Zamach na Franza Kutscherę miał miejsce w Warszawie 1 lutego 1944. Franz Kutschera był prominentnym niemieckim oficerem SS oraz szefem policji w Generalnym Gubernatorstwie podczas okupacji niemieckiej. Był odpowiedzialny za liczne represje i działania terrorystyczne wobec polskich cywilów i ruchu oporu. Kutschera cztery miesiące wcześniej objął stanowisko szefa policji i SS na dystrykt warszawski. Od tego czasu rozpoczął masowy terror wymierzony wobec warszawiaków. Niemcy przeprowadzali coraz więcej łapanek i egzekucji ulicznych, a sam Kutschera pozostawał anonimowy gdyż pod obwieszczeniami podpisywał się „Dowódca SS i Policji na Dystrykt Warszawski”. W ciągu czterech miesięcy na rozkaz Kutschery rozstrzeliwano około 300 zakładników tygodniowo.
Franz Kutschera mieszkał pod adresem al. Róż 2. Rozpoznanie przed akcją trwało od 27 grudnia 1943 do 20 stycznia 1944. Początkowo prowadzone dwa razy dziennie: rano między 8 a 10, kiedy niemiecki oficer jechał do pracy, oraz po południu między 12.30 a 14, kiedy wracał. Że względu na nie regularność popołudniowego powrotu rozpoznania zaniechano.
Zamach na Franza Kutscherę – 80 rocznica
Kolejny dzień na który zaplanowano zamach to 1 lutego 1944. Zbiórkę wyznaczono o godz. 7:30 na ul. Mokotowskiej 59, a o godzinie 8:50 wszyscy uczestnicy akcji znajdowali się już na swoich stanowiskach. Około godz. 9:00 w celu sprawdzenia rozstawienia przez trasę akcji przeszedł Adam Borys „Pług”.
Dom Kutschery znajdował się od dowództwa SS w odległości około 150 m. Na ostatnim odcinku samochód Kutschery został zablokowany przez samochód kierowany przez Michała Issajewicza „Misia”. Wtedy to do auta Kutschery podbiegli Zdzisław Poradzki „Kruszynka” i dowódca akcji „Lot”. Rannego Niemca dobił „Miś”. Akcja trwała dokładnie 100 sekund.
Zespół „Pegaza” składał się z 12 osób, podzielonych na cztery grupy (wykonawców zamachu, ubezpieczenie, kierowców oraz sygnalizację):
- Bronisław Pietraszewicz „Lot” – dowódca i pierwszy wykonawca wyroku
- Stanisław Huskowski „Ali” – zastępca dowódcy i ubezpieczenie
- Zdzisław Poradzki „Kruszynka” – drugi wykonawca
- Michał Issajewicz „Miś” – kierowca wozu Adler-Trumpf-Junior i trzeci wykonawca
- Marian Senger „Cichy” – ubezpieczenie
- Zbigniew Gęsicki „Juno” – ubezpieczenie
- Henryk Humięcki „Olbrzym” („Olbrzymek”) – ubezpieczenie
- Bronisław Hellwig „Bruno” – kierowca wozu Opel Kapitan
- Kazimierz Sott „Sokół” – kierowca wozu Mercedes 170 V
- Maria Stypułkowska-Chojecka „Kama” – sygnalizacja
- Elżbieta Dziębowska „Dewajtis” – sygnalizacja (najmłodsza uczestniczka akcji – 14 lat)
- Anna Szarzyńska-Rewska „Hanka” – sygnalizacja
Straty
W akcji jako pierwszy ranny w brzuch został „Lot”, w momencie odskoku Niemcy ranili także „Misia” (w głowę), „Cichego” (w brzuch) i „Olbrzyma” (w klatkę piersiową). W wyniku odniesionych ran zmarli „Lot” i Marian Senger „Cichy”). „Sokół” (Kazimierz Sott) i „Juno” (Zbigniew Gęsicki) podczas odprowadzania samochodu zostali zablokowani na moście Kierbedzia. Po strzelaninie i wyczerpaniu amunicji skoczyli do Wisły, aby zginąć w jej nurtach.
Dzięki skutecznym działaniom ubezpieczenia, wszystkim żołnierzom „Pegaza” udało się zająć miejsca w samochodach. Atak trwał 1 minutę i 40 sekund.
A zamachu na „kata Warszawy” zabitych zostało też pięciu Niemców.
03.02.2024 r – Akcja Kutschera i inne akcje polskiego podziemia, spotkanie: godzina 14:00, Miejsce spotkania: plac Unii Lubelskiej róg Alei Szucha 1 (przy aptece) info
Zamach na Franza Kutscherę został wysoko oceniony przez Niemców co być może zakończyło masowe egzekucje
„Należy podziwiać organizację zamachu – komentował akcję żołnierzy „Pegaza” pracownik niemieckiej policji kryminalnej „Kripo” Fritz Schramm. – Wszystko było przewidziane i wykonane do najdrobniejszych szczegółów. Tego zamachu mogła dokonać tylko bardzo silna organizacja, posiadająca ludzi fachowych. Moim zdaniem była to polska organizacja wojskowa, rozgałęziona i dobrze zakonspirowana. Musimy się z nimi liczyć, bo któregoś dnia gotowi nam sprawić wielce niepożądaną niespodziankę – nie będziemy nawet wiedzieli, gdzie i kiedy”.
2 lutego Niemcy rozstrzelali w pobliżu miejsca zamachu 100 osób, a 200 kolejnych zamordowano w ruinach getta. W kolejnych dniach zamordowano jeszcze ponad 200 osób. I wtedy to zaprzestano masowych egzekucji na ulicach aż do wybuchu Powstania Warszawskiego.
Zamach na Franza Kutscherę miał ważne znaczenie symboliczne dla polskiego ruchu oporu, przynosząc pociechę i nadzieję w okrutnej rzeczywistości okupacji niemieckiej. Niemniej jednak, represje, które nastąpiły po zamachu, pokazały, że walka przeciwko niemieckiemu reżimowi była niezwykle ryzykowna i miała poważne konsekwencje dla ludności cywilnej.
Na koniec zapraszam do lektury artykułu 80. rocznica powstania AK
Pomóżcie nam wspólnie dla Was pracować, bo Warszawa to także Wy! Poznaj swoje miasto, za naszym pośrednictwem.
Miasto moje a w nim, kalendarz warszawski na tydzień 01-07.02.2024
Dziś jest tak Wiedza Warszawiaków o Warszawie, a jak będzie po reformie szkolnictwa.
Tak zmieniały się granice państw europejskich od 330 przed Chrystusem do dziś
Zgłaszam się z apelem do organizatorów i uczestników do nadesłania krótkiej relacji lub chociażby kilku fotek. Z pewnością ukażą się na naszej stronie. Czekam na sygnał piotrpawlak@radiobp.org I na koniec jeżeli jesteś fanem motoryzacji i nie tylko, a zastanawiasz się co zrobić z wolnym czasem? Wybierz się na jedną z bez wątpienia godnych uwagi imprez umieszczonych w naszym kalendarzu Zlot Spotkanie Motoryzacja Piknik sezon 2024.
