27 stycznia 1945 roku świat dowiedział się, jak głęboko może sięgnąć ludzkie okrucieństwo. W tym dniu Armia Czerwona wyzwoliła niemiecki obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau, który stał się symbolem ludobójstwa i cierpienia milionów ludzi. Wyzwolenie to przyniosło kres wieloletniej gehennie więźniów, choć dla wielu oznaczało ono jedynie chwilową ulgę w obliczu wyniszczenia i głodu.
„Zdrawstwujtie towariszczi” – Chwile wyzwolenia
Wanda Dramińska, była więźniarka Auschwitz, wspomina moment wyzwolenia:
„W oddali dostrzegłyśmy sylwetki na biało ubranych mężczyzn, którzy podążali w kierunku obozu. Nie byłyśmy pewne, kim są ci mężczyźni, a nawet obawiałyśmy się, że mogą to być Niemcy, którzy zechcą nas zlikwidować. (…) Zaraz rozległy się okrzyki »zdrawstwujtie towariszczi«. Żołnierze radzieccy uspokoili nas, mówiąc, abyśmy się nie bali, bo »germańców niet«”.
To wydarzenie, choć przyniosło upragnioną wolność, było również przepełnione dramatyzmem. Niemcy, zdając sobie sprawę z nieuchronnej porażki, do ostatnich chwil starali się zatrzeć ślady swoich zbrodni. Palono dokumenty, burzono budynki, a krematoria wysadzono w powietrze. Pomimo tych wysiłków pozostawili po sobie dowody masowej zagłady oraz tysiące wycieńczonych więźniów – głównie osoby chore, dzieci i tych, którzy nie byli w stanie wziąć udziału w tzw. „marszach śmierci”.
Ocaleni w cieniu zbrodni
Dzień przed wyzwoleniem, 26 stycznia 1945 roku, większość niemieckich strażników uciekła z obozu. Pozostawili za sobą około 7 tysięcy więźniów, w tym niemal 500 dzieci. Większość z nich była w stanie skrajnego wyniszczenia, cierpiąc na choroby takie jak gruźlica czy biegunka głodowa. Pomimo szybkiej pomocy medycznej organizowanej przez sowieckich lekarzy i polskich ochotników, wielu z ocalonych nie przeżyło pierwszych tygodni wolności.
Na teren obozu wkroczyły także dwie sowieckie grupy medyczne, które wspierali mieszkańcy Oświęcimia i członkowie Polskiego Czerwonego Krzyża. Ich praca była nieoceniona – organizowali pomoc, leki i żywność dla byłych więźniów. Filmowcy sowieccy i polscy już 28 stycznia rozpoczęli dokumentowanie zbrodni, które miały miejsce w Auschwitz. Świat musiał zobaczyć, co działo się w tym miejscu, gdzie życie straciło około 1,1 miliona ludzi, głównie Żydów, Polaków, Romów oraz jeńców wojennych.
Pamięć i przestroga
Dzień wyzwolenia Auschwitz, 27 stycznia, obchodzony jest dziś jako Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Auschwitz nie jest tylko miejscem historycznym – to przestroga dla przyszłych pokoleń. To tutaj człowieczeństwo zostało podeptane w sposób, który trudno opisać słowami. Pamięć o tamtych wydarzeniach przypomina, że nienawiść, uprzedzenia i ekstremizm mogą prowadzić do tragedii na niewyobrażalną skalę.
Przeczytaj też o: Wenus, Mars i inne utworzą kosmiczne widowisko. Aż sześć planet na nocnym niebie.
—————-
Dziękujemy że przeczytałeś ten artykuł, przygotowany przez naszą redakcję składającą się z osób z niepełnosprawnościami.
Pierwsza w UE radiowa i portalowa redakcja z niepełnosprawnościami
Prowadzimy restaurację ZDRÓWKO którą wspiera Jarosław Uściński