Adam Strzembosz nie żyje: Odszedł legendarny sędzia i prawnik. Odejście Adama Strzembosza to ogromna strata dla polskiego wymiaru sprawiedliwości. Profesor Adam Strzembosz, ceniony prawnik i wybitny sędzia, zmarł w wieku 95 lat. Sędzia Stanisław Zabłocki oficjalnie potwierdził tę smutną informację. Profesor Strzembosz był postacią niezwykle zasłużoną dla budowy demokracji. W przeszłości pełnił funkcję pierwszego prezesa Sądu Najwyższego oraz zasiadał na stanowisku wiceministra sprawiedliwości. Minister Waldemar Żurek nazwał go postacią drogowskaz dla całego środowiska. Podkreślił jego rolę w budowaniu niezależnego sądownictwa po 1989 roku. Profesor Strzembosz zawsze dążył do kompromisu i zakopywania politycznych rowów. W najtrudniejszych chwilach dawał wsparcie młodym sędziom i prawnikom. Uosabiał etos i moralność, które są niezbędne w zawodzie sędziego. Za swoje zasługi otrzymał najwyższe odznaczenie, Order Orła Białego. Jego dziedzictwo pozostanie inspiracją dla przyszłych pokoleń prawników.
Droga naukowa i początki kariery sędziowskiej
Adam Strzembosz urodził się 11 września 1930 roku w Warszawie. Pochodził z rodziny o patriotycznych i prawniczych tradycjach. Jego ojciec był adwokatem, a brat wybitnym historykiem. W 1949 roku Adam Strzembosz zdał maturę i rozpoczął studia. Studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz Warszawskim. W 1953 roku uzyskał tytuł magistra prawa międzynarodowego. Skierowano go do pracy w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Równolegle rozwijał swoją karierę naukową i sędziowską. Pracę badawczą rozpoczął w 1963 roku w Polskiej Akademii Nauk. Jego zainteresowania koncentrowały się wokół kryminologii i przestępczości nieletnich. W 1969 roku obronił pracę doktorską o kradzieżach wśród nieletnich. Jednocześnie odbył aplikację sądową, którą ukończył z wyróżnieniem. W 1958 roku został asesorem, a potem sędzią Sądu Powiatowego. Pełnił także funkcję sędziego wizytatora do spraw nieletnich. W 1980 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk prawnych.
Adam Strzembosz nie żyje: Odszedł legendarny sędzia i prawnik – Działalność w Solidarności i represje stanu wojennego
Profesor Adam Strzembosz aktywnie angażował się w działalność opozycyjną. Po 1980 roku tworzył niezależne struktury związkowe. Organizował NSZZ „Solidarność” w Ministerstwie Sprawiedliwości. Został wybrany do prezydium Komisji Koordynacyjnej związku. Przewodniczył również komisji zakładowej w swoim ministerstwie. Wszedł w skład Zarządu Regionu „Mazowsze” Solidarności. Był delegatem na historyczny zjazd związku w Gdańsku. Władze komunistyczne surowo go za to ukarały. Represje nadeszły wraz z wprowadzeniem stanu wojennego. Dnia 19 grudnia 1981 roku Rada Państwa odwołała go ze stanowiska sędziego. Kilka dni później stracił także stanowisko docenta. Władze PRL pozbawiły go środków do życia za jego przekonania. W tej trudnej sytuacji przyjął propozycję pracy na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Na KUL objął kierownictwo Katedry Prawa Karnego. Kontynuował badania naukowe i prowadził zajęcia dydaktyczne. Senat KUL w 1986 roku nadał mu tytuł profesora nadzwyczajnego.
Twórca niezależnego sądownictwa po 1989 roku
Profesor Strzembosz odegrał kluczową rolę w transformacji ustrojowej. Od 1988 roku był członkiem Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie. Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu jako ekspert. Przewodniczył tam podzespołowi do spraw prawa i sądów. We wrześniu 1989 roku premier Tadeusz Mazowiecki powołał go na ważną funkcję. Został wiceministrem sprawiedliwości w pierwszym niekomunistycznym rządzie. W lipcu 1990 roku Sejm wybrał go na pierwszego prezesa Sądu Najwyższego. Urząd ten sprawował nieprzerwanie przez osiem lat, do 1998 roku. Zajął się odbudową autorytetu i niezależności polskiego sądownictwa. Inspirował liczne zmiany w strukturze sądów i zasadach ich działania. Dążył do rozwoju współpracy z organami sądowymi w Europie. Był także zwolennikiem oczyszczenia środowiska sędziowskiego. Uważał, że sędziowie, którzy sprzeniewierzyli się niezawisłości w PRL, powinni odejść. Wierzył jednak w zdolność środowiska do samodzielnego i uczciwego rozliczenia.
Adam Strzembosz nie żyje: Odszedł legendarny sędzia i prawnik – Ostatnie lata w obronie demokracji i zasłużone honory
Po przejściu w stan spoczynku profesor Strzembosz powrócił do pracy akademickiej. W 2000 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego na KUL. Nie ograniczył przy tym swojej szerokiej działalności społecznej. Był członkiem Rady Konsultacyjnej Centrum Monitoringu Wolności Prasy. Przez wiele lat pełnił funkcję prezesa Katolickiego Stowarzyszenia Wychowawców. Za swoje zasługi otrzymał najwyższe polskie odznaczenia państwowe. W 2008 roku prezydent Lech Kaczyński uhonorował go Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Cztery lata później prezydent Bronisław Komorowski wręczył mu Order Orła Białego. W ostatnich latach aktywnie bronił praworządności w Polsce. Krytykował reformy sądownictwa wprowadzane przez Zjednoczoną Prawicę. Ostrzegał przed odchodzeniem od porządku liberalno-demokratycznego. Podkreślał, że centralizacja władzy to niebezpieczny, białoruski kierunek. W 2024 roku został laureatem Nagrody Głównej Fundacji Służby Rzeczypospolitej.
Foto: Wikimedia commons
Zainteresował cię nasz artykuł? Przeczytaj także o najnowszym sondażu
