Można by pomyśleć że ten tytuł niema sensu, a jednak „Musztarda Schweitzer Warszawa i motocykle” jeżeli chcesz się dowiedzieć co je łączyło przeczytaj:
Założycielką firmy była Augusta z Lehmanów Schweitzer (1821-1881), żona garbarza warszawskiego – Roberta Schweitzera (1814-1863). Małżonek przybył do Warszawy razem z ojcem z Niemiec. Pomagał ojcu w założeniu garbarni i po dojściu do pełnoletności w połowie lat 30. przejął założoną przez niego garbarnię. Niestety nie posiadając zdolności biznesowych i nie licząc się z wydatkami w 1850 r. doprowadził dobrze prosperujący zakład na próg bankructwa. Wtedy to jego żona Augusta, pragnąc ratować rodzinę przed niedostatkiem, zaczęła fabrykować musztardę według własnej receptury. W krótkim czasie wytwórnia zaczęła przynosić zyski, co pozwoliło na zatrudnienie kilku pracowników. Pierwsza wytwórnia mieściła się przy ul. Bielańskiej 601, w domu Langnera, o czym informował „Kurier Warszawski” z 27 listopada 1860 r., a następnie przy ul. Królewskiej 19, skąd na początku XX w. firma przeniosła się do budynku przy ul. Grzybowskiej 9/1057.
Musztarda produkowana była (jak donosiła reklama prasowa) „z gorczycy krajowej, holenderskiej i sarepskiej na occie francuskim” polecając jednocześnie „szczególnie udaczne musztardy: truflową, dϋsseldorfską, korniszonową, kaparową (z nasion nasturcji), warszawską i francuską.”
„A. Schweitzer” produkowała musztardy o następującym asortymencie: „Extra” (zwykła stołowa), „Angielska – mocna”, „Truflowa” – średniej mocy na winie”, „Jedyna – mocna – słodka”, „Łagodna na winie”, „Sarepska – bardzo mocna” (słodka), „Kaparowa na winie”, „Kremska”, „Chrzanowa – mocna”, „Reklamowa” – mocna i łagodna. Oprócz tych wyrobów stanowiących podstawę produkcji, w fabryce produkowano także sześć rodzajów sosów: „Kabul – pikantny”, „Tatarskil”, „Musztardowy – łagodny”, „Majonezowy – łagodny”, „Tomato – Catchup”, „Firmowy – pikantny”, a także kilka gatunków majonezów.
Musztarda Schweitzer Warszawa i motocykle – rozwój i upadek firmy
Firmę „A. Schweitzer” rozwijali: syn Augusty, Emil (1844–1920) jego synowie – Adolf (1870–1936) i Karol Emil (1875–1944). W latach trzydziestych synowie Karola Emila – Alfred (1900–1965) i Karol Wiktor (1902–1986). Produkowano na rynek krajowy jak również na rynek rosyjski. Po rewolucji i po I wojnie rynek rosyjski upada a „A. Schweitzer” trafia na rynek francuski. Przed wybuchem II wojny światowej kapitał zakładowy wynosi 100 000 złotych, firma zatrudnia 50 pracowników. Posiada dwa sklepy firmowe – na Królewskiej w Warszawie i Piotrkowskiej w Łodzi.
Gdy wybuchła wojna w 1939 roku Karol Wiktor Schweitzer, oficer Wojska Polskiego, trafia do niemieckiego obozu jenieckiego. Firma na polecenie władz okupacyjnych trafia do prowizorycznych pomieszczeń na Mariensztat. Na czele firmy staje jego żona Alicja Schweitzer (Daab) oraz kuzyn – syn Adolfa, Aleksander. który podpisuje volkslistę. Żona Karola Wiktora doprowadza do sprzedania jej przypadających Aleksandrowi udziałów i ratuje firmę w znaczeniu nie tylko etycznym, ale również praktycznym. Podczas okupacji przedsiębiorstwa folksdojczów spotykały się z wieloma akcjami sabotażowymi polskiego podziemia. Aleksander pod koniec wojny przeniósł się do Linzu i tam już pozostał.
Podczas Powstania Warszawskiego zabudowania fabryki i sklep zostają zniszczone. Po wojnie sklepy i fabryka na warszawskiej Woli zostały przez rodzinę podniesione z gruzów po czym znacjonalizowane na mocy dekretu Bieruta. W 1952 r. również same przedsiębiorstwo zostało przejęte przez państwo i w krótkim czasie zlikwidowane. Po 1989 r. prawnuk założycielki rodziny Juliusz Schweitzer próbuje odnowić wiekową tradycję firmy, lecz na przeszkodzie staje brak odpowiedniej wielkości kapitału. Udaje się wydrukować etykiety przypominające te przedwojenne i wypuścić niewielką partię musztard opartą na starych recepturach. Niestety reaktywacja firmy kończy się porażką. Marka „A. Schweitzer” wciąż znajduje się w rękach rodziny i czeka na swój powrót na rynek.
Musztarda Schweitzer Warszawa i motocykle – SM 500
Do znanych przedstawicieli rodziny Schweitzer należeli Alfred i Emil którzy nie byli związani z produkcją musztardy. Mieli za to swój udział w rozwoju motoryzacji dwudziestolecia międzywojennego.
Alfred Schweitzer (1900-1965). Starszy brat Emila był także konstruktorem. Jego marzeniem było zaprojektowanie i zbudowaniem motocykla sportowego, a następnie doprowadzenie do jego produkcji. Realizacja projektu wspólnie z inżynierem Edwardem Mandelotem odbywała się na terenie posesji przy ulicy Grzybowskiej 9 gdzie mieścił się warsztat (tamże istniała fabryka musztardy)
Skonstruowano prototyp motocykla, który otrzymał nazwę SM 500 (skrót SM od pierwszych liter nazwisk konstruktorów – Schweitzer i Mandelot, oraz pojemności skokowej silnika – 500 ccm).
W 1935 roku model zaprezentowano na Targach Poznańskich. Niestety udało się zbudować jedynie kilkanaście egzemplarzy motoru, a do produkcji seryjnej nie doszło.
Do dziś nie zachował się ani jeden z kilkunastu zbudowanych motocykli SM 500.
Musztarda Schweitzer Warszawa i motocykle – rekord prędkości
Drugim znanym przedstawicielem rodziny związanym z motoryzacją był
Emil Schweitzer (1909 – 1935) trzeci syn Emila, absolwent Szkoły Pilotów w Dęblinie. Studiował na politechnice w Weimarze, członek WKS „Legia”. Był mistrzem sportów motocyklowych i brał udział w zawodach motocyklowych, stając się jednym najlepszych polskich zawodników. W 1932 roku udało mu się zdobyć I wicemistrzostwo Polski w wyścigach górskich. Rok później został mistrzem Polski w wyścigach na torze betonowym. W 1934 roku zdobył tytuł torowego mistrza Warszawy oraz tytuł terenowego mistrza Polski. Jeździł na specjalnym modelu motoru BMW. Był to górnozaworowy BMW R 63 typowo sportowy (pojemność skokowa 750 cm³, moc maksymalna 24 KM, prędkość maksymalna modelu fabrycznego – 120 km/h, po indywidualnych modyfikacjach nieco większa). Był to pojazd produkowany specjalnie do sportu. W ciągu dwóch lat wytwarzania (1928-1929) zbudowano tylko 794 egzemplarze)
W latach dwudziestych i trzydziestych rozpoczęła się era bicia prędkości na motocyklach. Do takiego wyzwania stanął również Emil Schweitzer.
W czerwcu 1935 roku na klinkierowym odcinku szosy Warszawa – Sochaczew, doszło do do próby bicia polskiego motocyklowego rekordu szybkości. Plan zakładał przekroczenie magicznej wówczas bariery 200 km/h.. Na starcie stanęło czterech zawodników: Emil Schweitzer, Józef Docha, Edward Langier i Tadeusz Frankowski.
Motocykl Rudge 500 Emila Schweitzera był przez niego specjalnie zmodernizowany poprzez wbudowanie specjalnych owiewek. Na dwa dni przed próbą Schweitzer na treningu osiągnął prędkość 183 km/h.
Podczas startu skrzynia biegów w motocyklu Emila Schweitzera uległa awarii. Pomoc zaoferował Józef Docha, oddając mu swoją. Silny wiatr podczas próby spycha rozpędzony do 190 km/h motor do rowu. W stanie krytycznym Emil Schweitzer trafia do szpitala i po dwóch tygodniach w dniu 9 lipca 1935 roku umiera, w wieku zaledwie 25 lat. Jego grób możemy odnaleźć na warszawskim Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim.
Już za tydzień kolejna historia związana z musztardą, Warszawą i …
Zainteresował cię temat o Warszawie szukaj kolejnych Boso-ale-w …
Słuchaj także Radia Bezpieczna Podróż
Schweitzer historia fabryki – cztery odcinki
https://www.youtube.com/watch?v=uoUlgd4bAT0