniejsza wartość Fb i odwrotnie, krótsza rurka oznacza wyższy współczynnik Fb. W przeciwieństwie do obudowy zamkniętej, ta wymaga większej dokładności w zakresie obliczeń wielkości skrzynki w stosunku do długości rurki itd. Powszechnie wykorzystuje się do tego programy pokroju WinISD, ale i tak posiadanie podstawowej wiedzy w tym zakresie jest wymagane, żeby uniknąć potencjalnych błędów. Sama objętość skrzynki nie powinna być większa niż Vas. Jeżeli będziecie chcieli zmniejszyć przekrój rurki, to raczej unikacie jej skracania. Jeżeli to zrobicie, powietrze może zacząć płynąć zbyt szybko co zmniejszy jakość dźwięku.
Samą skrzynkę powinno się montować tak żeby port miał wyjście na ściance na której jest głośnik. Za wszelką cenę unikajcie montowania rurki w stronę przeciwną do głośnika. Wtedy efekt będzie mizerny. Samej rurki też się nie wytłumia. Wprawdzie niektórzy polecają takie zabiegi i w pewnych przypadkach mogą one zadziałać. Jednak, jeżeli nie bawicie się w eksperymenty, to raczej bym wam tego nie proponował. W związku z obudową Bass Reflex często pojawia się pytanie jaka powinna być przerwa między końcem rury a ścianą we wnętrzu głośnika. Odpowiedź jest bardzo prosta, co najmniej tyle centymetrów ile średnicy ma sama rurka. Największą zaletą tego typu obudowy do głośników jest wyeliminowanie problemu związanego z utratą jakości na wyższych zakresach basu. Z drugiej strony jednak, bardzo łatwo można zepsuć jego wykonanie.
Generalnie, nie są to wszystkie typy obudowy do głośników stosowanych w car audio. Należą one jednak do najbardziej powszechnych. Mam nadzieję, że artykuł ten pomoże wam w stworzeniu idealnego systemu grającego.
Przeczytaj także o Typy Głośników – Podstawy Car Audio
