Łańcuch rozrządu jest stosowany w wielu silnikach zamiennie z paskiem rozrządu. Uważa się go za bezobsługowy, jednak może dochodzić do jego zużycia oraz uszkodzeń, a w najgorszym przypadku jego zerwanie doprowadzi do kapitalnego remontu silnika. Łańcuch rozrządu
Zadanie łańcucha rozrządu
W silniku czterosuwowym to łańcuch sprawia, że w odpowiednim momencie następuje sprężanie i zapłon mieszanki powietrzno-paliwowej. Żeby to było możliwe, niezbędne jest, aby zawory dolotowe i wylotowe silnika działały w sposób zgrany z wałem korbowym, w określonym momencie. Łańcuch rozrządu, przekazuje ruch obrotowy wału korbowego na wałek, bądź wałki rozrządu. Zawory silnika otwierają się i zamykają w odpowiednim momencie tylko wtedy, gdy wał korbowy obraca się dokładnie z podwójną prędkością wałka rozrządu.
Rozwiązanie z napędzaniem wałka rozrządu za pomocą łańcucha, jest stosowano już od 1910 roku. Dopiero od lat 80 XX wieku, wraz z pojawieniem się części z plastiku i gumy, coraz częściej metalowy łańcuch rozrządu jest zastępowany zębatym paskiem rozrządu z gumy (poliuretanu bądź kauczuku). Tańszy w montażu pasek rozrządu montuje się w około dwóch trzecich modeli samochodów. Najczęściej w mniejszych silnikach, gdyż zajmuje mniej miejsca niż łańcuch rozrządu. Producenci, tacy jak BMW, Mercedes czy też Porsche w swoich silnikach typu bokser, pozostają wierni tradycji. Nadal stosują łańcuchowy napęd rozrządu. Współcześnie łańcuch rozrządu, stosuje się w jednostkach napędowych o dużej mocy, gdyż może przenosić większe obciążenia.
W książce serwisowej praktycznie każdego pojazdu, którego silnik jest wyposażony w pasek rozrządu, producenci podają interwał jego wymiany, a dla łańcucha rozrządu już nie. Nie oznacza to jednak, że żywotność łańcucha rozrządu jest nieograniczona. Przy prostym łańcuchu rozrządu (typu simplex) przyjmuje się, że jego wymiana powinna nastąpić przy przebiegu około 100 000 kilometrów. Dla wytrzymalszych łańcuchów (typu duplex) zakłada się ich wymianę po 500 000 kilometrów. Niezależnie od typu i przebiegu łańcucha rozrządu, niezbędne jest jego odpowiednie smarowanie. Oznacza to konieczność regularnej kontroli prawidłowego poziomu oleju w silniku oraz jego systematycznej wymiany.
Winnym awarii, nie zawsze jest łańcuch rozrządu
Kiedy zauważymy nieprawidłowości w pracy układu rozrządu, nie zawsze winę za ten stan rzeczy ponosi sam łańcuch. Do prawidłowej pracy potrzebuje on poza olejem, napinaczy, rolek i prowadnic.
W tańszych modelach samochodów, te elementy montażowe często wykonuje się z tworzywa sztucznego. Podobnego do bakelitu i stanowią słaby układu rozrządu. Szczególną uwagę należy zwrócić przede wszystkim na napinacz. Jego zadaniem jest wywieranie lekkiego nacisku na łańcuch, aby był on napięty i precyzyjnie prowadzony po zębatkach. Poprzez drobne regulacje napinacza można przedłużyć żywotność łańcucha rozrządu.
Z powodu mechanicznych obciążeń, cały układ rozrządu podlega zużyciu, łańcuch rozrządu, prowadnice i szyny, rolki / zębatki, napinacz.
Rozciągnięty łańcuch przeskakując na zębatkach, może zmienić czasy otwarcia i zamknięcia zaworów. W wyniku tego pogorszą się osiągi oraz wartości emisji. Bardziej od łańcucha rozrządu, zużywają się napinacz i prowadnice. W zależności od pojazdu powinny podlegać wymianie, po przebiegu między 100 000 a 300 000 kilometrów. Najlepiej wymienić za jednym zamachem cały komplet rozrządu. W silnikach, w układzie V oraz Boxer, trzeba wymienić dwa łańcuchy rozrządu. Uszkodzenia łańcucha rozrządu nie zawsze daje widoczne objawy, jednak czasem podczas każdego, zimnego rozruchu daje się usłyszeć charakterystyczny stukot i klekot, które po kilku lub kilkunastu sekundach zanikają. Rozciąganie się łańcucha rozrządu jest normalnym zjawiskiem wynikającym z eksploatacji. Regulowane wałki rozrządu mogą do pewnego stopnia kompensować rozciąganie się łańcucha. Jeśli przekroczy ono tolerancją określoną przez producenta, często pojawiają się wcześniej wymienione objawy przy zimnym rozruchu. Wtedy konieczna jest wizyta w warsztacie mechanicznym.
Przyczyny i objawy awarii
Porównując sygnały z czujników wału korbowego oraz wałka rozrządu, urządzenia diagnostyczne potrafią wykryć rozciąganie się łańcucha. Do charakterystycznych objawów rozciągniętego łańcucha, należą:
– Trudności z rozruchem
– Utrata mocy, brak ciągu, przerywanie zapłonu, nierówna praca silnika
– Stukanie łańcucha przy zimnym rozruchu
– Stałe stukające, klekoczące lub skrobiące dźwięki przy pracującym silniku
– Silne dźwięki klekotania i uderzania, elementy montażowe, takie jak rolka napinająca, mogły się złamać
– Świecąca się kontrolka silnika, wewnętrzny system diagnostyczny wykrył rozciąganie się łańcucha rozrządu poprzez porównanie sygnałów z czujnika wału korbowego i wałka rozrządu
Do szybszego zużycia łańcucha rozrządu, przyczyniają się częste jazdy na krótkich dystansach, ponieważ pogarszają właściwości smarne oleju zwiększając obciążenie komponentów układu rozrządu. Przestarzały olej, nie wymieniany zgodnie z zalecanymi interwałami zawiera masę zanieczyszczeń. Są to między innymi, ścier metalowy oraz koksy, laki i nagary. Powoduje to nie tylko większe zużycie łańcucha i kół zębatych, ale może również wpływać na działanie regulatorów wałków rozrządu. Eksperci krytycznie oceniają bardzo długie, zmienne interwały wymiany tzw. olejów Longlife. W przypadku starszych silników należy stosować stałe i najlepiej skrócone interwały wymiany oleju.
Znane są przypadki kiedy winę za uszkodzenie układu rozrządu odpowiedzialne są źle dobrane stopy metali kół zębatych.
Gdy już dojdzie do awarii
Jeśli usłyszymy wcześniej wymienione dźwięki, najlepiej jest udać się do najbliższego warsztatu mechanicznego. Nie zawsze konieczna jest wymiana łańcucha rozrządu. Czasami wystarczy ponowne ustawienie napinacza łańcucha. Gdy dojdzie do zerwania łańcucha, jedynym wyjściem jest laweta. Aby przystąpić do wymiany łańcucha, konieczne jest zdemontowanie pokrywy od strony czołowej silnika. Pod nią znajdują się koła zębate wału korbowego i wałka rozrządu. Jeśli przy montażu nowego łańcucha, nieznacznie zmieni się położenie wałka rozrządu względem wału korbowego lub nie zauważy się, że jedno z kół zębatych się obróciło, może to doprowadzić do uszkodzenia silnika. Z tego względu najlepiej jest skorzystać z usług doświadczonego fachowca, posiadającego umiejętności oraz odpowiednie narzędzia.
Aby zapobiec niekontrolowanemu obróceniu się kół zębatych, warsztaty specjalistyczne używają narzędzi do ich blokowania. W zależności od modelu silnika wymiana może być bardzo lub mniej skomplikowana
Ważne aby przy naprawie, wszystkie uszkodzone komponenty zostały wymienione.
W tych silnikach są problemy z łańcuchem rozrządu
Chyba najbardziej znana z problemów z łańcuchem rozrządu, jest rodzina silników VW EA111-TSI. Benzynowe jednostki o pojemności 1,2 i 1,4 litra montowano w całym koncernie VAG. Znajdują się między innymi w Golfie 5 i 6, pierwszej generacji Tourana produkowanej do 2015 roku, również w Skodzie Octavia II czy pierwszej generacji Audi A1. Problemy z łańcuchem rozrządu trapiły również BMW dotyczą one szczególnie diesla o kodzie silnika N47. Motory o pojemności 1,6 i 2,0 litra znajdziemy w modelach E87, F20, E90, F30, E60, F10, oraz w Mini i Toyocie.
Jako przyczynę hałasów BMW podało niewłaściwie dobrane tolerancje oraz błędy w procesie produkcyjnym koła łańcucha wału korbowego. Audi montuje łańcuchy rozrządu w różnych silnikach V6 oraz V8. W niektórych modelach Audi, z powodu braku miejsca łańcuch rozrządu przeniesiono na tył silnika. Tam jest dostępny tylko po wyjęciu całego silnika. Z tego powodu czas oraz koszty wymiany są ogromne. Podatne na uszkodzenia napędy łańcucha rozrządu, znajdziemy również w silnikach Mercedesa. W sześciocylindrowych benzynowych silnikach o kodzie M272 i M276. Ośmiocylindrowych M273, M278 i M176, oraz w czterocylindrowym M271.
Ciekawy materiał wideo: Koła rozrządu | Metody wytwarzania | Rodzaje | Uszkodzenia | Produkty Mehenker
Może cię również zainteresować: Dobry i uczciwy mechanik to prawdziwy skarb
