Fablok to firma o ciekawej historii i wielkich zasługach dla polskiej kolei.
Pisząc ostatni artykuł o wozidle Caterpillar, nie sądziłem, że w kolejnym tekście będę dotykał tematu leżącego jeszcze dalej od klasycznych samochodów. Jak to jednak w życiu bywa, kolejny raz pomysł redaktora naczelnego naszego portalu zdołał mnie zaskoczyć. Pozytywnie, rzecz jasna. Stanęło na tym, że zajmę się tematem zaproponowanym przez Niego i wierzcie mi, była to ciekawa podróż. Fablok, bo właśnie ta firma i jej produkty zagrają dziś główną rolę, ma za sobą niezwykle skomplikowaną historię, którą warto przybliżyć. Ich wkład w rozwój kolei w Polsce jest nie do przecenienia. Pomimo natłoku informacji postaram się dość sprawnie przeprowadzić Was przez dzieje chrzanowskiej fabryki i przybliżyć kilka bardzo interesujących modeli lokomotyw, które zostały przez nią zaprezentowane na przestrzeni lat. Cofniemy się do początków firmy, zahaczymy o czasy wojenne, na dłużej zatrzymamy się w PRL-u, by ostatecznie dojechać do współczesności i sprawdzić, jak dziś radzi sobie Fablok. Wszyscy na miejscach? W takim razie pora zaczynać.
Fablok – początki firmy
Firma powstała w 1919 roku, a jej założyciele to Piotr Drzewiecki, Stanisław Karłowski, Władysław Jechalski oraz Leopold Wellisz. Rzecz jasna, tak wielkie przedsięwzięcie wymagało sporych nakładów finansowych i tutaj pojawiają się dwa banki, które wspomogły wyżej wspomnianych założycieli. Bank Małopolski i Bank Handlowy udzieliły finansowania firmie, co okazało się niezwykle trafnym posunięciem, gdyż już w 1920 roku spółka podpisała umowę z rządem na dostawę lokomotyw. Był to kontrakt długoterminowy, według którego Fablok miał w ciągu dziesięciu lat dostarczyć tysiąc dwieście egzemplarzy. Warto zauważyć, że firma początkowo nie nazywała się Fablok, a Fabryka Lokomotyw w Polsce S.A., by w 1920 roku zmienić nazwę na Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce S.A. Zakłady w Chrzanowie. W ciągu czterech lat zbudowano zakłady w Chrzanowie, które jeszcze w trakcie budowy zaczęły produkować lokomotywy. Pierwszy parowóz został wyprodukowany w 1922 roku i przekazany do Polskich Kolei Państwowych.
W zakładach produkowano również parowozy przeznaczone na eksport. Lokomotywy polskiej produkcji jeździły między innymi w Bułgarii, na Łotwie, czy w Maroku. W 1937 roku Fablok wyprodukował lokomotywę Pm36-1, która zdobyła Złoty Medal na Światowej Wystawie Sztuki i Techniki w Paryżu. Było to wielkie osiągnięcie polskiej myśli technicznej. W latach trzydziestych powstało w Fabloku wiele interesujących konstrukcji, jak na przykład Luxtorpeda, której przyjrzymy się w dalszej części tekstu. Po Wybuchu II wojny światowej fabryka została ustanowiona filią niemieckich zakładów Henschel & Sohn. Był to okres, w którym produkowano parowozy na potrzeby przemysłu niemieckiego. Należy zaznaczyć, że dzięki temu, iż zakłady były używane przez Niemców, to sprzęt, hale, czy narzędzia nie zostały zniszczone w trakcie działań wojennych i można było niemal od razu po wojnie wznowić działalność fabryki.
