ZAZ czyli Zakład Aktywności Zawodowej, czemu te jednostki są tak potrzebne społeczeństwu i dlaczego są tak mało znane!!! Wykaz ZAZów mazowieckich.

Zakłady Aktywności Zawodowej (ZAZ podstawa prawna) to wyspecjalizowane placówki, których głównym celem jest wspieranie aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami, często mających trudności ze znalezieniem zatrudnienia na otwartym rynku pracy. ZAZ-y umożliwiają osobom z orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności nie tylko rozwój umiejętności zawodowych, ale także poprawę kondycji psychicznej i fizycznej, zwiększenie samodzielności oraz integrację społeczną. Materiał cyklu: 5-lecie Zakładu Aktywności Zawodowej „Zdrówko Legionowo”, partnerem wydarzenia jest Samorząd Województwa Mazowieckiego @Mazowsze.serce.Polski

Idea powoływania Zakładów Aktywności Zawodowej – Mazowsze dla Niepełnosprawnych

Idea ZAZ opiera się na modelu tzw. ekonomii społecznej, która promuje zatrudnianie i aktywizację zawodową osób wykluczonych z rynku pracy. Zakłady te zapewniają bezpieczne i dostosowane warunki pracy, odpowiednie wsparcie oraz programy rehabilitacyjne, mające na celu rozwijanie zarówno kompetencji zawodowych, jak i umiejętności społecznych uczestników. Poprzez ZAZ-y osoby z niepełnosprawnościami mogą zarabiać, zdobywać doświadczenie zawodowe, a także poczuć się bardziej pełnoprawnymi członkami społeczeństwa.

Podstawa prawna funkcjonowania ZAZ

Podstawą prawną działania Zakładów Aktywności Zawodowej w Polsce jest Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Ustawa określa, że ZAZ-y mogą być tworzone przez jednostki samorządu terytorialnego, organizacje pozarządowe, fundacje oraz inne podmioty zajmujące się działalnością na rzecz osób niepełnosprawnych. Funkcjonowanie ZAZ jest również finansowane i wspierane przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), który zapewnia pomoc finansową na pokrycie kosztów dostosowania stanowisk pracy, szkolenia czy wsparcia rehabilitacyjnego.

Struktura i organizacja Zakładów Aktywności Zawodowej

Każdy ZAZ działa na zasadzie przedsiębiorstwa o strukturze dostosowanej do potrzeb osób niepełnosprawnych, a jego organizacja i cele muszą odpowiadać specyfice prowadzonej działalności oraz stopniowi niepełnosprawności zatrudnionych. Typowa struktura obejmuje:

1. Zarząd – odpowiedzialny za funkcjonowanie zakładu, zgodność z przepisami prawnymi oraz nadzór nad pracą poszczególnych działów.
2. Działy produkcyjne i usługowe – w zależności od profilu działalności zakładu mogą to być np. dział produkcji rękodzieła, gastronomii, ogrodnictwa lub usług porządkowych.
3. Dział rehabilitacji i wsparcia społecznego – oferujący usługi rehabilitacyjne i terapeutyczne oraz pomoc doradczą, socjalną i zawodową.
4. Dział szkoleń i rozwoju – zapewniający szkolenia dostosowane do możliwości i potrzeb pracowników z niepełnosprawnościami oraz przygotowujący do ewentualnego podjęcia pracy na otwartym rynku.

ZAZ-y często współpracują także z różnymi instytucjami lokalnymi, urzędami pracy oraz organizacjami społecznymi, aby umożliwiać pracownikom płynne przejście na otwarty rynek pracy, gdy są na to gotowi.

Finansowanie i nadzór

ZAZ-y są finansowane w dużej mierze z PFRON oraz funduszy samorządowych, a ich działalność podlega nadzorowi ze strony odpowiednich organów, m.in. lokalnych urzędów oraz ministerstwa pracy i polityki społecznej. Dzięki temu możliwe jest utrzymanie wysokiej jakości wsparcia, dostosowanego do potrzeb osób z różnym stopniem i rodzajem niepełnosprawności.

Powoływanie Zakładów Aktywności Zawodowej przyczynia się do szeroko rozumianej integracji społecznej, przeciwdziała wykluczeniu i pozwala na wykorzystanie potencjału osób niepełnosprawnych w zróżnicowanych zawodach.

Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego oraz Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej (MCPS) odgrywają istotną rolę we wspieraniu i nadzorowaniu Zakładów Aktywności Zawodowej na terenie Mazowsza. Dzięki ich działaniom możliwe jest kompleksowe zarządzanie oraz wspieranie inicjatyw aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami.

Rola Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego

Urząd Marszałkowski, zarządzający regionalną polityką społeczną, odpowiada za wdrażanie strategii, które zwiększają dostępność rynku pracy i wspierają inicjatywy ekonomii społecznej. Na terenie Mazowsza Urząd Marszałkowski koordynuje działania mające na celu rozwój Zakładów Aktywności Zawodowej jako kluczowych ośrodków wspierających osoby z niepełnosprawnościami.

Do zadań Urzędu Marszałkowskiego należy:

1. Nadzór nad działalnością ZAZ – w tym weryfikacja zgodności ich działalności z celami społecznymi oraz zasadami wyznaczonymi przez Ustawę o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
2. Współfinansowanie projektów – Urząd wspiera finansowo ZAZ-y, zwłaszcza w ramach projektów unijnych oraz z funduszy przeznaczonych na rozwój rynku pracy i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu.
3. Promocja ekonomii społecznej – Urząd angażuje się w tworzenie strategii na rzecz promowania i rozwoju ekonomii społecznej, co pozwala ZAZ-om na skuteczniejszą realizację celów oraz lepsze funkcjonowanie w ramach lokalnych społeczności.

Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej (MCPS) i jego wsparcie dla ZAZ-ów

Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej (MCPS) jest jednostką organizacyjną Samorządu Województwa Mazowieckiego, która działa na rzecz poprawy jakości życia osób potrzebujących wsparcia, w tym osób z niepełnosprawnościami. MCPS pełni istotną rolę w rozwijaniu i monitorowaniu działalności ZAZ na terenie Mazowsza, realizując wiele zadań związanych z pomocą społeczną oraz integracją zawodową.

Kluczowe działania MCPS obejmują:

1. Wsparcie merytoryczne i szkoleniowe – MCPS organizuje szkolenia dla kadry ZAZ-ów oraz pomaga w przygotowywaniu planów działania i programów rehabilitacyjnych dostosowanych do specyfiki poszczególnych zakładów.
2. Finansowanie i dotacje – MCPS pomaga w uzyskiwaniu środków finansowych na działalność ZAZ-ów, zarówno ze środków regionalnych, jak i krajowych, w tym z funduszy PFRON. Instytucja wspiera też starania o środki z Unii Europejskiej.
3. Monitoring i ewaluacja – MCPS odpowiada za monitorowanie efektywności działalności ZAZ-ów, badając zarówno wpływ na lokalne społeczności, jak i efektywność programów rehabilitacyjnych. Dzięki temu możliwe jest stałe udoskonalanie działalności ZAZ-ów.
4. Współpraca z organizacjami pozarządowymi i instytucjami rynku pracy – MCPS tworzy sieci współpracy z NGO oraz lokalnymi urzędami pracy, co umożliwia lepsze wykorzystanie zasobów społecznych oraz tworzenie warunków dla integracji zawodowej uczestników ZAZ.

Dzięki synergii działań Urzędu Marszałkowskiego i Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej na Mazowszu możliwe jest stabilne funkcjonowanie Zakładów Aktywności Zawodowej, a także wzmacnianie ich roli w społeczeństwie. Ta współpraca gwarantuje wsparcie dla inicjatyw integracyjnych i prospołecznych, co jest kluczowe dla realizacji misji ZAZ-ów na terenie województwa.

ZAZ Bar Mleczny Tumska 13 w Płocku – Miejsce, Gdzie Praca Daje Radość i Nadzieję

ZAZ w Płocku – Miejsce Pełne Pasji i Rehabilitacji

ZAZ Adamów – miejsce, które tworzy przyszłość dla osób niepełnosprawnych w gminie Promna

Rolniczy Zakład Aktywności Zawodowej w Stanisławowie – ekologiczne warzywa i domowe dania

ZAZ Pracownia Rzeczy Różnych SYNAPSIS – wyjątkowe miejsce pracy dla osób w spektrum autyzmu

Zakład Aktywności Zawodowej w Siennicy Drożdżówce wspiera niepełnosprawnych i serwuje 400 obiadów dziennie. Mazowsze dla Niepełnosprawnych. ZAZ Siennica

Zakład Aktywności Zawodowej w Klwowie – Miejsce, gdzie praca i pasja spotykają się na wyjątkowym poziomie

Apteka Sztuki Zaprasza do Galerii i Zakładu Aktywności Zawodowej w jednym

Zakład Aktywności Zawodowej ZAZ Siedlce – miejsce rozwoju zawodowego osób niepełnosprawnych które przywraca godność i wiarę

Zakład Aktywności Zawodowej Zdrówko Legionowo

Projekt Mazowsze dla Niepełnosprawnych

Zakłady Aktywności Zawodowej (ZAZ-y) są stosunkowo mało popularne, mimo że ich działalność przynosi realne korzyści społeczne i ekonomiczne. Przyczyną tego stanu rzeczy są ograniczenia świadomości społecznej, specyficzny model działania ZAZ-ów oraz wyzwania finansowe i organizacyjne, które wpływają na ich funkcjonowanie. Jednak z uwagi na znaczenie ZAZ-ów w procesie integracji zawodowej i społecznej osób z niepełnosprawnościami, warto podjąć działania na rzecz zwiększenia ich rozpoznawalności i poparcia społecznego.

Dlaczego ZAZ-y są mało popularne?

1. Niski poziom świadomości społecznej – W społeczeństwie brakuje wiedzy o tym, czym są ZAZ-y i jak istotną pełnią rolę w aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami. Często są mylone z innymi placówkami pomocy społecznej lub w ogóle nie rozpoznawane.
2. Ograniczony zasięg – Liczba ZAZ-ów jest ograniczona, a ich działalność koncentruje się na lokalnych społecznościach. Działa to na korzyść integracji osób z niepełnosprawnościami w danym regionie, ale jednocześnie zmniejsza ich widoczność na skalę ogólnopolską.
3. Niewielkie nakłady na promocję – ZAZ-y zazwyczaj dysponują ograniczonymi zasobami finansowymi, które przeznaczają przede wszystkim na działalność statutową i wsparcie swoich pracowników, a nie na działania marketingowe.
4. Bariery organizacyjne i finansowe – Funkcjonowanie ZAZ-ów wymaga specjalnych zasobów, szkoleń, a także ścisłej współpracy z organami publicznymi i funduszami wspierającymi osoby niepełnosprawne. Bez odpowiedniego wsparcia trudno im dotrzeć do szerokiego grona odbiorców i pracowników.

Dlaczego ZAZ-y zasługują na większą rozpoznawalność?

ZAZ-y odgrywają kluczową rolę w integracji osób z niepełnosprawnościami, umożliwiając im udział w życiu zawodowym i społecznym. Korzyści płynące z funkcjonowania ZAZ-ów obejmują:

1. Poprawa jakości życia pracowników – Praca w ZAZ-ach daje osobom z niepełnosprawnościami poczucie niezależności, wzmacnia ich samoocenę i pomaga w zdobywaniu nowych umiejętności. Dzięki temu mogą rozwijać się zawodowo, co w wielu przypadkach jest pierwszym krokiem do zatrudnienia na otwartym rynku pracy.
2. Integracja społeczna – ZAZ-y pomagają osobom z niepełnosprawnościami w rozwijaniu umiejętności społecznych i pracy zespołowej. Dzięki temu uczestnicy tych zakładów są lepiej przygotowani do interakcji i współpracy z otoczeniem.
3. Wzrost świadomości społecznej o potencjale osób z niepełnosprawnościami – Funkcjonowanie ZAZ-ów w lokalnych społecznościach zmienia postrzeganie osób z niepełnosprawnościami, ukazując ich możliwości i korzyści wynikające z ich zaangażowania w życie zawodowe i społeczne.
4. Korzyści ekonomiczne dla lokalnych społeczności – ZAZ-y wspierają rozwój lokalnej gospodarki i przyczyniają się do obniżenia kosztów wsparcia społecznego poprzez zmniejszenie zależności osób z niepełnosprawnościami od świadczeń socjalnych.

Zobacz jak to wygląda w Szwecji, zespół ZAZ Zdrówko Legionowo przy powoływaniu skorzystał z doświadczeń szwedzkich i zorganizował seminarium w Karlskrona Kompetens Center. Zobacz jak to wygląda w Szwecji która jest modelowym krajem z rozwiązaniami dla niepełnosprawności. Nie zawsze jednak tak tam było!!!

Jak zwiększyć rozpoznawalność i wsparcie dla ZAZ-ów?

1. Edukacja społeczna – Prowadzenie kampanii informacyjnych na poziomie krajowym i lokalnym, które wyjaśniałyby, czym są ZAZ-y, jak funkcjonują i dlaczego są ważne. Kluczowe jest zwiększenie świadomości wśród osób zdrowych oraz pracodawców.
2. Wzmocnienie współpracy z lokalnymi władzami i instytucjami – Samorządy i organizacje publiczne mogą promować ZAZ-y poprzez wspólne projekty oraz zwiększenie ich obecności na wydarzeniach lokalnych. Organizowanie dni otwartych i spotkań z pracownikami ZAZ może przyciągnąć uwagę społeczności.
3. Wsparcie finansowe na promocję – Włączenie ZAZ-ów do programów wsparcia dla podmiotów ekonomii społecznej pozwoliłoby na przeznaczenie środków na działania promocyjne, co mogłoby przełożyć się na większą rozpoznawalność.
4. Partnerstwa z przedsiębiorcami – Współpraca z firmami mogłaby zaowocować projektami, które angażowałyby ZAZ-y w łańcuchy dostaw lub umożliwiłyby firmom outsourcing niektórych usług do ZAZ-ów. W zamian przedsiębiorcy mogliby promować te zakłady jako element działań CSR (społecznej odpowiedzialności biznesu).
5. Promowanie produktów i usług ZAZ-ów – Wiele ZAZ-ów prowadzi działalność produkcyjną lub usługową, np. w zakresie rękodzieła, ogrodnictwa czy gastronomii. Warto umożliwić im sprzedaż produktów na rynkach lokalnych oraz w sieci, co pozwoliłoby na dotarcie do większego grona klientów i zainteresowanie społeczeństwa.

Zakłady Aktywności Zawodowej zasługują na większe zainteresowanie i wsparcie, ponieważ przyczyniają się do integracji społecznej, poprawy jakości życia osób z niepełnosprawnościami oraz zmiany społecznych postaw wobec zatrudnienia osób wykluczonych. Zwiększenie rozpoznawalności ZAZ-ów przyniosłoby korzyści zarówno ich pracownikom, jak i społecznościom lokalnym oraz całemu społeczeństwu. Mazowsze dla Niepełnosprawnych to także szansa na poprawę rozpoznawalności ZAZów.

———————-

Dziękujemy że przeczytałeś ten artykuł, przygotowany przez naszą redakcję składającą się z osób z niepełnosprawnościami.

Pierwsza w UE radiowa i portalowa redakcja z niepełnosprawnościami

Prowadzimy restaurację ZDRÓWKO którą wspiera Jarosław Uściński