Ile mamy schronów w Polsce? Miejsc, w których w razie zagrożenia moglibyśmy się skryć? W jakim stanie się znajdują? I ile osób znajdzie w nich schronienie? Odkąd trwa wojna na Ukrainie, wielu Polaków zadaje sobie właśnie takie pytania. Po przeprowadzonej inwentaryzacji schronów znamy już odpowiedzi na niektóre z nich.
Ile mamy schronów w Polsce? – inwentaryzacja schronów
Na zlecenie MSWiA Państwowa Straż Pożarna od października 2022 roku do lutego 2023 roku przeprowadziła inwentaryzację schronów w Polsce. Wyniki przedstawił wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Maciej Wąsik wraz z komendantem głównym PSP na konferencji dnia 6 kwietnia 2023 roku. Okazało się, że w Polsce w tak zwanych profesjonalnych schronach może ukryć się ponad 300 tys. osób. Dodatkowo jest także 9 tys. miejsc ukrycia, w których schronienie znajdzie ponad 1,1 mln z nas. Istnieją również miejsca doraźnego schronienia (224 tys.), które pomieszczą 47 mln ludności. Jak zaznaczył Komendant Główny PSP: „Dla każdego obywatela jest przewidziane 1,5 metra kwadratowego, a wiele tych miejsc jest naprawdę w bardzo dobrym stanie”.
Straż pożarna badała schrony nie tylko pod względem ewentualnego konfliktu zbrojnego, ale także w kontekście różnych anomalii pogodowych. Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej gen. brygadier Andrzej Bartkowiak podkreślił, że przeprowadzona inwentaryzacja schronów była ogromnym wyzwaniem. W akcji udział wzięło blisko 13 tys. strażaków, którzy są ekspertami w dziedzinie rozpoznawania zagrożeń i posiadają uprawnienia budowlane. Całe przedsięwzięcie trwało 85 dni i było pierwszą tego typu akcją od ostatnich sześciu, czy nawet siedmiu dekad. Jak podkreślił Komendant Główny PSP: „Jest to pierwszy krok akcji, którą musimy w Polsce przeprowadzić”. Inwentaryzacji zostały poddane wszystkie pomieszczenia należące do instytucji państwowych, samorządowych, ale także wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych. Dodatkowo sprawdzono również obiekty należące do podmiotów gospodarczych prowadzących działalności użyteczności publicznej.
Aplikacja „Schrony”
Państwowa Straż Pożarna przygotowała specjalną aplikację, dzięki której każdy będzie mógł znaleźć schron, miejsce ukrycia lub miejsce doraźnego schronienia. To narzędzie w razie wystąpienia zagrożenia wskaże nam najbliżej położony obiekt, do którego będziemy mogli się udać. Aplikacja jest darmowa i ogólnodostępna. Można z niej skorzystać za pośrednictwem przeglądarki internetowej pod adresem: http://schrony.straz.gov.pl zarówno na komputerach stacjonarnych jak i laptopach. Aplikacja „Schrony” będzie również dostępna na urządzeniach mobilnych. Schrony na mapie zostały oznaczone kolorem czerwonym, miejsca ukrycia niebieskim, natomiast miejsca doraźnego schronienia – zielonym. Dodatkowo na mapie zostały naniesione jednostki Ratowniczo-Gaśnicze PSP oraz jednostki OSP. Zdaniem wiceministra spraw wewnętrznych i administracji Macieja Wąsika, aplikacja została stworzona w odpowiedzi na wielokrotne pytania ze strony opinii publicznej: „W jaki sposób obywatele mają się dowiedzieć, gdzie znaleźć schronienie?”.
Czym jest schron?
Schron to rodzaj budowli obronnej lub ochronnej o przeznaczeniu wojskowym bądź cywilnym. Schrony wojskowe są przeznaczone do ukrywania żołnierzy oraz amunicji, a także do prowadzenia walki i udzielania pomocy medycznej. Z kolei schrony dla cywili służą przede wszystkim ochronie przed działaniem broni konwencjonalnej, masowego rażenia oraz niebezpiecznych substancji chemicznych. Ten rodzaj budowli powinien najlepiej znajdować się całkowicie pod ziemią, gdyż zwiększa to odporność na działanie fali uderzeniowej. Istnieje kilka rodzajów schronów w zależności od ich przeznaczenia:
Schrony chroniące przed pośrednim działaniem bomb burzących i dalekimi wybuchami broni jądrowej najczęściej zlokalizowane są pod budynkami, na przykład w piwnicach lub podziemiach. Ich stropy znajdują się pod powierzchnią ziemi i mają za zadanie ochronę przed bombami jądrowymi, jeśli wybuch nastąpi w dalekiej odległości.
Schrony chroniące przed bezpośrednim działaniem bomb burzących i bliskimi wybuchami broni jądrowej, są bardziej wytrzymałe i mają grubsze ściany. Dodatkowo ich stropy są głębiej wbudowane w ziemię i często posiadają płytę detonacyjną wykonaną z bardzo odpornego materiału.
Schrony przeciwatomowe, mają chronić przed bezpośrednimi czynnikami działania broni jądrowej. Mowa tu między innymi o promieniowaniu cieplnym i jonizującym, a także przed falą uderzeniową i opadem radioaktywnym. Ten rodzaj schronu jest dużo głębiej wbudowany w ziemię oraz posiada różnego rodzaju filtry powietrza oczyszczające je z opadu promieniotwórczego. Obiekt ten powinien także posiadać zapasy, dzięki którym uda nam się przetrwać przez kilka dni.
W Polsce schronów atomowych jest naprawdę niewiele i niestety większość z nich popadła już w ruinę z powodu braku odpowiedniej konserwacji. Większość z nich powstała bowiem jeszcze przed II wojną światową i w czasach zimnej wojny.
Wyposażenie schronu
Prawidłowo wyposażony schron to taki, w którym uda nam się przetrwać w momencie wystąpienia zagrożenia przez co najmniej kilka dni. Dlatego powinien posiadać przede wszystkim zbiorniki na wodę oraz pożywienie o długim terminie przydatności do spożycia. Dodatkowo konieczne jest zapewnienie ludziom miejsc spoczynkowych jak prycze, czy ławki oraz pomieszczenie sanitarne. Obowiązkowe jest również posiadanie awaryjnych źródeł prądu, jak na przykład agregatów prądotwórczych, czy paneli słonecznych. Aby do środka schronu nie dostawały się szkodliwe substancje, powinien on posiadać odpowiednią wentylację i specjalne filtry powietrza, a także ognioodporne i gazoszczelne drzwi.
Ile mamy schronów w Polsce? – przydomowy schron
Przydomowy schron już od stycznia 2023 roku za sprawą zmiany przepisów budowlanych, możemy wybudować sobie we własnym ogródku. Nie potrzebujemy pozwolenia na tego typu budowlę, ponieważ polskie prawo definiuje je jako budynki ochronne o zamkniętej, hermetycznej konstrukcji. Ich powierzchnia użytkowa wynosi do 35 metrów kwadratowych i są przeznaczone do ochrony przed skutkami zagrożeń militarnych, ekstremalnych zjawisk pogodowych i skażeń. Przydomowe schrony w Stanach Zjednoczonych były popularne już w czasie zimnej wojny. Dziś także w Polsce ruszyła produkcja tego typu schronów. Jednak ich koszt, póki co jest powalający — sięga bowiem 700 tys. złotych.
Przeczytaj także: Postępowanie po wybuchu bomby atomowej
