Chcielibyśmy pokazać Wam kawałek historii kiedy to zesłania na Syberię było praktyką stosowaną przez Rosję wobec naszych obywateli od setek lat. W Kuklówce Radziejowickiej właśnie zostało otwarte muzeum „Skansen Mała Syberia”. Dzięki staraniom Bogdana Biniszewskiego zostały przetransportowane dwie chaty z Syberii aby oddawały prawdziwego ducha tamtych lat.
Skansen Mała Syberia – Muzeum – Kuklówka Radziejowicka, OTWARCIE
Syberia jest ogromna, zostało zesłanych tam łącznie ponad 2mln Polaków. Już po pierwszej ekspansji Wielkiego Księstwa Moskiewskiego czyli już w XVI w. Pierwsi polscy zesłańcy byli jeńcami wojennymi wziętymi do niewoli podczas wojen Stefana Batorego z Iwanem IV Groźnym czy podczas wojen Rzeczypospolitej toczonych z Moskwą na początku XVII wieku. Polacy dzielili w ten sposób los jeńców innych narodowości (np. Szwedów i Tatarów).
Tak zaczęła się regularna zsyłka naszych patriotów. Wraz ze słabnięciem Rzeczypospolitej Rosja podporządkowywała sobie tereny Rzeczypospolitej. Największe zsyłki nastąpiły po rozbiciu Konfederacji Barskiej oraz Insurekcji Kościuszkowskiej.
Skansen Mała Syberia – najnowsza historia
Najwięcej zesłanych w XIX w. było tuż po upadku Powstania Styczniowego, represje wręcz absurdalne dotknęły ponad 40 tys. Polaków. Na Syberię trafiali nawet księża za urządzenie pochówku powstańcom. Kolejna duża fala zesłań była po rewolucji 1905 r. Powróćmy więc do muzeum, jedną z chat sprowadzonych do Skansenu jest ta w której mieszkał Józef Piłsudski zesłany w 1887 r.
Piłsudski został aresztowany za przygotowywanie zamachu na Cara Aleksandra III. Stało się tak za sprawą wykrycia przez policję polityczną Ochranę tropiącą spiski przeciwko panującemu. Józef Piłsudski nieświadomy celu wyznaczonego przez organizatorów, udzielił wsparcia uciekającemu za granicę członkowi spisku, Orestowi Goworuchinowi za co został osadzony w petersburskiej Twierdzy Pietropawłowskiej. Sąd skazał wszystkich oskarżonych na karę śmierci, lecz przez zastosowanie prawa łaski wyroki wykonano jedynie na pięciu osobach (m.in. zamieszany w spisek brat Piłsudskiego Bronisław, otrzymał karę piętnastu lat katorgi).
Skansen Mała Syberia – chata z Tunki
20 kwietnia 1887 r. Józefa Piłsudskiego ukarano pięcioletnim zesłaniem, które miał odbywać na terenie Syberii. Szlak jego podróży na wschód wiódł z Wilna przez Petersburg, Moskwę, Niżny Nowogród, Tomsk, Krasnojarsk i Irkuck, aż do Kireńska nad Leną. Kireńsk był niewielką miejscowością o typowej dla tego obszaru zabudowie, na którą składały się domostwa wzniesione z grubych drewnianych bali. Piłsudski przebywał tam do lipca 1890 r., zaś pozostałą część wyroku spędził w Tunce.
Właśnie z Tunki Bogdan Biniszewski sprowadził chatę Piłsudskiego. Nie było to łatwe zadanie bo rosyjska administracja zawsze była nieprzychylna faktom obnażającym ich represyjne działania wobec Polaków. Rozmawialiśmy o tym z p. Bogdanem i zapis tej rozmowy znajdziecie poniżej naszego artykułu. Jest to wstęp do współpracy ze Skansenem. Będziemy prowadzić cykl opracowań związanych ze zsyłkami oraz historią Kresów Wschodnich bo to domena p. Bogdana Biniszewskiego.
Skansen Mała Syberia – wywiad z Bogdanem Biniszewskim
tu znajdziecie trasę dojazdu do Skansenu na terenie Fundacji Lwów i Kresy Południowo-Wschodnie
jeśli chcesz tworzyć i publikować materiały historyczne i patriotyczne napisz na redakcja@radiobp.org
przeczytaj o 40 rocznicy likwidacji Obozu Kobiet Internowanych w Gołdapii
