Yugo Koral – maluch rodem z Jugosławii
Współcześnie klienci mają do wyboru bardzo szeroką paletę dostępnych modeli od wielu producentów. Czasem wybór jest tak duży, że wiele osób ma wręcz problemy z wyborem odpowiedniego dla nich nowego auta. Ten problem nie istniał kilkadziesiąt lat temu, kiedy to producenci w swojej ofercie mieli zaledwie kilka aut. Było to szczególnie zauważalne w krajach zza żelaznej kurtyny. W tych krajach wybór samochodów był mocno ograniczony, a wręcz prawie niemożliwy. Potencjalny nabywca zadowalał się tym co było akurat dostępne. Przykładem takiego auta był w Polsce Fiat 126p, czyli popularny maluch. Ale nie tylko Polacy produkowali małe, małolitrażowe pojazdy. Idealnym przykładem był Yugo Koral, zamiennie nazywany również Zastavą Koral.
Yugo Koral jak na auto z kraju zza żelaznej kurtyny bardzo dobrze przyjął się nie tylko na rodzimym, ale także zagranicznym rynku. Przez krótki okres model ten eksportowany był nawet do Stanów Zjednoczonych. Świadczy to dobitnie o popularności tego modelu. Sam model technicznie bazował na Fiacie 127. Yugo Koral produkowany był przez zakłady w Kragujevacu. Auto technicznie bazowało na Fiacie 127, ponieważ jeszcze w latach 70 XX wieku została zakupiona licencja od Włochów właśnie na ten model. Produkcję rozpoczęto w październiku 1980 roku.
Yugo Koral – początki produkcji
Model ten został zaprojektowany dwa lata przed rozpoczęciem produkcji czyli w 1978 roku. Był to wspólny projekt, który powstał w Turynie we Włoszech. Miejsce to nie jest przypadkowe, ponieważ przy projektowaniu Zastavy Koral współpracowali zarówno inżynierowie Zastavy jak i Fiata. Pierwotnie model ten miał być oznaczony symbolem 102. Miał być następcą modelu 750. Oznaczenie symbolem 102 wzięło się z założenia, że model ten miał być dopełnieniem w ofercie dla modelu Zastava 101, który był większy. Nowy model z Jugosławii konstrukcyjnie w całości bazował na Fiacie 127. Warto nadmienić, że model Fiata zadebiutował w 1971 roku czyli dokładnie 9 lat wcześniej od Zastavy 102, czyli modelu Koral. Fakt ten sprawiał, że już momencie premiery auto konstrukcyjnie nie było zbyt nowoczesne.
Jednak Zastava 102 nie byłą wierną kopią Fiata 127. Konstruktorzy z Jugosławii, aby nadążyć za obowiązującymi trendami, zdecydowali się na zastosowanie zupełnie nowej karoserii oraz wnętrza. Jeśli chodzi o silnik, to początkowo przejęto jednostkę z Fiata 127. Miał on pojemność 900 centymetrów sześciennych i dysponował mocą około 45 koni mechanicznych. Masową produkcję rozpoczęto dokładnie 28 listopada 1980 roku, pomimo że oficjalna premiera miała miejsce prawie dwa miesiące wcześniej. Termin listopadowy nie był przypadkowy. Zbiegł się on bowiem z rocznicą założenia Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii. Przez pierwszy rok powstało dokładnie 9715 egzemplarzy tego modelu.
Yugo Koral – kolejne lata oraz zmiana nazwy modelu
Po pewnym czasie zdecydowano się na zmianę nazwy tego modelu. Na początku zdecydowano się na Zastavę Jugo, po czym nazwę tą przemianowano na Zastava Yugo. Kolejne lata produkcji to także czas pierwszych unowocześnień konstrukcji opartej na Fiacie 127. Dokładnie w 1984 roku wprowadzono do oferty nową wersję silnikową. Choć nie była to całkowita nowość, ponieważ nowa jednostka napędowa została żywcem przejęta z większego modelu czyli Zastavy 101. Była to jednostka napędowa o pojemności 1100 centymetrów sześciennych. Silnik ten wyróżniał się między innymi zastosowaniem elektronicznego zapłonu. Jako ciekawostkę warto wspomnieć o tym, że mimo iż Zastava Yugo była następczynią modelu 750, to oba pojazdy były produkowane równocześnie jeszcze do roku 1985.
Lata produkcji modelu Koral zbiegły się z wieloma ważnymi wydarzeniami w historii Jugosławii. Wyjątkowo przełomowy okazał się początek lat 90 XX wieku. W tym okresie miał miejsce rozpad Jugosławii. Fakt ten oraz liczne wojny domowe przyczyniły się do znacznego spowolnienia produkcji. Pomimo poważnych zmian geopolitycznych oraz napiętej sytuacji, produkcja nie została wstrzymana a Yugo Koral był produkowany cały czas.
Yugo Koral – kontynuacja produkcji w latach 90 XX wieku
W 1995 roku zdecydowano się na nieco większy facelifting. Zmiany dotknęły przede wszystkim przedniej części nadwozia, a dokładnie przodu auta. Pas przedni został nieznacznie zmodernizowany względem poprzednika. Zabieg ten miał na celu unowocześnienie stylistyczne całej konstrukcji. Poza zmianami stylistycznymi w odświeżonym modelu zdecydowano się na unowocześnienie jednostek napędowych. Modernizacja polegała przede wszystkim na tym, że silniki o pojemności 1100 oraz 1300 centymetrów sześciennych otrzymały jednopunktowy wtrysk paliwa. Na życzenie klienta montowany był także katalizator. Zmodernizowaną wersję nazwano Yugo Ciao, a wersję z katalizatorem oznaczono symbolem Tempo.
W roku 1998 został opracowany kolejny prototyp noszący nazwę Yugo Euro. Największą zmianą było zastosowanie nowego silnika o pojemności 1300 centymetrów sześciennych. Z założenia miałą być to jednostka praktycznie bezobsługowa. Silnik był na tyle wytrzymały, że praktycznie bez ingerencji mechanicznej miał spokojnie przejechać 200 tysięcy kilometrów. Lata 90 XX wieku to także ciężki okres w historii fabryki Zastavy, ponieważ została ona dwukrotnie zbombardowana w 1999 roku przez lotnictwo NATO. Pomimo tego faktu produkcja była w dalszym ciągu kontynuowana.
Yugo Koral – kolejne zmiany, w tym odmiana elektryczna
Rok 2000 to okres kolejnych pomysłów na unowocześnienie modelu, a także próba znalezienia nowych rynków zbytu. Fabryka Zastavy planowała otworzyć się na inne rynki, w tym także rynek amerykański. Pewna seria została nawet wyeksportowana do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Wcześniej z powodzeniem eksportowano go na rynek amerykański w latach 1985 – 1991. Eksport na szerszą skalę planowano rozpocząć w marcu 2000 roku. Ostatecznie jednak plany te nigdy nie doszły do skutku z powodu wcześniej wspomnianych bombardowań, które miały miejsce w 1999 roku. Rok 2000 zapisał się także w historii modelu Yugo Koral z innego powodu. To właśnie w tym roku światło dzienne ujrzał prototyp Yugo Elektra. Był on wyposażony w całkowicie elektryczny silnik, a przypomnijmy, że był to rok 2000. Na jednym ładowaniu pojazd miał zasięg od 60 do 80 kilometrów i rozpędzał się maksymalnie do 90 kilometrów na godzinę.
Rok później w 2001 roku zdecydowano powrócić do historycznej nazwy Zastava. W tym samym roku światło dzienne ujrzały nowe modele. Najważniejsze były Yugo Koral In oraz Yugo Koral In L. Był to początek współpracy z Francuzami, ponieważ wersja In L była wyposażona w silnik znany z Peugeota 106. Jednostka miała pojemność 1100 centymetrów sześciennych i spełniała normę spalin Euro 3. Kolejna odsłona tej współpracy to model Koral In GTi, który był wyposażony w silnik o pojemności 1600 centymetrów sześciennych i mocy około 100 koni mechanicznych. Jednostka ta bezpośrednio pochodziła z Peugeota. W 2007 roku zdecydowano się odświeżyć nieco wnętrze. Przede wszystkim zastosowano nowoczesny i bardziej estetyczny zestaw wskaźników. Był to zabieg konieczny, ponieważ te poprzednie konstrukcyjnie pamiętały jeszcze Fiata i początki produkcji.
Yugo Koral – koniec produkcji
Model ten ostatecznie produkowany był do roku 2008. Łącznie przez 28 lat wyprodukowano 794 428 tysięcy egzemplarzy. Jak na warunki w jakich powstawało to auto niewątpliwie możemy uznać to za bardzo dobry wynik. Do dzisiaj, szczególnie w krajach byłej Jugosławii możemy spotkać sporo odmian tego modelu poruszających się po ulicach tamtejszych miast i miasteczek.
