Pierwsze lata po zakończeniu II wojny światowej charakteryzowały się absolutnym brakiem wszystkiego. Przemysł leżał w gruzach, odbudowa kraju trwała, a potrzeby były coraz większe. Wtedy poza umożliwieniem Polakom rodzinnych podróży, istniała potrzeba wyprodukowania niewielkiego pojazdu, który mógłby również rozwozić zaopatrzenie. Tak narodziła się idea stworzenia dużego motocykla, do którego można by dołączyć boczny kosz. Na producenta takiego pojazdu wybrano Szczecińską wytwórnię sprzętów metalowych która później stała się Szczecińską fabryką motocykli. Motocykl JUNAK
Motocykl JUNAK M07
Początek prac konstrukcyjnych przypada na rok 1951, a pierwsze plany powstały w warszawskim Biurze Konstrukcyjnym Przemysłu Motoryzacyjnego. W pracach projektowych brało udział wielu świetnych konstruktorów, nadzór sprawował inżynier Jan Ignatowicz, za budowę silnika był odpowiedzialny inż. Krzysztof Wójcicki. Projektem podwozia, zajął się współtwórca legendarnego, przedwojennego motocykla SOKÓŁ – inż. Stefan Poraziński.
Dokumentacja była gotowa już pod koniec 1952 roku, tyle że opisywała potężny motocykl z czterosuwowym silnikiem o pojemności 500 cm³. Jak to już wcześniej w historii polskiej motoryzacji bywało, życie zweryfikowało plany i ostatecznie zatwierdzono do produkcji wzorowany na brytyjskich konstrukcjach motocykl, z jednocylindrowym silnikiem 350 cm³, a nazwano go Junak (M07). Górnozaworowy silnik o pojemności 349 cm³ oraz mocy 17 KM, współpracował z czterobiegową skrzynią biegów. Całość była zmontowana na podwójnej ramie kołyskowej, z przednim zawieszeniem teleskopowym (z tłumieniem olejowym) oraz wleczonym wahaczem.
Prezentacja motocykla miała miejsce podczas wystawy X-lecia we Wrocławiu, w sierpniu 1954 roku. Maszyna natychmiast wzbudziła ogromne zainteresowanie. Najczęściej zadawanym pytaniem było: Ile kosztuje? Średnie, roczne wynagrodzenie wynosiło w 1954 roku – 11 700 zł, a ówczesne władze ustaliły cenę Junaka na 13500 zł. W 1957 roku cenę Junaka podniesiono do 20000 zł, z kolei w roku 1960, gdy średnie roczne wynagrodzenie w Polsce wynosiło 18 720 zł – cena Junaka wynosiła 24000 zł.
Ciężkie początki
Pierwsze 30 egzemplarzy motocykla wyjechało ze szczecińskiej fabryki, dopiero pod koniec 1956 roku, a to za sprawą opóźnienia w dostawie silników, które miała dostarczyć fabryka ZSM w Łodzi. W tej partii były zamontowane niemieckie prądnice oraz angielskie gaźniki. Pierwszy rok produkcji zamknięto, wypuszczeniem na niezwykle wygłodniały rynek 393 egzemplarzy Junaka. Zachwytom nie było końca, ale wkrótce zaczęły ujawniać się błędy konstrukcyjne, a awarie zdarzały się już po pokonaniu kilkuset kilometrów. Winne były niewłaściwe materiały konstrukcyjne oraz błędy popełnione jeszcze w fazie projektowej.
Reakcja szczecińskiej fabryki była najlepszą z możliwych. Konstruktorzy chcąc poznać uwagi i opinie o Junaku, zwołali w 1956 roku naradę użytkowników junaków. Po czym wzięli się za usuwanie niedoróbek. W tym czasie zaprezentowano prototyp bocznego wózka dla motocykla Junak. Ważący wraz z kołem zapasowym 67 kg, wykonany był ze stalowej blachy, wyposażono go w celuloidową szybę oraz brezentowy pokrowiec. Za uchylnym oparciem pasażera wózka, zlokalizowano bagażnik.
Modernizacje Junaka
Walką z wadami występującymi w Junakach, zajmowała się sekcja prób i badań szczecińskiej fabryki. Najniebezpieczniejszą usterką było pękanie ram w Junaku M07. Jak się okazało, rozwiązanie było banalnie proste, a wystarczyła nakładka wzmacniająca w miejscu połączenia główki ramy z rurami. Takie rozwiązanie podsunął Gliwicki Instytut Spawalnictwa. Innymi przypadłościami gnębiącymi Junaka były przegrzewające się silniki oraz wycieki oleju. Niestety z powodu braku płynności w dostawach podzespołów, oraz konieczności nadganiania zaległości produkcyjnych, wyrób finalny w postaci motocykla Junak, nadal był obarczony defektami, co nie oznacza że wszystkie były wadliwe. Konstruktorzy aby uniknąć popełniania błędów w trakcie modernizacji, analizowali rozwiązania stosowane w zagranicznych konstrukcjach.
Wszelkie modernizacje przeprowadzano małymi kroczkami i tylko wytrawni znawcy są w stanie odróżnić poszczególne modele. Wkrótce pojawił się model podstawowy M10 oraz M10A z elektrycznym rozrusznikiem. Wprowadzone zmiany dotyczyły kształtu baku, lamp, błotników oraz kierownicy. W M10 znalazły się nowe prądnice oraz gaźniki. Poszerzono również paletę dostępnych kolorów o: czerwony, zielony oraz niebieski.
Wkrótce opracowano towarowego trójkołowca o symbolu B20, z kabiną dla kierowcy , posiadającego drewnianą skrzynię o ładowności 300 kg.
Motocykl JUNAK – dane techniczne M10
Długość: 2172 mm
Szerokość: 730 mm
Wysokość: 1020 mm
Wysokość siodła: 760 mm
Masa motocykla suchego: 170 kg
Dopuszczalna masa całkowita: 382 kg
Silnik: jednocylindrowy, czterosuwowy
Pojemność skokowa: 349 cm3
Moc maksymalna: 17 KM
Maksymalny moment obrotowy: 27,5 Nm
Prędkość maksymalna: 125 km/h
Zawieszenie przód: teleskop z tłumieniem olejowym
Zawieszenie tylne: wahacz wleczony i amortyzatory z tłumieniem olejowym
Przeniesienie napędu: łańcuch
Sukcesy
Ponieważ konstrukcja Junaka, stawała się coraz bardziej niezawodna, do szczecińskiej fabryki zaczęły spływać pierwsze zamówienia z zagranicy. W grudniu 1959 roku, Szczecińską Fabrykę Motocykli opuścił dziesięciotysięczny motocykl. Z racji na niemalejące zainteresowanie sportami motocyklowymi, fabryka wyprodukowała dla klubów mini serie Junaków do motokrosu i rajdów.
Najlepszą reklamą i największym osiągnięciem polskiej konstrukcji, był udział w 1962 roku, w sześciodniówce FIM, w niemieckim Garmisch-Partenkirchen. Startujący na sportowych junakach zawodnicy, wygrali w klasyfikacji zespołów fabrycznych. Oraz zajęli czwarte miejsce w klasyfikacji narodowej.
Eksport motocykli Junak kwitł, trafiały one m.in. do Bułgarii, na Węgry, Turcji, Wenezueli, Mongolii oraz na Kubę. Polskie czterosuwy Junaki trafiały również do USA, z szosowo-terenowym modelem Scrambler. Wykonane na specjalne zamówienie 21 egzemplarzy wyposażono w sakwy, gmole oraz dodatkowe oświetlenie (były to Junaki M10 de lux). Swoim wyglądem przypominały motocykle Harley Davidson.
Koniec Motocykla JUNAK legendarnego czterosuwa PRL
Produkcja Junaka została wstrzymana w 1965 roku, a uruchomiono w niej produkcję rowerów. Na tej decyzji zaważyły względy ekonomiczne, malejące zainteresowanie ciężkimi motocyklami. Przez lata produkcji ze Szczecińskiej Fabryki Motocykli wyjechało 91400 egzemplarzy Junaka, w tym 2500 trójkołowców B20 oraz ok. 8500 szt. wózków bocznych typu WB-1. Swojej produkcji nie doczekał się, opracowany już prototyp następcy Junaka, model Iskra M14.
Ciekawy materiał wideo: How Harley Davidson Motorcycle Are Made Incredible Factory Production With Modern Machines
Może cię zainteresować: Chevrolet Corvette C1 pierwsza generacja
