Łada Oka – maluch ze wschodu
Związek Radziecki, a później Rosja słynęła nie tylko z produkcji klasycznych do bólu sedanów takich jak chociażby Łada 2107. Producent zza wschodniej granicy od zawsze miał spory wachlarz oferowanych modeli. Wśród nich były i są do dnia dzisiejszego kompaktowe auta miejskie. Idealnym przykładem takiego modelu jest Łada Oka. To kolejny model zza wschodniej granicy, który był produkowany przez bardzo długi czas. Kompaktowa Łada opuszczała linie montażowe przez 20 lat. Dokładnie od roku 1988 do roku 2008. Produkowana byłą w zakładach SeAZ, WAZ oraz KamAZ. Choć na polskich drogach miejska Łada nie zyskała na popularności, to u naszych wschodnich sąsiadów do dnia dzisiejszego można napotkać sporo jeżdżących egzemplarzy.
Łada Oka była autem typowo miejskim, a co za tym idzie jej wnętrze nie oferowało zbyt wiele przestrzeni pasażerom i kierowcy. Ale nie po to powstał ten model. Z założenia kompaktowa Łada miała być autem, które idealnie spisze się w wielkomiejskim ruchu. I z tego zadania wywiązywała się całkiem nieźle. Choć stylistycznie auto nie zachwycało to można się dopatrzeć w projekcie nadwozia sporo analogii z innymi zachodnimi modelami. Mowa tu chociażby o Renault 5, do którego Łada Oka w pewnych aspektach jest podobna. Auto cechowało się niezwykle krótkim nadwoziem, które idealnie miało spisywać się w ruchu miejskim.
Łada Oka – tak wyglądały początki
Prace nad typowo miejskim samochodem zostały zainicjował zakład, który na co dzień zajmował się produkcją mikrosamochodów dla osób niepełnosprawnych. A w zasadzie prace zainicjowało Ministerstwo Przemysłu Samochodowego, które mieściło się Sierpuchowskich Zakładach Motocyklowych. Skoro wyżej wspomniane zakłady specjalizowały się w produkcji mikrosamochodów przeznaczonych dla inwalidów, to także nowy projekt zakładał powstanie małego samochodu z przeznaczeniem dla osób niepełnosprawnych. Pierwszy prototyp ujrzał światło dzienne dokładnie 12 czerwca 1981 roku. Ciekawostką może być także geneza nazwy Oka. Wzięła się ona od rzeki, która przepływa przez miejscowość Sierpuchow. Pomysł spodobał się władzom nadrzędnym i został przyjęty. Tak właśnie rozpoczęła się historia Łady Oka.
Łada Oka w początkowym założeniu miała mieć w sobie także polski akcent. Mowa o silniku. Początkowe założenia konstrukcyjne mówiły o tym, że pod maskę kompaktowej Łady miał trafić silnik z polskiego Fiata 126p, czyli popularnego Malucha. Na przeszkodzie stanęły względny polityczne. A przede wszystkim niestabilna sytuacja w naszym kraju. Przypomnijmy, że premiera pierwszych prototypów miała miejsce w 1981 roku, czyli dokładnie wtedy kiedy w Polsce wybuchł stan wojenny. Z tego też powodu Rosjanie zdecydowali się opracować silnik własnej konstrukcji.. W 1982 roku plany konstrukcyjne przekazano zakładom samochodowym WAZ, czyli dla największego ówczesnego producenta aut w Związku Radzieckim.
Łada Oka – współpraca wielu zakładów produkcyjnych
Auto pomimo przekazania dla zakładów WAZ było także produkowane w dalszym ciągu przez Sierpuchowskie Zakłady Motocyklowe. Oddział ten odpowiedzialny był przede wszystkim za produkcję aut doposażonych w specjalne, ręczne sterowanie dla inwalidów. Główne zakłady produkcyjne zdecydowały się zawiązać współpracę także z zakładami KamAZ, które dotychczas produkowały wyłącznie auta ciężarowe. W wyniku zaangażowania w proces produkcyjny coraz większej liczby zakładów, projekt zaczął mocno ewoluować. Dotychczasowe założenia konstrukcyjne pozostawiono jedynie w części. Mimo faktu, że za projekt i produkcję odpowiadały różne zakłady, to zdecydowano się także czerpać inspirację z innych modeli. Wiele rozwiązań technicznych było analogicznych z japońskim Daihatsu Cuore.
Wcześniej wspominaliśmy, że pod maską miał się pojawić silnik prosto z Fiata 126p. Ostatecznie zdecydowano się na zastosowanie własnej konstrukcji. Specjalnie pod ten model skonstruowano jednostkę o pojemności 649 centymetrów sześciennych. W celu obniżenia kosztów silnik ten w bardzo wielu aspektach był podobny, a wręcz identyczny z jednostką napędową montowaną pod maską Łady Samary. W tym przypadku z racji gabarytów auta jednostka była silnikiem czterocylindrowym. Projekt zmieniano i dopracowywano przez wiele lat. Dopiero w roku 1984 zaprezentowano dwa prototypy już bardziej zbliżone do produkcyjnej wersji Łady Oki. Z czasem zdecydowano się także na zwiększenie rozstawu osi o 10 centymetrów.
Łada Oka – początki produkcji seryjnej
Po wielu latach prób skierowano samochód do produkcji wielkoseryjnej. Decyzję taką musiała podjąć państwowa komisja. I decyzję taką podjęła po udanych próbach, kolejnych ulepszonych egzemplarzy. Jednak dopiero w roku 1988 powstało kilkaset sztuk wersji próbnej. Dopiero po tym wydarzeniu przyszedł czas na uruchomienie produkcji wielkoseryjnej. W celu uruchomienia produkcji dawniejsze zakłady SMZ musiały zostać zmodernizowane. W ten sposób powstały Sierpuchowskie Zakłady Samochodowe w składzie zjednoczenia AwtoWAZ. Po dwóch latach za produkcję odpowiedzialne zostały zakłady KamAZ. Od tej pory produkcja kompaktowej Łady odbywała się w miejscowości Nabierieżnyje Czełny. Auto w dalszym ciągu było produkowane w kilku zakładach jednocześnie.
Rok 1995 to okres przełomowy w historii Łady Oki. Dokładnie w tym roku zakończono produkcję kompaktowego modelu w w zakładach WAZ w Togliatti. Nie oznaczało to jednak zakończenia produkcji ogólnej. Łada Oka jeszcze przez bardzo długi czas byłą produkowana w pozostałych fabrykach, ale w międzyczasie konstrukcja przechodziła drobne zmiany. Pierwsza modyfikacja pojawiła się w roku 1996. Zmiana dotyczyła jednostki napędowej. Pod maską wylądowała dwucylindrowa konstrukcja o pojemności 749 centymetrów sześciennych i mocy około 32 koni mechanicznych. W grę nie wchodziła żadna licencja, więc to także był silnik rodzimej konstrukcji. Wraz ze spadkiem popytu zdecydowano się na stopniowe zamykanie produkcji w kolejnych zakładach. Miało to miejsce w roku 2006.
Łada Oka – kolejne lata
Od 2006 roku za produkcję odpowiedzialne były jedynie zakłady SeAZ. Zdecydowano się także w tym roku na kolejną modyfikację, która także dotyczyła silnika. Tym razem rozpoczęto współpracę międzynarodową, ponieważ wspomniany silnik był produkcji chińskiej. Była to jednostka trzycylindrowa, która dysponowała mocą 53 koni mechanicznych przy pojemności 992 centymetrów sześciennych. Mimo tych zmian popyt na kompaktową Ładę w dalszym ciągu spadał. Dlatego też w 2008 roku całkowicie zakończono produkcję. Paradoksem może być także fakt, że kompaktowa Łada jako nowa znacznie więcej kosztowała od chociażby bardzo popularnej wtedy Łady 2105. Ten fakt niewątpliwie także przyczynił się do decyzji o zakończeniu produkcji.
W momencie rozpoczęcia produkcji model ten był jednak najtańszym dostępnym na ówczesnym rynku motoryzacyjnym. Cenowo bezpośrednim konkurentem cenowym był Zaporożec, który jednak był o półtorej tysiąca rubli droższy od opisywanej Łady. Zmiany rynkowe spowodowały, że cena z czasem zaczęła rosnąć. Do dnia dzisiejszego Łada Oka jest niezwykle popularna szczególnie w Rosji. Także do dnia dzisiejszego funkcjonują firmy, które specjalizują się w tuningu kompaktowej Łady. Tuning ten ma na celu nie tylko odświeżenie auta, ale także dostosowanie go do współczesnych realiów motoryzacyjnych. Ogółem przez cały okres produkcji powstało pół miliona egzemplarzy.
