Torsen – zasada działania
Podstawą konstrukcyjną mechanizmu różnicowego typu Torsen jest przekładnia z zębami śrubowymi, zapewniająca bardzo wysoki współczynnik tarcia wewnętrznego. Niezwykle istotny jest fakt, że stopień tarcia zależy w tym przypadku od kilku czynników, między innymi od kąta linii zębów i od wzajemnego położenia kół. Przekładnie napędzane od strony koła ślimakowego charakteryzują się swobodnym obrotem. Z kolei te, które zostały umieszczone po stronie tzw. ślimacznicy, mogą ulegać blokowaniu. W przypadku wystąpienia różnicy prędkości obrotowej wału wejściowego i wału wyjściowego, dochodzi do zazębiania. Oznacza to, że w sytuacji, w której jedna z półosi zaczyna obracać się szybciej od drugiej, mechanizm ulega zblokowaniu, dzięki czemu możliwe jest przeniesienie momentu na półoś, która w danej chwili dysponuje lepszą przyczepnością.
W typowych warunkach drogowych, w których samochód porusza się po suchym, przyczepnym asfalcie, Torsen działa jak każdy inny mechanizm różnicowy o konstrukcji otwartej. W tym przypadku ślimacznice przejmują funkcję kół koronowych, natomiast poszczególne pary ślimaków działają tak samo, jak satelity. Dopiero w sytuacji utraty przyczepności następuje zazębienie ślimakowe, co doprowadza do zwiększenia oporu między wałami, które obracają się z różną prędkością.
Pierwszy wariant mechanizmu różnicowego typu Torsen składał się z trzech par zazębień. Poszczególne ślimaki łączone są przy użyciu kół zębatych z prostymi zębami – w ten sposób mogą obracać się z równą prędkością, ale w przeciwnych kierunkach. Każda para ślimaków łączy się ze ślimacznicami, które współgrają z półosiami.
Mechanizm różnicowy typu Torsen przedstawia wiele zalet
W praktyce okazuje się, że takie rozwiązanie zapewnia bardzo dobrą przyczepność we wszystkich warunkach drogowych. Niepodważalną zaletą mechanizmu typu Torsen jest też jego żywotność – koła zębate są wyjątkowo trwałe, a cały mechanizm pozostaje praktycznie bezobsługowy. Ogromną zaletą jest tu też błyskawiczna reakcja na utratę przyczepności oraz liniowa, płynna charakterystyka blokowania.
Tego typu rozwiązanie od lat stosowane jest w różnych modelach Audi. Mechanizm różnicowy typu Torsen można spotkać też w Alfach Romeo, Mazdach czy w Volkswagenach (w modelach z silnikiem umieszczonym poprzecznie, pozostałe wyposażone są w sprzęgło wielopłytkowe). W każdym przypadku Torsen sprawuje się doskonale, znacząco zwiększając poziom bezpieczeństwa jazdy.
grafika tytułowa: CC BY-SA 4.0; autor: NocturnalA6 2.7; źródło: wikimedia commons