Szanty – pieśni śpiewane przez żeglarzy. Największą popularność miały w XVII i XIX wieku, a towarzyszyły żeglarzom i marynarzom podczas ich prac na żaglowcach. Szczególnie były przydatne w trakcie prac angażujących dużą grupę załogi np. stawiania żagli, aby synchronizować ich ruchy. W naszym kraju, szanty zdobyły ogromną popularność pod koniec XX wieku i ten trend się nie zmienia. Międzynarodowy Festiwal Piosenki Żeglarskiej Shanties 2023, TOM 42.
Międzynarodowy Festiwal Piosenki Żeglarskiej Shanties 2023 – to już 42 lata
Historię festiwalu najlepiej opisują jego włodarze: – „Od 1981 roku pod koniec lutego w Krakowie, ponad 500 km od morza odbywa się Festiwal Piosenki Żeglarskiej „Shanties”. Idea krakowskiego festiwalu pojawiła się w 1981 r. Zorganizowany wówczas festiwal miał charakter kameralnego spotkania w piwnicach jednego z domów kultury (20 wykonawców i około 100 widzów). W 1987 roku do Krakowa po raz pierwszy zostali zaproszeni wykonawcy z Anglii, Holandii i Szwecji, a Festiwal przyjął charakter międzynarodowy. Wtedy to po raz pierwszy gośćmi festiwalu były światowej sławy zespoły szantowe z Anglii: Bristol Shantymen, Sollent Breezes, Stormalong John oraz nieżyjący już dziś Stan Hugill- człowiek legenda, ostatni szantymen pracujący na żaglowcach, marynarz, pisarz, poeta, malarz marynista.
Od tego czasu Festiwal krakowski stał się jednym z największych festiwali pieśni morskiej w świecie zyskując sobie uznanie u organizatorów festiwali w Liverpool, Karlskronie czy Rotterdamie. Obok laureatów przeglądów piosenki żeglarskiej z całej Polski i zaproszonych gości, w koncertach brali udział soliści i zespoły z różnych stron świata m.in z Anglii, Czechosłowacji (1989), Estonii, Finlandii, Francji, Holandii, Irlandii, Kanady, Niemiec, Norwegii, Stanów Zjednoczonych, Szwecji, Ukrainy, a nawet z Wietnamu. Dwukrotnie gościliśmy wspomnianego Stana Hugila.
Festiwal to także lekcja historii. Zawarta w motywie przewodnim, jaki towarzyszy każdej edycji przybliża publiczności świat dawnych żaglowców. Były więc tematem: „Wielkie Odkrycia Geograficzne XV wieku”, „Bitwy Morskie”, „Piraci”, „Wielorybnicze Shanties” czy „W drodze na Horn” o wyprawie polskiego żaglowca „Zawisza Czarny” dookoła Ameryki Południowej.
Krakowskie Shanties były i są niejednokrotnie kolebką wielu żeglarskich szlagierów, które na stałe weszły w kanon klasyki piosenki żeglarskiej, jest także miejscem, gdzie obecnie najpopularniejsze zespoły rozpoczynały swoją karierę szantową. Stare Dzwony, Packet, Ryczące Dwudziestki, Mechanicy Shanty, Cztery Refy, Zejman i Garkumpel, to tylko niektórzy zdobywcy wielu nagród w kraju i za granicą związani od samego początku z krakowskim festiwalem.
Obecnie w swojej ponad 25 letniej tradycji jest jednym z największych festiwali piosenki żeglarskiej na świecie. Bierze w nim udział ok. 35 zespołów i solistów z kraju i z zagranicy (razem ponad 250 wykonawców), organizowanych jest 8 koncertów, w których uczestniczy ok. 10.000 widzów z całej Polski. Równolegle z festiwalem w całym Krakowie odbywają się liczne imprezy towarzyszące: spotkania żeglarzy, przeglądy filmów, wystawy malarstwa i fotografii, targi.
Festiwal na stałe wrósł w pejzaż krakowskich wydarzeń kulturalnych, jest ujęty w kalendarium imprez Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz Krakowa. Co roku odbywa się pod Honorowym Patronatem Prezydenta Miasta Krakowa oraz Wojewody Małopolskiego i Polskiego Związku Żeglarskiego.
Festiwal jest swoistym świętem żeglarzy, którzy przyjeżdżają do Krakowa z całego kraju a nawet z zagranicy, aby wspólnie uczestniczyć w koncertach, spotkać przyjaciół, zaplanować kolejne rejsy i wyprawy żeglarskie”.
Program 23 lutego (czwartek)
20:00 koncert „Nie idź wietrze jeszcze spać” (K1)
RADIO KRAKÓW Studio S5
prowadzenie: Marek Szurawski
wystąpią m. in.: Waldemar Mieczkowski Band, Mirek Kowal Kowalewski, Roman Tkaczyk, Marek Szurawski, Piotr Zadrożny
O radościach żeglowania na małej i dużej wodzie, igrając z wiatrem, falą i żaglami, z ilustracją muzyczną i odrobiną poezji. I przypomnieniem, że – jeśli głębiej pomyśleć – żeglowanie jest jak życie.
Program 24 lutego (piątek)
11:00 koncert dla dzieci „Płyń morzami z szanteczkami” (K2)
KINO KIJÓW
wystąpi zespół Klang oraz gościnnie Mirek Kowalewski i Zbyszek Murawski z zespołu Zejman i Garkumpel
Do wszystkiego w życiu trzeba dorosnąć. Do prawdziwych, „dużych” szant – też!
W tym roku mamy dla was coś, co bardzo w tym pomoże – wyjątkowy śpiewnik z morskimi piosenkami dla najmłodszych. O ile łatwiej będzie od teraz na rodzinnym pokładzie wspólnie śpiewać piosenki „które wszyscy znają”! W festiwalowy piątek zespół Klang pomoże nam sprawdzić, jak to działa…
18:00 koncert „Żeglując za horyzont” (K3)
KINO KIJÓW
prowadzenie: Mirosław Kowalewski, Zbyszek Murawski
wystąpią m. in.: Marek Szurawski, Ryszard Muzaj, Arek Wlizło, Andrzej Korycki i Dominika Żukowska, Zejman i Garkumpel, Mietek Folk Olsztyn, Groms Plass
Jeśli już pożeglować za horyzont, to z doborową załogą!!! A więc na naszym pokładzie: M. Szurawski, R. Muzaj, A. Wlizło, Dominika Żukowska i Andrzej Korycki. Po najwyższych muzycznych rejach biegać będą „Zejman i Garkumpel” wraz z „Mietkiem Folkiem”.
Zaś ekspresyjny kambuz ze strawą Wikingów obsłuży „Groms Plass”. Popłyniemy na Oceany Marzeń, odkryjemy Archipelag Wspomnień i na Wyspy Szczęśliwe. A niezapomniane wrażenia gwarantują prowadzący ów niepowtarzalny rejs kapitanowie: Mirek „Koval”Kowalewski i Zbyszek Murawski. Gotowi? A więc odbijamy…
22:00 koncert „Terra Incognita” (K4)
prowadzenie: The Nierobbers
wystąpią m.in.: Trzecia Miłość, Joanna Knitter, Marta Kania, Klang, Andrzej Korycki i Dominika Żukowska, Marta Śliwa, The Nierobbers, Waldemar Mieczkowski Band, Krzysztof Jurkiewicz
W ten późny wieczór zabierzemy Was na „Nieznany Ląd”. Wspólnie będziemy odkrywać zakamarki kobiecej duszy, tak przecież związanej z morzem, jak świat długi, szeroki i stary. Twarde na pozór chłopaki odkryją swe wobec dziewcząt słabości, a żeglujące kobiety zaśpiewają o tym, co czują, kiedy rzecz idzie o Trzy Razy „M”: Morze, Mężczyznę, Miłość. Woda zaś będzie tym, co łączy, a nie dzieli płci tak bardzo sobie przeciwne. Niepodobna poznać do końca kobietę i morze. Niemniej trzeba próbować…
Program 25 lutego (sobota)
11:00 koncert dla dzieci„Szanteczkowa muzyka z żeglarskiego śpiewnika” (K5)
KINO KIJÓW
wystąpi Zejman i Garkumpel, Krzykaśki oraz gościnnie Klang
Ośpiewamy rodzinnie historyczne wydarzenie: Wydanie przez Fundację „Hals” żeglarskiego śpiewnika dla najmłodszych!!! Podczas spotkania cała sala wraz z „Zejmanem i Garkumplem”, „Krzykaśkami” i zaproszonymi gośćmi.
będzie śpiewać piosenki ze stron tego śpiewnika. A po koncercie wykonawcy będą podpisywać ów śpiewnik wszystkim, którzy wejdą w jego posiadanie.
14:00 Szanty w plenerze
RYNEK GŁÓWNY
Wspólne szantowanie z Męskim Chórem Szantowym „Zawisza Czarny” i wykonawcami festiwalu.
17:00 koncert „A few… years!” (K6)
KINO KIJÓW
prowadzenie: Perły i Łotry
wystąpią m.in.: EKT Gdynia, Ryczące Dwudziestki, Perły i Łotry, Mechanicy Shanty, Mietek Folk Olsztyn, Groms Plass
Chyba nie ma już koncertu na Shanties, gdzie nie dałoby się uhonorować czyjegoś jubileuszu. To wielka rzecz, że przez lata, wielkie nazwiska i wielkie nazwy zespołów towarzyszą nam na szantowym firmamencie. Nie inaczej będzie podczas tego koncertu. Na honorowym „jubilackim” tronie zasiądą: Henryk „Szkot” Czekała, Mietek Folk i Ryczące Dwudziestki. Świętujcie z nami!
22:00 koncert „Napijmy się rumu!” (K7)
KINO KIJÓW
prowadzenie: Klang
wystąpią m. in.: Banana Boat, Formacja, Klang, Andrzej Korycki i Dominika Żukowska, Marek Szurawski, Ryszard Muzaj, Ogólnopolski Szantowy Kwartet Skrzypcowy, The Pioruners
„Napijmy się rumu” – przyznajemy otwarcie: przyjemnie jest usłyszeć taką propozycję. Zwłaszcza gdy nadarzy się jakaś sympatyczna okazja, którą warto uczcić. Żadnemu żeglarzowi tego tłumaczyć nie trzeba. Co powiadacie? Że politycznie niepoprawne? I niezdrowe… Cóż – powtórzmy za Osiecką: „alkohol szkodzi zdrowiu, ale pomaga życiu”…
Program 26 lutego (niedziela)
12:00 koncert pamięci Stana Hugilla „Razem bracia do lin” (K8)
KINO KIJÓW
prowadzenie: Jacek Jakubowski i Marek Szurawski & Filip Dąbrowski
wystąpi m. in.: Męski Chór Szantowy Zawisza Czarny, Sąsiedzi, Mechanicy Shanty, The Pioruners, Perły i Łotry, Marek Szurawski, Ryszard Muzaj, The Longest Johns
Przypominamy „Ojca szantymenów”. Stan Hugill (1906÷1992), erudyta, muzyk folkowy, marynista (malarz i pisarz) i historyk morski, znany jako „Last Working Shantyman”, za życia chodząca legenda morskiej Anglii. i wyjątkowy Człowiek, który dzięki pasji, aktywności, wiedzy i walorom charakteru sięgnął pełni życia. Od Jego wizyty w Polsce, na Festiwalu Shanties w Krakowie (1986 r.) zaczął się trwający do dzisiaj „polski ruch szantowy”.
16:00 koncert „Płynę dalej” (K9)
KINO KIJÓW
prowadzenie: Marek Wikliński
wystąpią m. in.: Banana Boat, EKT Gdynia, Groms Plass, Jan i Klan, Sąsiedzi, The Nierobbers, Andrzej Korycki i Dominika Żukowska, Męski Chór Szantowy Zawisza Czarny, The Longest Johns
Międzynarodowy Festiwal Piosenki Żeglarskiej Shanties 2023 – przyszłość
Tak organizatorzy widzą festiwalową przyszłość: – „Zakończenie, które wcale nie jest zakończeniem. Sami zdecydujmy kiedy coś się kończy, a kiedy nie i postawmy tezę, jak białe żagle, że to jest nowy początek. Niech przyjdzie nam z pomocą fizyka i zasada zachowania energii, gdzie coś się kończy, coś się zaczyna. Podsumujemy siarczyście nasz festiwal i nabierzemy energii do planowania kolejnego. A energii na scenie nie zabraknie, i będzie to monumentalne i spontaniczne zarazem: wulkan na Discovery i petarda w łazience, zresztą przeczytajcie sami: Banana Boat, EKT Gdynia, Groms Plass,Jan i Klan, Sąsiedzi, The Nierobbers, Andrzej Korycki i Dominika Żukowska, Męski Chór Szantowy Zawisza Czarny, The Longest Johns. Po takiej porcji muzycznego temperamentu umówienie się na „za rok w tym samym miejscu” – to już będzie fraszka, Ahoj!”
Może cię zainteresować: Największa tragedia na Bałtyku – 78 rocznica zatopienia MS Wilhelm Gustloff
Coś do posłuchania: Shanties ’40
