Okrągły Stół symbolem przemian – mebel opuszcza Pałac Prezydencki. W grudniu 2025 roku prezydent Karol Nawrocki ogłosił przełomową decyzję dotyczącą wyposażenia swojej siedziby. Kultowy Okrągły Stół przestał zajmować miejsce w reprezentacyjnej sali gmachu przy ulicy Krakowskie Przedmieście. Prezydent Karol Nawrocki uznał, że ten specyficzny mebel powinien trafić do Muzeum Historii Polski jako ważny eksponat minionej epoki. Rozmowy przy tym blacie rozpoczęły się dokładnie 6 lutego 1989 roku i trwały przez kolejne dwa intensywne miesiące. Choć uczestnicy spotkali się przy nim tylko dwukrotnie, przedmiot ten na stałe wpisał się w polską pamięć zbiorową. Budził on ogromne emocje zarówno wśród ówczesnych negocjatorów, jak i współczesnych obserwatorów sceny politycznej w Warszawie. Teraz nadszedł moment, w którym politycy ostatecznie oddają ten kawałek drewna historykom oraz wszystkim zainteresowanym obywatelom. Karol Nawrocki podkreślił podczas konferencji, że taki ruch symbolicznie kończy czas postkomunizmu w wolnej Rzeczypospolitej.
Wyjątkowy Okrągły Stół symbolem przemian i pracy stolarzy
Za projekt oraz wykonanie tego ogromnego mebla odpowiadała słynna Wytwórnia Mebli Artystycznych Henryków z warszawskiej Białołęki. Zakład ten posiadał ogromne doświadczenie, ponieważ wcześniej odbudowywał zniszczone wnętrza Zamku Królewskiego oraz zabytkowej Starówki. Dwudziestu wykwalifikowanych stolarzy rozpoczęło intensywne prace nad konstrukcją już 3 października 1988 roku. Robotnicy spędzali w warsztacie po dwanaście godzin każdego dnia, aby zdążyć przed wyznaczonym terminem ważnych rozmów używając do tego tradycyjnych metod rzemieślniczych, choć goniący czas wymusił na nich pewne uproszczenia w procesie produkcji. Ze względu na gigantyczne rozmiary, fachowcy składali poszczególne elementy na mrozie przed halą fabryczną. Ciekawostkę stanowi fakt, że stolarze zabarwili blat na brązowo tylko z jednej, widocznej dla kamer strony. Druga strona płyty pozostała surowa, gdyż zabrakło cennych godzin na jej dokładne wykończenie i polerowanie. Pracownicy podczas roboty często żartowali, że tak duży rozmiar mebla ma chronić zwaśnione strony przed bezpośrednim atakiem.
Okrągły Stół symbolem przemian – mebel opuszcza Pałac Prezydencki – Nieprzyjemne opary i trudne warunki podczas obrad
Początki funkcjonowania mebla w przestrzeni publicznej wiązały się z dość prozaicznymi i uciążliwymi problemami technicznymi. Pani Jadwiga, odpowiedzialna za lakierowanie drewna, wspominała po latach specyficzny i bardzo ostry zapach świeżo nałożonych powłok. Wykorzystany wtedy polski preparat typu chemolak wydzielał niezwykle silną i drażniącą woń przez bardzo długi czas. Według specjalistów tak duża powierzchnia powinna schnąć i wietrzyć się w pustym pomieszczeniu przez minimum trzy miesiące. Niestety politycy usiedli do negocjacji znacznie szybciej, przez co musieli wdychać szkodliwe opary chemiczne podczas wielogodzinnych dyskusji. Całkowity koszt produkcji tego historycznego obiektu wyniósł w tamtym czasie blisko cztery miliony ówczesnych złotych. Po zakończeniu głównej fazy rozmów mebel przez pewien czas przebywał w magazynie z powodu napiętej sytuacji w kraju. Dopiero później na stałe zagościł w lewym skrzydle Pałacu Namiestnikowskiego, gdzie udostępniano go zwiedzającym turystom. Obiekt ten przetrwał wiele lat w niemal nienaruszonym stanie, mimo przeprowadzek między różnymi salami wewnątrz kompleksu prezydenckiego.
Okrągły Stół symbolem przemian w nowym muzeum
Decyzja o przeniesieniu mebla do placówki muzealnej oznacza początek nowego rozdziału dla tego unikalnego zabytku polskiej stolarki. Od 2027 roku każdy gość Muzeum Historii Polski będzie mógł zobaczyć go na własne oczy w nowym otoczeniu. Do tej pory mebel stał w specjalnej Sali Okrągłego Stołu, która pełniła funkcje edukacyjne dla młodzieży. Uczniowie szkół średnich brali tam udział w lekcjach historii oraz spotkaniach poświęconych polskiej transformacji ustrojowej. Czasami opiekunowie pałacu przenosili konstrukcję do największej Sali Kolumnowej podczas ważnych rocznic podpisania porozumień kwietniowych. Taka operacja logistyczna zawsze wymagała zaangażowania wielu osób, ponieważ konstrukcja składa się z czternastu oddzielnych części. Nowe miejsce ekspozycji pozwoli na lepszą konserwację drewna oraz zapewni odpowiednie warunki dla tak dużego eksponatu. Historycy planują otoczyć stół multimedialnymi materiałami, które przybliżą kulisy spotkań przedstawicieli rządu oraz opozycji solidarnościowej. Władze muzeum liczą na ogromne zainteresowanie ze strony turystów zagranicznych, dla których polska droga do wolności jest inspirująca.
Okrągły Stół symbolem przemian – mebel opuszcza Pałac Prezydencki -Koniec pewnej epoki w Pałacu Prezydenckim
Usunięcie mebla z siedziby głowy państwa stanowi wyraźny sygnał polityczny i ideowy wysłany do całego społeczeństwa. Karol Nawrocki argumentuje, że współczesna Polska nie potrzebuje już w swoich najważniejszych wnętrzach symboli dawnych kompromisów z komunistami. Prezydent uważa, że miejsce tego przedmiotu znajduje się wyłącznie w podręcznikach oraz gablotach muzealnych, a nie w centrum władzy. Sama firma produkująca stół zbankrutowała w 2009 roku, a jej dawne warszawskie zabudowania dawno zniknęły z mapy miasta. Przetrwał jednak ich najbardziej znany produkt, który przez dekady polaryzował opinię publiczną w kraju i za granicą. Dla jednych pozostaje on symbolem pokojowego przekazania władzy, dla innych dowodem na zbyt miękkie potraktowanie dawnych dygnitarzy. Bez względu na oceny polityczne, nikt nie może odmówić temu przedmiotowi ogromnego znaczenia dla losów współczesnej Europy. Przenosiny do muzeum pozwolą zachować go dla przyszłych pokoleń, które ocenią te wydarzenia z większym dystansem. Ostatni dzień obecności stołu w pałacowych wnętrzach wyznacza symboliczną granicę między przeszłością, a zupełnie nowym etapem polskiej państwowości.
Foto: Wikimedia commons
Zainteresował cię nasz artykuł? Przeczytaj także o tragicznym pożarze w hotelu Plaza we Wrocławiu
