W dniu 7 marca 2024 roku, w Sejmie odbyło się pierwsze czytanie projektu nowelizacji Kodeksu Karnego, zakładającej zmianę definicji gwałtu. Inicjatywa ta została zgłoszona przez grupę posłów z różnych ugrupowań politycznych, w tym Lewicy, PSL-TD, KO oraz Polski 2050-TD. Głównym celem proponowanej zmiany jest uznawanie za gwałt sytuacji, w których doszło do obcowania płciowego bez uprzedniej świadomej i dobrowolnej zgody.
Zmiana definicji gwałtu: „Świadoma i dobrowolna zgoda”
Obecnie obowiązujące przepisy kwalifikują gwałt jako doprowadzenie do obcowania płciowego za pomocą przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu, podkreślając konieczność wyrażenia sprzeciwu wobec takich zachowań seksualnych.
Zmiana ta budzi wiele pytań dotyczących interpretacji terminu „świadomej i dobrowolnej zgody” w różnych kontekstach. Planuje się, że nowelizacja wejdzie w życie 30 dni po jej ogłoszeniu, co oznacza, że może to nastąpić jeszcze w 2024 roku. Wprowadzenie takiej zmiany w definicji gwałtu może mieć istotne konsekwencje dla podejścia do przestępstw seksualnych oraz dla procesów sądowych w Polsce.
Każdy stosunek może być potencjalnym przestępstwem?
Według proponowanej zmiany, gwałt nie byłby już zdefiniowany przez obecność widocznego oporu ze strony ofiary, lecz przez brak zgody na obcowanie płciowe. Mec. Maciej Zaborowski oraz inni krytycy tej propozycji argumentują, że taka definicja może naruszyć zasadę domniemania niewinności. Ale również doprowadzić do sytuacji, w której każdy stosunek seksualny stałby się potencjalnym przestępstwem.
„Spotkałem się niestety z wieloma przypadkami, w których nie kierowano się zasadą domniemania niewinności, a raczej domniemania winy mężczyzny. Nazywam to efektem „#MeToo”. W sprawach o gwałt mamy często do czynienia ze słowem przeciwko słowu. A skoro kobieta mówiła, że doszło o zgwałcenia to organy zachowywały się tak jakby winę już z góry uznały za udowodnioną.” – argumentuje adwokat.
Współautorka projektu, mec. Danuta Wawrowska, broni tych zmian, wskazując na potrzebę lepszej ochrony ofiar gwałtu. Jej zdaniem, nowelizacja prawa mogłaby ułatwić ściganie sprawców i zwiększyć liczbę zgłaszanych przypadków przemocy seksualnej.
Jednakże Mec. Zaborowski wskazuje, że istotą sprawy jest nie tyle zmiana samego prawa, co skuteczne działanie systemu sądowniczego i organów ścigania. Wskazuje, że obecne przepisy dotyczące gwałtu są wystarczające, a kluczową kwestią jest edukacja oraz odpowiednie szkolenie organów ścigania i sądów.
Zmiana definicji to nie rozwiązanie?
W dyskusji o zmianie definicji gwałtu często pada argument, że nowe przepisy mogłyby zachęcić ofiary do zgłaszania przestępstw seksualnych. Jednakże Mec. Zaborowski podkreśla, że decyzja o zgłoszeniu gwałtu powinna być indywidualna i niezależna od zmiany prawa.
W kontekście możliwych zmian w wymiarze kar za przestępstwa seksualne, Mec. Zaborowski zaznacza, że kluczowe jest nie tyle podnoszenie kar, co szybkość i nieuchronność ich wymierzania. Zdaniem prawnika, istnieje potrzeba surowszego karania sprawców tego typu przestępstw, jednakże istniejące przepisy dają wystarczające narzędzia do orzekania wysokich kar.
Mec. Maciej Zaborowski uważa, że pojawienie się propozycji zmiany definicji gwałtu w okresie kampanii wyborczej nie jest przypadkiem. Stanowi to przykład czystego populizmu prawnego, a sam temat ma charakter wyłącznie wyborczy i nie wynika z realnej potrzeby zmian.
Chcesz podzielić się newsem lub zaproponować temat artykułu? Zapraszam do kontaktu! Zuzanna@radiobp.org
Drogi Czytelniku!
Z radością witamy Cię na naszym portalu informacyjnym, prowadzonym przez osoby z niepełnosprawnościami. Cieszymy się, że jesteś z nami i stajesz się częścią naszej społeczności. Twoja obecność na naszym portalu jest dla nas ogromną motywacją do dalszej, owocnej pracy. Dziękujemy, że jesteś z nami!
Pierwsza w UE radiowa i portalowa redakcja z niepełnosprawnościami
Przełam swoje bariery, dołącz do nas, mamy świetne narzędzia do niwelowania różnic i doświadczenie w kształceniu osobowości. Jesteśmy Organizacją Pożytku Publicznego. Razem pokonamy trudności a ty zostaniesz świetnym dziennikarzem. Walcz razem z nami o lepsze jutro takich jak TY i MY. kontakt@radiobp.org
Zespół Portalu Informacyjnego Bezpieczna Podróż
