Jak już wiadomo nowelizacja Kodeksu Pracy ma na celu dostosowanie polskiego prawa pracy do rozwiązań, obowiązujących w Unii Europejskiej. Nowelizacja dotyczy tematyki zatrudnienia oraz zmian uprawnień pracownika. Planowane jest ograniczenie zakazu konkurencji, wydłużenie urlopów rodzicielskich, wprowadzenie udogodnień dla pracowników mających dzieci. Ulec zmianie mają również zasady rozwiązywania umowy o pracę na czas określony. Oto zmiany w Kodeksie Pracy 2022, które mają obowiązywać od 1 sierpnia bieżącego roku.
Zmiany w Kodeksie Pracy 2022 – elastyczna praca dla rodziców dzieci do 8 roku życia
Po nowelizacji, pracownik opiekujący się dzieckiem do ukończenia przez nie 8 roku życia będzie mógł wnioskować o zastosowanie wobec niego elastycznej organizacji czasu pracy (art. 1 pkt 36 Projektu – dodanie art. 1881 Kodeksu pracy).
Przez elastyczną organizację czasu pracy rozumie się:
– telepracę;
– przerywany czas pracy;
– system skróconego tygodnia pracy;
– system pracy weekendowej;
– ruchomy czas pracy;
– indywidualny rozkład czasu pracy;
– obniżenie wymiaru czasu pracy.
W ciągu 7 dni, pracodawca będzie musiał odpowiedzieć na złożony wniosek. Przy jego rozpatrywaniu będzie musiał uwzględnić:
– potrzeby pracownika;
– termin, w jakim pracownik chce korzystać z elastycznej pracy;
– przyczynę, dla której pracownik ma korzystać z elastycznej organizacji pracy.
Jeśli pracodawca odmówi pracownikowi skorzystania z elastycznej organizacji pracy. Z powodu organizacji pracy lub rodzaju wykonywanej pracy przez pracownika, będzie musiał odmowę uzasadnić. Pracodawca nie będzie mógł wypowiedzieć lub rozwiązać stosunku pracy z pracownikiem korzystającym z elastycznej pracy. Będzie natomiast możliwe rozwiązanie umowy z przyczyny uzasadniającej zwolnienie dyscyplinarne (z winy pracownika). Ograniczenie możliwości rozwiązywania umowy o pracę jest elementem wdrożenia art. 12 pkt 1 dyrektywy 2019/1158, zgodnie z którym państwa członkowskie wprowadzają niezbędne środki w celu zakazania zwalniania oraz wszelkich przygotowań do zwolnienia pracowników z powodu wystąpienia przez nich z wnioskiem o elastyczną organizację pracy.
Zmiany w Kodeksie Pracy 2022 – równy podział obowiązków opiekuńczych
Efektem wdrożenia dyrektyw do kodeksu pracy będą zmiany w uprawnieniach rodziców. Przede wszystkim, zostanie wydłużony okres urlopu rodzicielskiego i nie będzie on zależny od wykorzystania urlopu macierzyńskiego przez matkę dziecka. Urlop opiekuńczy to nowy rodzaj urlopu, który będzie przysługiwał w wymiarze do 5 dni w roku kalendarzowym. Urlop ma zapewnić możliwość osobistej opieki oraz wsparcia dla osób będącymi krewnymi (syna, córki, matki, ojca lub małżonka/małżonki) lub pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym. Celem tego urlopu ma być pomoc osobie wymagającej wsparcia ze względów medycznych. Co istotne, pracownik za ten okres nie otrzyma prawa do wynagrodzenia.
Pracownik opiekujący się dzieckiem do ukończenia przez nie 8 roku życia (obecnie 4 roku), bez wyrażenia swojej dobrowolnej zgody nie będzie zobowiązany do pracy w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy czy delegowania poza stałe miejsce pracy.
Zmiany Kodeksu pracy zakładają również wydłużenie wymiaru urlopu rodzicielskiego i przyznanie nieprzenoszalnej jego części dla każdego z pracujących rodziców.
W chwili obecnej, urlop rodzicielski przysługuje w wymiarze 32 lub 34 tygodni (32 przy porodzie jednego dziecka, 34 przy porodzie mnogim). Wymiary tego urlopu zostaną wydłużone odpowiednio do 41 lub 43 tygodni. Okres tego urlopu pomniejszać się będzie niezależnie czy wykorzystywać go będzie matka, czy ojciec dziecka. Nowością będzie niemożliwość wykorzystania całości urlopu tylko przez jednego rodzica – co najmniej 9 tygodni pozostaje do wyłącznej dyspozycji drugiego rodzica. Czyli, porównując z obecnymi przepisami pracujące matki nie będą mogły samodzielnie wykorzystać całego maksymalnego wymiaru urlopu. Nie będzie możliwości zrzeczenia się (np. przez ojca) tych 9 tygodni urlopu rodzicielskiego na rzecz matki. Nie będzie też możliwa sytuacja odwrotna.
Obecnie urlop rodzicielski można wykorzystać na raz w całości albo podzielić go na części. Po wprowadzeniu zmian, urlop rodzicielski będzie można podzielić na co najwyżej 5 części. Po nowelizacji pracownicy będą mogli korzystać z urlopu rodzicielskiego w dowolnym czasie. Nie będzie ograniczeń prawnych, lecz przed zakończeniem roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy szósty rok życia.
Nowelizacja kodeksu pracy zakłada również zmiany w przepisach dotyczących korzystania z łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy.
Zmiany przewidują wydłużenie urlopu rodzicielskiego proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu lub z części urlopu. Urlop rodzicielski będzie można wydłużyć do maksymalnie 82 albo 86 tygodni w zależności od liczby urodzonych dzieci w trakcie jednego porodu.
W przypadku pracowników, którzy przyjęli na wychowanie dzieci, również nie będzie możliwości wykorzystania całego urlopu rodzicielskiego przez tylko jednego z rodziców. Każdy z rodziców ma prawo do wykorzystania (co najmniej) 9 tygodni urlopu. Tego prawa nie będzie można przenieść na drugiego rodzica.
Pracownicy występujący o adopcję dziecka również będą mieli zwiększony wymiar urlopu rodzicielskiego z 32 (albo 34 – przy adopcji więcej niż jednego dziecka) tygodni do 41 (albo 43) tygodni przy adopcji jednego dziecka. Przy przyjęciu na wychowanie starszego dziecka urlop rodzicielski wydłuży się z 29 tygodni do 38 tygodni.
Kolejną korzystną zmianą dla pracowników jest przepis dotyczący dopuszczenia pracownika do pracy po urlopach związanych z rodzicielstwem.
Po zmianach przepisów po powrocie do pracy z urlopu wychowawczego pracodawca będzie miał obowiązek dopuścić pracownika do pracy na dotychczasowym stanowisku. Jeśli jest to niemożliwe, musi zapewnić stanowisko równorzędne z warunkami nie mniej korzystnymi niż gdyby pracownik nie skorzystał z urlopu. Obecnie takie wymagania odnoszą się tylko do urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego i urlopu rodzicielskiego.
Zmiany w Kodeksie Pracy 2022 – urlop opiekuńczy
Obecnie pracownik będący ojcem dziecka, ma prawo do urlopu ojcowskiego,w wymiarze do 2 tygodni. Ze swojego uprawnienia może skorzystać do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia. Po zmianach w art. 182Kodeksu pracy (art. 1 pkt 28 Projektu) pracownik będzie mógł skorzystać z urlopu ojcowskiego w okresie 12 miesięcy od dnia urodzenia dziecka. Wdrożona dyrektywa 2019/1158 wyjaśnia, że celem urlopu ojcowskiego powinno być sprawowanie opieki w pierwszym okresie po narodzeniu dziecka.
Zmiany w Kodeksie Pracy 2022 – zasiłek macierzyński
Dotychczas funkcjonują dwie metody naliczania zasiłku macierzyńskiego za okres przebywania na urlopie macierzyńskim i urlopie rodzicielskim:
– 80% podstawy wymiaru zasiłku (w przypadku korzystania z urlopu na podstawie tzw. długiego wniosku – zgodnie z art. 1791 kodeksu pracy);
– 100% podstawy wymiaru zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego i podczas pierwszych 6 tygodni urlopu rodzicielskiego, a za pozostałą część urlopu
w wysokości 60 % podstawy wymiaru zasiłku (w przypadku korzystania z urlopu
na podstawie art. 1821d kodeksu pracy).
Nowelizacja obejmie miesięczny zasiłek macierzyński (za okres urlopu rodzicielskiego), który będzie wynosił 70% podstawy wymiaru zasiłku. Jednocześnie pracownica będzie miała możliwość zdecydowania, jaką wysokość zasiłku macierzyńskiego chce pobierać w okresie urlopu rodzicielskiego.
Pierwsza możliwość dla pracownicy będzie dotyczyła wypłacenia zasiłku macierzyńskiego w wysokości 100% za cały okres urlopu macierzyńskiego. Jeśli pracownica zdecyduje się na takie rozwiązanie, będzie mogła otrzymać zasiłek w wysokości 70% podstawy wymiaru za okres urlopu rodzicielskiego.
Natomiast w sytuacji, gdy pracownica w ciągu 21 dni od dnia porodu złoży wniosek o wypłacanie jej zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Będzie jej wypłacany zasiłek macierzyński w wysokości 81,5% za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Jednak za okres 9 tygodniowej części tego urlopu dla ojca dziecka przysługiwać będzie zasiłek macierzyński w wysokości 70% podstawy wymiaru zasiłku. W sytuacji niewykorzystania w pierwszym roku życia dziecka urlopu rodzicielskiego. Pracownica będzie uprawniona do złożenia wniosku o wyrównanie zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego. Takie wyrównanie będzie przysługiwało w wysokości do 100% podstawy zasiłku macierzyńskiego. Gdy pracownica będzie korzystać z urlopu rodzicielskiego w kolejnych latach, będzie miała prawo do 70% podstawy wymiaru zasiłku z tym, że taka wysokość będzie również dotyczyć drugiego rodzica.
Może cię również zainteresować: Zmiany w Kodeksie Pracy 2022 cz.1
