Polskie ciężarówki miały zawsze rewelacyjne właściwości w terenie, jeśli były pędzone więcej jak na jedną oś to były nie do zatrzymania. Star-266 dane taktyczno techniczne bo to auto wojskowe było.
Star-266, czyli terenowa ciężarówka ze Starachowic
Niestraszne mu były terenowe przeszkody, które pozornie wydawały się niemożliwe do pokonania. Nie bał się upałów, trzaskających mrozów, wody i ognia. Służył obronie kraju, ratował ludzkie życie, zdobywał rajdowe trasy. Star-266 to kawał legendy na czterech… nie, przepraszam – na sześciu kołach. Wyjątkowo udana konstrukcja przetrwała aż 27 lat, a to długo, nawet w świecie samochodów terenowych i użytkowych, gdzie czas płynie wolniej. Z naszego punktu widzenia najistotniejszy jest fakt, że trzyosiowy wielozadaniowiec jest od początku do końca polską konstrukcją, nie licencyjną adaptacją. Marka Star upadła, jednak legenda kultowego modelu 266 jest nadal żywa i to dosłownie.
Star 266 waga – historia trzyosiowego wielozadaniowca
Kultowy Star 266 powstał jako podmodel linii 200 i mimo że nie był jej podstawowym reprezentantem, to właśnie ten wariant jako pierwszy wkroczył do produkcji. Skąd ten pośpiech? Odpowiedź jest bardzo prosta – zapotrzebowanie na wielozadaniową ciężarówkę, która poradzi sobie na szosie i w ciężkim terenie, wypłynęło wprost od armii. Miał też zaletę, pośród podobnych 6×6 był stosunkowo lekki. Jego waga to 7t przy ładowności 5t, w tamtych czasach rewelacyjna relacja.
Star-266 miał być następcą przedstawicieli produkowanej od 1965 roku linii modelowej 660. W praktyce, stanowił rozwinięcie Stara 66 i przez dobrych kilka lat funkcjonował na rynku jako odrębny model, bowiem model 660M2 wybrał się na emeryturę dopiero w 1983 roku, czyli dopiero po 10 latach od uruchomienia produkcji nowej ciężarówki.
Prace nad modelem 266 rozpoczęły się 1968 roku. Dzięki wspólnemu wysiłkowi Ośrodka Badawczo Rozwojowego FSC Star, Biura Konstrukcji Przemysłu Motoryzacyjnego oraz Wojskowego Instytutu Techniki Pancernej i Samochodowej, po roku gotowy był już pierwszy prototyp. Kolejne cztery lata upłynęły na testach drogowych oraz dostosowaniu linii produkcyjnej w Starachowicach do wymogów stawianych przez nowy model. W 1973 roku, rozpoczęła się produkcja nowej ciężarówki.
Star-266 – owoc ciężkiej pracy polskich inżynierów
Konstrukcja trzyosiowego Stara została opracowana w sposób, który polskiej ciężarówce zapewnił maksymalną wszechstronność. Model 266 miał sprawdzić się jako szosowy transporter osób i sprzętu, jednocześnie dając możliwość prowadzenia działań w najbardziej wymagającym terenie. Konstrukcja miała też zapewnić łatwość adaptacji do potrzeb przedstawianych przez różne służby. Różne służby zgłaszały swoje potrzeby. W latach siedemdziesiątych to służby mundurowe miały priorytet we wszystkim.
Nadwozie Stara-266 osadzono na wytrzymałej ramie podłużnicowej, do wykonania której posłużyła blacha tłoczona. Podwozie miało zapewniać maksymalną efektywność w trudnych warunkach terenowych. Tak zatem w zawieszeniu wielozadaniowej ciężarówki znalazło się wszystko to, co na bezdrożach jest potrzebne. To była mocna strona tego modelu. Pojemność silnika Stara 266 gwarantowała wystarczająco duży moment obrotowy do napędu wszystkich osi.
Star 266 – dane techniczne najlepszego modelu 6×6
Napęd przenoszony był na trzy mosty. Przedni zawieszono na półeliptycznych resorach piórowych i na hydraulicznych amortyzatorach teleskopowych. Dwa pozostałe mosty napędowe (środkowy i tylny) wykorzystywały odwrócone, półeliptyczne resory piórowe oraz po sześć drążków reakcyjnych. Każdy most wyposażony był w pneumatyczną blokadę mechanizmu różnicowego. Za przeniesienie momentu obrotowego odpowiadała 5-biegowa skrzynia manualna S5-45, wspomagana przez przystawkę odbioru mocy (N10/70, P45/1, P45/2). Mechanizm współpracował z dwuprzełożeniową, mechaniczną przekładnią redukcyjną SR-380M.
Do napędu trzyosiowego kolosa posłużyła polska jednostka wysokoprężna S359 (w 1983 roku wprowadzono silnik S359M). Rzędowy sześciocylindrowiec, zasilany bezpośrednim wtryskiem paliwa, legitymował się pojemnością skokową na poziomie 6842 cm³. Moc maksymalna sięgała 150 KM. Zapas paliwa zapewniały dwa zbiorniki, każdy o pojemności 150 litrów.
Taka konfiguracja wystarczyła, żeby Star-266 mógł zdobyć wszystko, co niezdobyte, w dodatku z pełnym ekwipunkiem. Trzyosiowiec mógł holować przyczepę o maksymalnej masie sięgającej 4 ton. Umożliwiał to wspomagany nadciśnieniowo układ hamulcowy, którego konstrukcja umożliwiała zasilanie hamulców ciągniętej przyczepy.
Star-266 – forma dostosowana do funkcji
Po zablokowaniu mechanizmów różnicowych i włączeniu reduktora, terenowy Star mógł zdobywać wzniesienia o maksymalnej pochyłości rzędu 76 procent. Rozbudowany system filtrów dawał możliwość jazdy w warunkach znacznego zapylenia – wartość sięgająca 1,5 g/cm³ nie była straszna modelowi 266. Polska ciężarówka została przystosowana do pracy w zróżnicowanych warunkach klimatycznych. Star nie bał się mrozów i upałów, mało tego, wielozadaniowiec ze Starachowic okazywał się niezawodny nawet w miejscach, w których wilgotność powietrza sięgała 98 procent!
Nawet bez specjalnego przygotowania, Star-266 mógł brodzić w wodzie o głębokości 120 cm. Po kilku modyfikacjach, samochód mógł zanurzyć się do głębokości 180 cm, nie stanowiło to najmniejszego problemu dla silnika i instalacji elektrycznej polskiej ciężarówki.
Właściwości terenowe tego wozu 6×6 czyniły model Star 266 liderem
Podłużnicowa rama została zabudowana kabiną wagonową typu 641. Jej charakterystycznym elementem były dwa włazy dachowe, umożliwiające ewakuację kierowcy i pasażera z samochodu w warunkach zanurzenia. W środku znalazło się miejsce dla kierowcy i pasażera. Za fotelami wygospodarowano przestrzeń, w której umieszczono leżankę, służącą jako miejsce odpoczynku lub do transportu rannych.
Producent oferował model 266 z dwoma podstawowymi rodzajami zabudowy ładunkowej. Skrzynia typu 663 była wyposażona w dwupoziomową, drewnianą podłogę. Nie zabrakło odchylanej burty tylnej, opończy, składanych ławek (montowanych na ścianach bocznych) oraz instalacji oświetleniowej i systemu łączności z kabiną. Drugi rodzaj zabudowy (typ 673) został wyposażony w jednopoziomową podłogę, opończę oraz w komplet odchylanych burt (tylna i boczne). Na drodze, ładowność wynosiła 5000 kg. Poza utwardzonymi szlakami, Star-266 mógł zabrać na swój pokład ładunek o masie 3500 kg.
Podwozie Stara-266 umożliwiało jednak osadzenie właściwie dowolnego rodzaju zabudowy, dostosowanego do potrzeb określonego odbiorcy.
Star-266 – zastosowanie wojskowe
Star-266 już w zamyśle konstrukcyjnym miał być uniwersalnym samochodem, przede wszystkim odpowiadającym na potrzeby zgłaszane przez armię. Jego zastosowanie nie ograniczało się jednak wyłącznie do roli drogowego i terenowego transportera, służącego przewozowi sprzętu, żołnierzy i ekwipunku.
Na bazie podwozia modelu 266 powstało wiele wojskowych konstrukcji. Wśród nich należy wymienić zabudowy takie jak: radiostacje (R-137B i R-140M), stacje radioliniowe typu R-409, generatory dymu (GD-2), maszyny neutralizujące skażenie chemiczne (WUS-3). Wojskowy Star-266 występował też w zabudowie naprawczej (Sarna I oraz Sarna II), furgonowej (117 AUM) oraz w dowódczo-sztabowej (ADK-11).
Warto nadmienić, że Wojsko Polskie nie było jedynym odbiorcą militarnych wersji modelu 266. W latach 1977-1981, 2785 egzemplarzy polskiego trójosiowca trafiło do Angoli. W 1990 roku, 106 sztuk Stara-266 odebrała Birma. 550 egzemplarzy trafiło do Jemenu (w latach 1999-2000), 650 – do Libii (1986 r.), 174 – do Węgier (1986-1989), 394 – do ZSRR (1987-1989).
Star-266 był używany także w licznych misjach pokojowych, prowadzonych przez ONZ.
Star-266 w cywilu
Uniwersalność konstrukcji modelu 266 sprawiła, że równie chętnie co wojsko, wykorzystywały go także służby cywilne. Star-266 stanowił jeden z podstawowych średniej wielkości wozów pożarniczych Państwowej Straży Pożarnej. Co więcej, model ten do dziś pełni służbę w wielu jednostkach Ochotniczej Straży Pożarnej w całej Polsce.
Podwozie Stara-266 umożliwiało łatwe przekształcenie ciężarówki w dźwig, podnośnik czy w koparkę, a niemal nieskrępowane możliwości terenowe sprawiały, że tak przygotowana maszyna mogła dojechać prawie wszędzie. Dlatego właśnie model 266 był (a w wielu mniejszych gminach, nadal jest) ochoczo wykorzystywany przez służby komunalne, nadleśnictwa i przez zakłady energetyczne.
Star-266 – krótki epizod w sporcie motorowym
Niezwykle wytrzymała i niezawodna konstrukcja udowodniła swoją wartość także na trasie najbardziej wymagającej ze wszystkich imprez terenowych. W 1988 roku, fabryczny zespół FSM zgłosił dwie załogi do startu w legendarnym Rajdzie Paryż-Dakar. Obie załogi (w składzie Jerzy Franek / Tomasz Sikora i Jerzy Mazur / Julian Obrocki) osiągnęły metę morderczej imprezy, co samo w sobie stanowiło ogromny sukces.
Star-266 – koniec produkcji
Kultowa polska ciężarówka była oferowana przez 27 lat. W tym czasie, model 266 przeszedł tylko jeden lifting – w 1985 roku producent dokonał restylingu atrapy chłodnicy. Ostatni egzemplarz polskiego wielozadaniowca opuścił bramy fabryki w 2000 roku. Jego następca, Star-1466, produkowany przez zakłady MAN-Star Truck (nazwa ustanowiona po przejęciu firmy przez MAN-a), wykorzystywał szereg rozwiązań stosowanych w innych modelach nowego właściciela. Jak się okazało, model 1466 nawet w niewielkiej części nie zdołał powtórzyć sukcesu kultowego 266. Jego produkcja została wstrzymana już w 2006 roku.
Star-266 – dane techniczne
Wymiary i masy:
Długość – 6820 mm
Szerokość – 2500 mm
Rozstaw osi – 1250 mm, 2990 mm
Liczba miejsc w kabinie – 2
Masa własna – 7350 kg
Dopuszczalna ładowność – 5000 kg na drogach utwardzonych, 3500 kg w warunkach jazdy terenowej
Dopuszczalna masa holowanej przyczepy – 4000 kg
Skrzynia ładunkowa – 3900 mm / 2200 mm / 600 mm (długość / szerokość / wysokość)
Pojemność zbiornika paliwa – 300 litrów (2 x po 150 litrów)
Silnik i skrzynia biegów:
Jednostka napędowa – S359, S359M
Pojemność skokowa – 6842 cm³
Liczba cylindrów – 6 (układ rzędowy)
Zapłon – samoczynny
Moc: 150 KM (110 kW)
Skrzynia biegów – S5-45, manualna, pięciobiegowa
Osiągi i zużycie paliwa:
Prędkość maksymalna: 90 km/h
Zużycie paliwa – 27 litrów na 100 km
Zasięg – 1040 km
Właściwości terenowe:
Prześwit podłużny – 780 mm
Prześwit poprzeczny – 325 mm
Kąt natarcia – 37 stopni
Kąt zejścia – 42,5 stopnia
Głębokość brodzenia – 120 cm, 180 cm
Maksymalny kąt pochylenia pokonywanego wzniesienia – 76 procent (przełożenie terenowe), 41 procent (przełożenie szosowe)
przeczytaj o zaworze EGR bo może twój jest zatkany?
grafika tytułowa: CC BY-SA 3.0; autor: Domluke; źródło: wikimedia
1. CC BY-SA 3.0; autor: Pibwl; źródło: wikimedia
2. CC BY-SA 4.0; autor: Raf24; źródło: wikimedia
3. CC BY-SA 2.0; autor: Tomasz Lewicki; źródło: wikimedia
4. CC BY-SA 4.0; autor: Radosław Drożdżewski; źródło: wikimedia
5. CC BY-SA 4.0; autor: Stiopa; źródło: wikimedia
6. CC BY-SA 3.0; autor: SuperTank17; źródło: wikimedia
7. CC BY-SA 2.0; autor: Tomasz Lewicki; źródło: wikimedia
muzeum Gryf ze Starem 266, odwiedź też miasto rodzinne Stara 266 Starachowice
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}