Podkoziołek to inaczej ostatki w Wielkopolsce. Wtorek przed Środą Popielcową jest ostatnim dniem karnawału. Od następnego dnia zaczyna się okres Wielkiego Postu. W niektórych obszarach kraju dzień ten nazywa się Podkoziołek, który ma bardzo ciekawą historię. Jak niegdyś wyglądały Ostatki w Wielkopolsce?
Podkoziołek – Ostatki w Wielkopolsce – historia
Podkoziołek to ostatnia szansa beztroskiej zabawy. Przed czterdziestodniowym Wielkim Postem możemy pozwolić sobie na podjadanie mięsnych potraw i słodkości. W związku z tym na stołach nie brakuje m.in. ulubionych pączków czy faworków. Pierwotnie była to jednak zabawa ludowa, na której chłopcy wozili po wsi kukłę z kozimi rogami. W ten sposób zachęcali dziewczęta do wspólnej zabawy. Panie z kolei w dowód wdzięczności, na przykrytej białym obrusem beczce, wrzucały do znajdującego się na niej talerza pieniądze, składając jednocześnie hołd podkoziołkowcom. Postać podkoziołka w każdym rejonie Wielkopolski przedstawiano inaczej. Przykładowo w okolicach Nowego Tomyśla głowę kozła strugano z drewna, a w rejonie Wągrowca z ziemniaków. W Powiecie Kępińskim do karczmy wprowadzano nawet żywe zwierze. Sama nazwa Podkoziołek dawniej była używana także w części Kujaw.
Podkoziołek – Ostatki w Wielkopolsce – huczne zabawy
Dawniej ostatni dzień karnawału w Wielkopolsce to przede wszystkim huczne zabawy, najczęściej trwające do białego rana. Na nich chłopcy i dziewczęta tańczyli szybkie tańce, które potocznie nazywane były podkoziołkiem. Same zabawy opłacane były przez kobiety, a pieniądze przeznaczano na zakup jedzenia i wynagrodzenie dla muzyków. Na każdej z nich królował oczywiście koziołek – symbol wieczoru. Przykładowo w rejonie Konina wejścia na zabawę pilnował chłopak, który wpuszczał tylko niezamężne dziewczęta. Dodatkowo musiały one obowiązkowo zapłacić daninę podkoziołkowi. W powiecie odolanowskim istniał również zwyczaj tworzenia korowodu, gdzie jeden z chłopców przebierał się za niedźwiedzia, a drugi za małpę. W południowej Wielkopolsce zabawy trwały aż trzy dni. Warto dodać, że najstarsza wzmianka o Podkoziołku pochodzi aż z 1818 roku, a nie wyklucza się, że tradycja jest jeszcze starsza.
Podkoziołek – Ostatki w Wielkopolsce – przesądy
Omawiając Ostatki w Wielkopolsce w dawnych czasach, musimy wyobrazić sobie przede wszystkim dawne wsie. Na nich bowiem były organizowane najbardziej huczne zabawy. Sam Podkoziołek był natomiast symbolem witalności i seksualności. Dowodem może być, chociażby potwierdzony fakt, że wiele podkoziołków kończyło się przedwczesnym ślubem, czy niezaplanowaną ciążą. Okazuje się, że ówczesna nazwa dziś przetrwała tylko na Wielkopolsce – i to nawet nie w całym regionie. Obecne występuje tylko w Poznańskiem i na Zaprośniu. Aktualnie Ostatki to dla nas przede wszystkim ostatni dzień, w którym możemy pozwolić sobie na ulubione przysmaki. Dziś również coraz bardziej odchodzimy od hucznych zabaw, głównie skupiając się na oczekiwaniu świąt wielkanocnych.
Foto: Wikimedia Commons
Zobacz także: Historia pączka – ciekawostki
Więcej na temat historii i regionalnych tradycji usłyszysz na antenie Radia Bezpieczna Podróż
