Stanisław Szwarc-Bronikowski polski podróżnik i filmowiec jest bohaterem kolejnego odcinka audycji realizowanej przez Radio Bezpieczna Podróż we współpracy ze Stowarzyszeniem ULICA DZIELNICA STOLICA i Portalem Północna Ćwiartka. Bez wątpienia swoim życiorysem Szwarc-Bronikowski (1917-2010) mógłby obdzielić kilka osób. Wielu stawia go na równi z Arkadym Fiedlerem. To właśnie on odkrywał dla świata nieznane plemiona Amazonii, tajemnice etnografii, archeologii i przyrody Ameryki Południowej, Australii, Nowej Gwinei czy Mongolii. Swoje podróżnicze odkrycia prezentował w Telewizji Polskiej na długo zanim ktokolwiek usłyszał o Tonym Haliku, Wojciechu Cejrowskim czy Martynie Wojciechowskiej. O Stanisławie Szwarc-Bronikowskim rozmawialiśmy z jego najbliższymi, żoną Joanną i córką Weroniką. Zapraszamy do wysłuchania pierwszych trzech opowieści o wspaniałym podróżniku, publicyście i filmowcu.
Stanisław Szwarc-Bronikowski – Od AK do podróży po świecie
Stanisław Szwarc-Bronikowski urodził się 1 marca 1917 roku w Górkach koło Klimontowa. Po ukończeniu gimnazjum w Sandomierzu, studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim oraz dziennikarstwo w Wyższej Szkole Dziennikarstwa. W okresie II wojny światowej był czynnym członkiem ZWZ-AK. Pod pseudonimem „Roman” zajmował się między innymi redakcją oraz składem pism konspiracyjnych. Odznaczony za jedną z brawurowych akcji w 1944 roku Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari przez samego generała Leopolda Okulickiego, ps. „Niedźwiadek”. Po wojnie pod przybranym nazwiskiem nieżyjącego kolegi Piotra Bronikowskiego działał w organizacji Wolność i Niezawisłość w województwie olsztyńskim. W latach 1945-1955 na przemian ukrywał się i był aresztowany przez władze komunistyczne. Ostatecznie wyszedł na wolność na mocy amnestii. Wtedy też do swojego rodowego nazwiska dodał przybrane i został oficjalnie Stanisławem Szwarc-Bronikowskim.
W 1956 roku został fotoreporterem w tygodniku „Dookoła świata”. Dzięki Janowi Parandowskiemu wyjechał wówczas w swoją pierwszą zagraniczną podróż do Grecji. Pięć lat później rozpoczął pracę w Telewizji Polskiej. Początkowo przy realizacji programów popularno-naukowych. Był między innymi współtwórcą pamiętnych programów „Klub Sześciu Kontynentów” i „Kawiarenka pod Globusem”.
Godny uwagi jest fakt, że przez 35 lat pracy w Telewizji Polskiej, swoje wyprawy organizował samodzielnie przy wsparciu znajomych. Sam je też opłacał z własnych skromnych środków. Współpraca z telewizją została przerwana w stanie wojennym. Po zmianie ustrojowej wrócił do pracy nad filmami. Skupił się jednak eksplorację historii Polski, archeologii i najstarszych świadków tej historii – drzew. Był autorem wielu publikacji popularyzujących wiedzę i ponad 100 filmów o tematyce przyrodniczej, ekologicznej, etnograficznej, archeologicznej, geologicznej i religioznawczej.
Dorobek filmowy i literacki
Do jego najsłynniejszych filmów podróżniczych należą: „Mongolskie Ballady”, „Wyspy Karaibskiego Morza”, „W cztery świata strony”, „Z Alaski do Kolorado”, „Pióropusze i ostrogi”, „Przez antypody”, „Tropami mitów’, „ U źródeł naszej cywilizacji”. Był także twórcą serii filmów ekologicznych: „Opowieści o bursztynie”, „Najstarszy Testament”, „Zielone komnaty”, „Testament wieków” (o pradziejach państwa polskiego w świetle najnowszych badań). Jego filmy emitowały telewizje różnych krajów Europy oraz USA, Australii i Kanady.
W ostatnich latach życia zajmował się głównie pisaniem. Na dorobek literacki Stanisława Szwarc-Bronikowskiego to eseje, cykle reportaży, wywiady publikowane w różnych czasopismach oraz książka-album „Poszukiwanie zaginionych światów”, za którą uhonorowano autora w 1996 roku nagrodą im. Arkadego Fiedlera – Bursztynowy Motyl. Kolejną książkę – „Testament Wieków” wyróżniono autorską nagrodą historyczną „Klio” w 1997 roku. W 2000 roku książka „Świadkowie naszych dziejów” dostała specjalną nagrodę Ministerstwa Ochrony Środowiska.
Na co dzień Stanisław Szwarc-Bronikowski mieszkał w Warszawie, w dzielnicy Bemowo.
Zainteresował cię nasz materiał? Przeczytaj także: Cytadela Warszawska – pamiątka po zaborach
