Polska Motoryzacja Przedwojenna to termin sam w sobie, dwadzieścia lat po odzyskaniu niepodległości byliśmy w czołówce rynków motoryzacyjnych Europy.
Krótka Historia Przedwojennej Polskiej Motoryzacji czyli początki motoryzacji
Początki polskiej motoryzacji
Bez wątpienia polska motoryzacja kojarzy się w głównej mierze z kultowymi produktami PRL-owskich fabryk. Przede wszystkim motoryzacja PRL na myśl przywołuje niezapomniane Nysy czy Fiata 126p. Zanim jednak pojawiły się one na polskich drogach próbowano realizacji wielu innych projektów. Pierwsze auta naszych inżynierów pojawiły się tuż po I Wojnie Światowej. Mimo, że ich sława nieco przycichła na stałe zapisały się w kartach historii rodzimej motoryzacji.
- Polska motoryzacja zabytkowa w XX-leciu międzywojennym
Warszawski zakład Centralne Warsztaty Samochodowe na przestrzeni lat 1927-1931 wypuścił pierwsze seryjne auto, stworzone według projektu Tadeusza Tańskiego. Warto dodać, że projektowanie samochodu rozpoczęto w 1922 roku, a już trzy lata później powstał prototyp wyposażony w specjalnie skonstruowane podwozie i nadwozie. CWST-1 – ponieważ o nim mowa – po raz pierwszy został zaprezentowany na targach we Lwowie. W przeciągu czterech lat produkcji zostało stworzonych ok. 500 egzemplarzy T-1 oraz ok.300 pojazdów użytkowych w różnych wersjach.
Początki motoryzacji – samodzielni inżynierowie
Wspomniany model pojawił się w kilku wersjach: Torpedo, Kareta, Berlina, faux cabriolet, pickup oraz VAN. Samochody zostały wyposażone w silniki R3 o pojemności 2984 cm3, osiągające moc dochodzącą do 61 koni mechanicznych. CWST-1 palił około 18 litrów paliwa na 100 kilometrów i osiągał prędkość 105 km/h. Zaprzestano jego dalszej produkcji z uwagi na fakt, że wygasła umowa licencyjna dotycząca fabrykacji Fiata 508 na polskiej ziemi.
Nie są znane dane dotyczące liczby zachowanych egzemplarzy do naszych czasów. Wiele z nich dostało się w ręce Armii Czerwonej w trakcie trwającej II Wojny Światowej – jednak jakaś część przetrwała najazdy i była użytkowana nawet po wojnie.
historia polskiej motoryzacji i pierwsze konkursy piękności samochodu
2. Pierwszy seryjny model
Kilkakrotnie podejmowano próby uruchomienia seryjnej produkcji jeszcze przed modelem T-1. Krótko po I Wojnie Światowej – dwóch konstruktorów – Stefan Kozłowski i Antoni Frączkowski rozpoczęli pracę nad stworzeniem marki S.K.A.F. Pierwszy model wyjechał w 1921 roku z przydomowej fabryki mieszczącej się na ulicy Rakowickiej w Warszawie.
Pojazd ważył wówczas około 300 kilogramów i napędzany był silnikiem o pojemności 500 cm3 i mocy dochodzącej do 10 koni mechanicznych. Samochód osiągał prędkość 40 km/h, spalając przy tym 8 litrów benzyny aptecznej oraz 1 litr oleju na przejechanych 100 kilometrów. Historia pokazuje, że losy tej konstrukcji nie potoczyły się optymistycznie. Na rynek zostało wypuszczonych tylko trzy egzemplarze samochodu i kilka prospektów reklamowych. Niemniej jednak żaden z nich nie przetrwał próby czasu.
Konkluzja – polskie samochody przedwojenne były piękne
Kolejnym śmiałym inżynierem mającym wizję zrewolucjonizowania rynku motoryzacyjnego w Polsce był Mikołaj Karpowski. W 1924 roku przedstawił on prototypowy model samochodu Polonia. Sześcioosobowe auto wyprodukowano w Wojskowych Warsztatach Okręgowych nr. 1 w Warszawie. Model został wyposażony w silnik o pojemności 4769 cm3 i mocy około 45 koni mechanicznych. Polonia dostała możliwość rozpędzania się do prędkości 100 km/h i jak na swoje czasy była dość nowatorską konstrukcją.
W tym miejscu należy jednak dodać, że publiczna prezentacja okazała się totalną porażką. Żadna firma ani osoba prywatna nie wykazała woli wsparcia finansowego inżyniera, czego skutkiem był fakt, że seryjna produkcja nie została zrealizowana. Jedyny wyprodukowany egzemplarz został sprzedany na loterii, jako nagroda. Niestety, ale niedługo później słuch o nim zaginął.
Jedną z pierwszych konstrukcji, która otarła się o seryjną produkcję był model Ralf-Stetysz. Twórcą projektu był Stefan Tyszkiewicz. W 1924 roku hrabia otworzył niewielki zakład produkcyjny – Automobiles Ralf-Stetysz w Paryżu. Niedługo później powstał pierwszy prototyp, który został wyposażony w silnik Continental. Tyszkiewicz zapragnął, aby produkcję samochodów przenieść do Polski – tak więc w Warszawie powstała pierwsza fabryka. Samochody, które z niej wychodziły wzbudzały duże zainteresowanie opinii publicznej. Niestety, w 1929 roku w zakładzie wybuchł pożar , który zniszczył sporą partię samochodów przygotowanych do sprzedaży. Hrabia nie pozyskał już środków na odbudowę fabryki.
polska motoryzacja przedwojenna to kawał pięknej historii
Tak właśnie przedstawiał się początek narodzin motoryzacji w Polsce. Trzeba dodać, że w dużym stopniu był on hamowany z uwagi na wyjątkowo kiepską jakość dróg. Z tego też względu zdecydowana większość pojazdów poruszających się po ulicach w latach 1900-1939 pochodziła z USA. Należy dodać, że bardzo ważnym momentem w polskiej motoryzacji było wprowadzenie sygnalizacji świetlnej – w Warszawie w drugiej połowie lat dwudziestych – po tym dość w szybkim tempie wzrosła liczba poruszających się pojazdów mechanicznych do liczby 3500 aut. To w Warszawie została wyprodukowana słynna Syrena, czy samochód Warszawa, które znane są wszystkim.
przeczytaj o produkowanym w Polsce aucie Fiat 501
