Nieuzasadnione zwolnienia lekarskie w ostatnim czasie stały się prawdziwą plagą. Obecne kontrole potrafią jednak zdecydowanie szybciej przyłapać na gorącym uczynku niesfornych pracowników. W efekcie czekają na nich kary, które mogą być bardzo przykre. Fałszywe L4 – jak sprawdzić?
Kiedy wypisać zwolnienie lekarskie?
Przypomnijmy, że zwolnienie lekarskie to dokument, który lekarz wystawia pracownikowi w przypadku stwierdzenia jego okresowej niezdolności do pracy. To też L4 ważne jest tylko wtedy, gdy zawiera podpis oraz pieczęć lekarza. Niestety w ostatnich latach problem fałszywych zwolnień znacznie się nasilił. Jedną z przyczyn okazała się m.in. pandemia COVID-19. Pamiętajmy jednak, że pracodawca ma pełne prawo, by sprawdzić, czy zwolnienie lekarskie pracownika jest realizowane zgodnie z założeniem. W tym wypadku wspomnianą kontrolę może przeprowadzić sam lub zlecić innej osobie. Niemniej może być one przeprowadzona tylko przez osobę, którą cechuje dyskrecja oraz znajomość przepisów prawa pracy, a także zasad dotyczących ochrony danych osobowych. Ponadto, jeżeli pracodawca wyznaczył przeprowadzenie kontroli osobie z zewnątrz, to umowa między nimi powinna zawierać istotne wzmianki dotyczące właśnie ochrony danych osobowych. Krótko mówiąc – podczas sprawdzenia nie może dojść do żadnego naruszenia zasad ochrony osobistej wobec pracownika.
Dlaczego przeprowadzamy kontrolę?
Kontrole zwolnień mogą przeprowadzić także inspektorzy ZUS. Warto również dodać, że pracodawca nie ma obowiązku wcześniejszego uzgadniania terminu wizyty. Same kontrole przeprowadzane są natomiast po to, by sprawdzić, czy pracownik przebywający na zwolnieniu lekarskim przykładowo nie podejmuje się pracy zarobkowej. Jak wyżej wspomnieliśmy, zwolnienie lekarskie wystawiane jest z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Są jednak sytuacje, w których osoba przebywająca na L4 musi opuścić miejsce zamieszkania. Przykładem jest pracownik, który mieszkając sam wychodzi do apteki, by kupić niezbędne leki. W tej sytuacji w czasie kontroli konieczne jest okazanie recepty, paragonu, bądź innego dowodu potwierdzającego cel opuszczenia miejsca zamieszkania. Sama kontrola może też zostać przeprowadzona w miejscu pracy lub tymczasowego pobytu. W momencie potwierdzenia nadużycia lekarskiego zwolnienia, pracodawca sporządza protokół, w którym zawarte są szczegółowe dane dotyczące kontroli.
Fałszywe L4 – jak sprawdzić? Nowoczesne metody weryfikacji
Dziś kontrole można przeprowadzić nie wychodząc z domu. Przykład? Media społecznościowe. Niestety, choć może wydawać się to absurdalne, niektórzy pracownicy nie mają zbyt wiele rozsądku. Dlatego przebywając na „zwolnieniu lekarskim” jednocześnie udostępniają zdjęcia z rajskich wakacji. Nic dziwnego, że ich weryfikacja także musiała iść z duchem czasu. Jak wiemy od 1 grudnia 2018 roku zwolnienia lekarskie wydawane są elektronicznie. Dzięki temu pracodawca niemal od razu otrzymuje informację o niedyspozycji pracownika. System elektroniczny pozwala także lepiej sprawdzać, czy zwolnienie jest odpowiednio wykorzystywane. Ponadto wprowadzono dodatkowe zmiany. Jedną z nich jest możliwość wezwania pracownika na badania kontrolne za pośrednictwem telefonu lub e-maila. Warto przypomnieć, że wcześniej takie wezwanie odbywało się za pomocą listu poleconego. Obecne metody są istotne szczególnie wśród pracowników, którzy przez lata chętnie korzystali z lekarskich zwolnień, a jednocześnie nie byli sprawdzani przez swoich pracodawców.
Nie będzie wymówek
Fałszywe L4 – jak sprawdzić i być pewnym, że pracownik jest wobec nas uczciwy? Trzeba przyznać, że poprzedni system przyzwalał na wiele niejasności. To też nawet w sieci pojawiło się wiele „usług” oferujących fałszywe zwolnienia lekarskie na telefon. Często dochodziło do sytuacji, w której brak obecności w miejscu zamieszkania, ustnie tłumaczono zdarzeniem losowym. Dziś każdy taki ruch trzeba formalnie okazać. Odstraszyć mogą również konsekwencje. Osoba na fałszywym L4 może przede wszystkim utracić prawo do 80% zasiłku chorobowego. Pamiętajmy, że w ten sposób naraża firmę na duże straty. Ale to nie wszystko, bowiem pracodawca, który odkryje przebywanie na fałszywym zwolnieniu może zwolnić pracownika w trybie dyscyplinarnym. Co więcej, ma prawo to zrobić podczas jego nieobecności w miejscu pracy.
Zmiany są niezbędne
Trzeba przyznać, że dziś kontrole zwolnień lekarskich są dużo bardziej rygorystyczne. Z drugiej strony w dobie mediów społecznościowych takie zabiegi są niezbędne. Tym bardziej że bezpodstawne zwolnienia lekarskie nie tylko zaburzają działania pracodawców, ale i narażają ZUS na ogromne straty finansowe. Warto przy tym podkreślić, żeby w przypadku zwolnienia lekarskiego nie oskarżać od razu pracownika o oszustwo. Udowodniono jednak, że najczęściej do przewinień dochodzi podczas tzw. krótkoterminowych zwolnień lekarskich. Nie należy jednak zapominać o jeszcze jednej kwestii, mianowicie o ochronie zdrowia pracowników. Dzięki temu nie tylko zmniejszy się liczba zwolnień lekarskich, ale i przywrócony zostanie porządek w zakresie funkcjonowania w miejscu pracy.
Przeczytaj także: Wyższy zasiłek macierzyński
