Energia elektryczna z odnawialnych źródeł energii (OZE) stała się jednym z kluczowych tematów współczesnej polityki klimatycznej i gospodarczej. Norwegia i Szwecja są przykładami państw, które z powodzeniem łączą wysoki udział OZE z niskimi cenami energii, zapewniając jednocześnie stabilność dostaw oraz minimalizując wpływ na środowisko. Polska, stojąca przed wyzwaniem transformacji energetycznej, może czerpać cenne lekcje z doświadczeń krajów skandynawskich. W niniejszym opracowaniu przeanalizowano modele Norwegii i Szwecji, porównano ceny energii w wybranych krajach oraz wskazano rekomendacje dla Polski. tańszy prąd
Tabela porównawcza cen energii elektrycznej (2023 r., średnie ceny dla gospodarstw domowych w EUR/kWh) gdzie jest tańszy prąd?
| Kraj | Cena energii elektrycznej (EUR/kWh) | Źródła dominujące | Udział OZE (%) |
|---|---|---|---|
| Norwegia | 0,10 | Hydroenergetyka | 98 |
| Szwecja | 0,12 | Hydroenergetyka, energia wiatrowa | 70 |
| Niemcy | 0,40 | Energia wiatrowa, fotowoltaika | 45 |
| Polska | 0,23 | Węgiel kamienny i brunatny | 16 |
Analiza norweskiego i szwedzkiego modelu pozyskiwania taniej energii elektrycznej z OZE
Norwegia i Szwecja skutecznie wdrożyły strategie pozyskiwania energii z odnawialnych źródeł. Norwegowie opierają swój system niemal wyłącznie na hydroenergetyce, co jest możliwe dzięki bogactwu naturalnych zasobów wodnych. Większość elektrowni wodnych powstała już w XX wieku, co umożliwiło znaczne obniżenie kosztów produkcji energii. Podobnie Szwecja, poza hydroenergetyką, inwestuje intensywnie w energię wiatrową. Współpraca z sektorem prywatnym oraz stabilne regulacje prawne sprzyjają rozwojowi farm wiatrowych, szczególnie na wybrzeżach. Oba kraje łączą wysoki udział OZE z efektywnymi sieciami energetycznymi, minimalizując straty przesyłowe i zwiększając stabilność dostaw.
Dodatkowym czynnikiem wspierającym transformację energetyczną w tych krajach jest zaangażowanie społeczne. W Norwegii i Szwecji mieszkańcy aktywnie uczestniczą w projektach OZE, np. jako właściciele małych instalacji fotowoltaicznych. Dzięki temu transformacja energetyczna nie tylko obniża koszty, ale także stymuluje rozwój lokalnych społeczności. Warto również podkreślić, że oba kraje mają dobrze rozwinięte systemy zarządzania energią, które pozwalają na efektywną integrację dużej ilości energii z OZE do sieci elektroenergetycznej.
Czynniki wpływające na niższe ceny energii w Skandynawii i tańszy prąd
Norwegia i Szwecja osiągnęły niskie koszty energii dzięki skali inwestycji w OZE oraz efektywnej polityce energetycznej. Kluczowe znaczenie ma tani koszt eksploatacji elektrowni wodnych, które zapewniają stabilną produkcję niezależną od warunków atmosferycznych. Dodatkowo, obie gospodarki korzystają z tzw. rynku Nord Pool, który umożliwia wymianę energii na poziomie regionalnym, stabilizując ceny. Niskie ceny energii wynikają także z braku uzależnienia od paliw kopalnych, które w Europie Zachodniej i Środkowej generują wysokie koszty w związku z polityką klimatyczną. Model ten umożliwia także redukcję emisji CO2, co wzmacnia zrównoważony rozwój obu krajów.
Innym istotnym aspektem jest proekologiczne nastawienie rządów, które wspierają rozwój OZE poprzez ulgi podatkowe i dotacje. W połączeniu z efektywną infrastrukturą energetyczną pozwala to na utrzymanie niskich cen energii dla gospodarstw domowych i przemysłu. Norwegia i Szwecja są również liderami w technologii magazynowania energii, co dodatkowo zwiększa ich odporność na zmienność produkcji.
Wyzwania i możliwości dla Polski – tańszy prąd
Polska, z dominującym udziałem węgla w miksie energetycznym, musi zmierzyć się z wyzwaniem transformacji energetycznej. Aby osiągnąć poziom podobny do Norwegii czy Szwecji, konieczne są kluczowe zmiany w kilku obszarach. Po pierwsze, niezbędne są masowe inwestycje w OZE, takie jak farmy wiatrowe na Bałtyku czy rozbudowa energetyki wodnej na Wiśle i Odrze. Po drugie, Polska musi poprawić efektywność przesyłu energii, modernizując sieci energetyczne i wprowadzając inteligentne systemy zarządzania. Kluczowe jest także uproszczenie regulacji dla inwestorów oraz zwiększenie wsparcia finansowego dla projektów zielonej energii. Polska powinna także rozważyć wprowadzenie regionalnego rynku energii, który umożliwi tańszy import energii z krajów nordyckich, stabilizując ceny i zwiększając bezpieczeństwo energetyczne.
Istotne jest także budowanie społecznego poparcia dla transformacji energetycznej. Edukacja społeczeństwa i promowanie indywidualnych inwestycji w OZE, takich jak panele fotowoltaiczne, mogą zwiększyć akceptację dla zielonej energii. Transformacja wymaga także rozwoju lokalnych technologii magazynowania energii, co pozwoli na bardziej efektywne zarządzanie nadwyżkami produkcji energii wiatrowej i słonecznej.
