Gaslighting to przemoc psychiczna polegająca na ukrytej manipulacji. Po czym rozpoznać, że staliśmy się jej ofiarą? Gdzie i jak najlepiej szukać pomocy?
Gaslighting – przemoc psychiczna – co to jest?
Przemoc psychiczna może mieć różne typy. Gaslighting to forma, która uznawana jest za jedną z najbardziej subtelnych, a zarazem okrutnych. Jak się okazuje, na świecie nie jest też żadną nowością, gdyż pierwsze wzmianki o niej pojawiły się już w latach 30 XX wieku. Agresor pod fałszywym płaszczem troskliwego człowieka jest nam w stanie wmówić najgorsze zachowania, dopóki sami nie będziemy w stanie w nie uwierzyć. W praktyce wyróżnia się następujące cechy:
– lekceważenie uczuć drugiej osoby;
– nieustanne wpędzanie jej w poczucie winy;
– izolowanie od rodziny, przyjaciół, znajomych;
– negowanie konstruktywnych rozmów na temat dojścia do porozumienia;
Niestety taka forma manipulacji może spotkać każdego z nas – w pracy, domu, w gronie przyjaciół. Wszystkie działania mają na celu przejęcie całkowitej kontroli ze strony agresora.
Gashlighting – przemoc psychiczna – rodzaje
W latach 30 XX wieku na deskach teatru pojawiła się sztuka pt. „Gas Light”. Jest to historia mężczyzny, który bezwzględnie manipuluję swoją żoną. Wkrótce kobieta zaczyna wierzyć, że jest psychicznie chora. Tymczasem same rodzaje zjawiska można podzielić na:
Zaprzeczanie – jedna z najsilniejszych form, która polega na tym, że agresor wmawia ofierze, że ma urojenia względem zaistniałej sytuacji;
Dyskredytowanie – czyli inaczej zaniżanie kompetencji. W praktyce może objawiać się wypominaniem drobnych, często nieznaczących błędów;
Uderzanie w czułe punkty – chodzi tu o celowe komentarze, które mają pewnie wzbudzić określone emocje i przynieść oczekiwany efekt;
Trywializowanie – jest to brak emocji w stosunku do uczuć lub sugerowanie nadmiernej reakcji na określoną sytuację;
Zatajanie – w tym wypadku chodzi także o unikanie wszelkich okazji do konstruktywnej rozmowy;
Końcowym efektem jest sytuacja, w której ofiara będzie w stanie w pełni uwierzyć, że to ona jest wszystkiemu winna.
Gaslighting – przemoc psychiczna – rola ofiary
Gaslighting to przemoc psychiczna, o której najczęściej mówi się w kontekście związku partnerskiego. Może jednak występować również w rodzinie czy w pracy. Również i cele stosowania tego typu przemocy mogą być różne, np. przejęcie kontroli w relacji czy chęć zdobycia awansu zawodowego. Niemniej jednak pamiętajmy, że jest to przemoc. Stopniowe odbieranie poczucia własnej wartości zaczyna skutkować depresją, czy zaburzeniami lękowymi. Niezbędna będzie tu pomoc terapeuty. Specjalista pomaga dostrzec, w czym tkwi prawdziwy problem oraz przywraca równowagę życia. Tu warto powiedzieć sobie o symptomach, które mogą z kolei sugerować o byciu ofiarą gaslihtingu. Należy do nich:
– zaniżone poczucie własnej wartości;
– nieustanne wątpliwości w podejmowane przez siebie decyzje;
– dezorientacja;
– stany depresyjne;
– nieustanne przepraszanie, nawet w nieuzasadnionych sytuacjach;
– unikanie relacji społecznych;
– zaburzenia lękowe;
Gaslighting – nowa forma przemocy – tragiczne skutki
Sama reakcja powinna być stanowcza, ale spokojna. Choć w praktyce bywa to trudne, to na stosowanie manipulacji nie można sobie pozwalać. Wspomnieliśmy wyżej, że początkowe objawy gaslightingu bywają niepozorne i często trudno je zauważyć. Skutki jednak bywają tragiczne, zwłaszcza, gdy doprowadzają ofiarę do myśli samobójczych. W wielu przypadkach nie jest też ona w stanie wyplątać się z toksycznych sideł ofiary. Dlatego właśnie przy pierwszych symptomach warto przede wszystkim odbyć szczerą rozmowę. Niekiedy może być bowiem tak, że dana osoba zachowuje się w nieodpowiedni sposób w przypadku chęci osiągnięcia konkretnego celu. Nie jest ona jednak świadoma, że wyrządza nam krzywdę. Pewne zachowania mogą wynikać także z indywidualnych cech charakteru. Rozmawiając o naszych uczuciach możemy przywrócić prawidłowe relacje, a sami odzyskać spokój.
Foto: Pexels.com
Przeczytaj także: Bierna agresja – czym jest?
