Skrzynia biegów, co to takiego?
Skrzynia biegów w samochodach to bez wątpienia jeden z najważniejszych podzespołów, gdyż odpowiada on za zmianę przełożenia. Ma ono na celu optymalne wykorzystanie mocy silnika. Dzięki odpowiedniej zmianie przełożenia mamy możliwość płynnej jazdy, ponieważ przekazywanie momentu napędowego wytwarzanego przez silnik na koła pojazdu zapewnia płynne poruszanie się w zakresie obrotów eksploatacyjnych silnika. W przypadku jednostek napędowych zasilanych zapłonem iskrowym obroty eksploatacyjne silnika wynoszą od 0 do 7000 obr./min, natomiast w przypadku samochodów z zapłonem samoczynnym jest to zakres od 0 do 5000 obr./min. Główne zadania skrzyni biegów to:
– zmiana przełożenia
– przeniesienie napędu na koła
– jazdę do tyłu (bieg wsteczny)
– rozłączenie silnika oraz jego napędów poprzez „luz”
Potrzebne czy nie?
Pewnie wielu kierowców zadaje sobie pytanie co by było, gdyby skrzynie biegów nie istniały. Wtedy jazda samochodem byłaby znacznie utrudniona. Podjechanie pod jakiekolwiek wzniesienie mogłoby okazać się nie lada wyzwaniem. Natomiast wydatki związane z paliwem do samochodu były by bardzo wysokie, a pojazdy nie mogły by wtedy rozwijać zbyt dużych prędkości. Wraz ze wzrostem prędkości pojazdu wzrastają, także jego obroty i to właśnie zmiana biegu ma obniżyć obroty silnika, a co za tym idzie także spalanie paliwa. Im wyższe obroty, tym wyższe spalanie. Nie byłaby możliwa również jazda samochodem do tyłu przez co parkowanie w niektórych miejscach byłoby niemożliwe. Każdy kierowca ma również swoje własne oczekiwania co do pracy jego pojazdu. Tak jest i w tym przypadku przed skrzynią biegów również stawiane są wymagania takie jak:
– długa trwałość
– niezawodna praca (uwarunkowana wytrzymałością kół i łożysk)
– cicha praca
– łatwość w zmianie biegów
– jak największa rozpiętość poszczególnych przełożeń
Rozwój
Każda część oraz podzespół w naszych samochodach z upływem czasu była ulepszana. Bardzo często coś do nich dodawano, bądź też całkowicie zmieniano zasadę i sposób działania. Nie inaczej było też właśnie ze skrzyniami biegów. Dawniej były dostępne tylko skrzynie manualne, które nie różniły się niczym od tych dzisiejszych, a ich zasada działania była niemalże identyczna. W dzisiejszych czasach wyróżniamy kilka rodzajów skrzyni biegów. Najpopularniejsze z nich to:
– manualne
– automatyczne
– sekwencyjne
– bezstopniowe
Manualne skrzynie biegów to obecnie najczęściej stosowane rozwiązania. W tym przypadku to kierowca odpowiada za wybór odpowiedniego przełożenia. Polega to na wciśnięciu pedału sprzęgła oraz przesunięciu drążka zmiany biegów do odpowiedniej pozycji. Automatyczne skrzynie biegów to nic innego jak wyręczanie kierowcy z takich czynności jak wciskanie pedału sprzęgła czy też wybór biegu. We współczesnych automatycznych skrzyniach biegów użytkownik ma możliwość wyboru trybu jazdy, najczęściej spośród: normalny, ekonomiczny, sportowy i zimowy w zależności od warunków panujących na drodze. W sekwencyjnych skrzyniach biegów przełożenie najczęściej odbywa się za pomocą drążka lub łopatek umieszczonych przy kierownicy. W tego rodzaju konstrukcji wykluczono pedał sprzęgła, którego rolę przejął mikroprocesor, mający za zadanie sterować rozłączeniem sprzęgła przy pomocy pompy lub siłownika. Tego typu skrzynie najczęściej stosowane są w samochodach sportowych. Bezstopniowe skrzynie biegów charakteryzują się płynną zmianą przełożenia oraz brakiem szarpnięć podczas zmiany biegów. Przełożenie powoduje zmiana dystansu pomiędzy kołami stożkowymi oraz zmiana promienia oparcia się łańcucha o koła. Skrzynie biegów jak każde inne części w samochodzie czasami ulegają uszkodzeniu.
Główne objawy uszkodzenia skrzyni biegów to:
– głośna praca
– wibracje
– trudność wbicia danego biegu
– wyskakiwanie biegu
Najczęstszymi przyczynami awarii skrzyni biegów jest niewłaściwa eksploatacja, bądź po prostu zużycie. W przypadku skrzyń automatycznych należy pamiętać, by w miarę regularnie sprawdzać stan oleju lub też w razie potrzeby wymienić go. W skrzyniach manualnych olej wymienia się zazwyczaj co ok. 100 tys. km lub według zaleceń producenta. Praktycznie w każdym przypadku naprawa skrzyni biegów wiąże się z niemałym wydatkiem, jednak jej awaria nie zawsze musi oznaczać wymianę całego podzespołu. Zazwyczaj wystarczy wymienić tylko poszczególne jej elementy. Należy pamiętać, aby raczej nie oszczędzać na tego typu naprawach, gdyż może mieć to dużo gorsze konsekwencje.
Czy wiesz jak działa Amortyzator – krótka historia