Kraj nie podniósł by się z ruin gdyby nie pierwsza ciężarówka, wywrotka. Star 20 Gwiazda PRLu bez wątpienia.
Star 20 Gwiazda PRLu – początki
Po zakończeniu wojny rozpoczęto odbudowę ojczyzny ze zniszczeń. Jednak bez środków lokomocji było to wręcz niemożliwe. Dlatego też równolegle prowadzono prace – w odbudowie przemysłu motoryzacyjnego. W trakcie trwania działań wojennych wiele godnych uwagi konstrukcji dostało się w ręce m. in: Armii Czerwonej. Mimo faktu, że II Wojna Światowa zakończyła się w maju 1945 roku to już pół roku później podjęto decyzję o uruchomieniu produkcji samochodu ciężarowego własnej konstrukcji. Prace prowadzono pod kierownictwem inż. Jana Wernera. A Star 20 Gwiazda PRLu zaświeci wkrótce.
Star 20 Gwiazda PRLu – szybko, szybko
W Warszawie i Łodzi opracowano dokumentacje konstrukcyjną samochodu ciężarowego o ładowności 3,5 tony – nazwany został Star 20 – jego produkcją zajęła się Fabryka Samochodów Ciężarowych Star mieszcząca się w Starachowicach. Z dumą należy stwierdzić, że od momentu pojawienia się pomysłu do jego realizacji minęło niespełna 2 lata, by pierwszych 10 sztuk mogło zjechać z taśmy montażowej. Należy dodać, że w znacznym stopniu świadczyło to o heroizmie i wysokich umiejętnościach ludzi, którzy byli bardzo zaangażowani w odbudowę i rozwój polskiej motoryzacji po zniszczeniach wojennych. Po roku mała linia montażowa przeobraziła się w linie wielkoseryjną.
Star 20 Gwiazda PRLu – Historia modelu
Decyzja o rozpoczęciu produkcji nowej polskiej ciężarówki, potrzebnej do prac przy odbudowie kraju, zapadła na najwyższym szczeblu państwowym w 1946 roku. Wkrótce później Centralne Biuro Badań i Konstrukcji Przemysłu Motoryzacyjnego w Łodzi opracowało szczegółową dokumentację techniczną pojazdu Star 20. Opracowanie jednostki napędowej powierzone zostało Zakładom Doświadczalnym Przemysłu Motoryzacyjnego mieszczącemu się w Ursusie. Natomiast kabina pojazdu skonstruowana została przez kieleckie Zakłady Wyrobów Metalowych SHL S.A. Dalszy rozwój konstrukcji prowadzony był w Starachowicach.
Tam też powstały pierwsze prototypy egzemplarzy Stara 20. Koniec roku 1948 zostało zaprezentowanych pięć pierwszych egzemplarzy produkcyjnych tego modelu w trakcie trwającego kongresu zjednoczeniowego PPS i PR, który odbył się w Warszawie.
Zgodnie z planem konstruktorów nadwozie Stara 20 zostało osadzone na podłużnicowej ramie spawanej wykonanej z blachy tłoczonej. W układzie jezdnym zastosowano przednią sztywną oś, która została zawieszona na półeliptycznych resorach piórowych. Z kolei z tyłu zastosowano most napędowy zawieszony na półeliptycznych resorach piórowych, które zostały dodatkowo wzmocnione poprzez pomocnicze resory piórowe. Zamontowana została też importowana przekładnia kierownicza marki FIAT.
Star 20 – Silnik
Do napędu ciężarówki przewidziano polski 6-cylindrowy rzędowy silnik benzynowy o pojemności 4188 cm³ i maksymalnej mocy 62,5 kW – 85 KM. Star 20 posiadał 4-biegową manualną, niesynchronizowaną skrzynię biegów. Standardowo został wyposażany w kabinę wagonową typu N20. W 1952 roku ze względu na duży popyt na ten samochód oraz niemożność zaspokojenia przez kielecką fabrykę SHL potrzeb zakładu produkcyjnego na kabiny rozpoczęto w FSC produkcję tańszych oraz znacznie prostszych kabin typu N23. Od tego momentu Star 20 mógł być wyposażany w tańszą kabinę N23 lub droższą i bardziej komfortową N20.
Star 20 Gwiazda PRLu – różnorodność
Na podwoziu samochodu Star 20 i jego pochodnych modelach zamontowano różne wersje zabudowy jak np. nadwozia furgonowe, które zostało przystosowane do przewozu 25 osób typu N-424. Jego powszechną nazwą była Stonka – produkowane było przez ówczesne Zakłady Budowy Nadwozi Samochodowych. Nie można również pominąć jego odmiany przystosowanej do przewozu ładunków o oznaczeniu N-103 Furgon. W Sanoku powstawały nadwozia pożarnicze typu N71 oraz N72, korzystające z zewnętrznych źródeł środka gaśniczego. W późniejszym okresie wyprodukowane zostały nadwozia typu N74 i N75, które z kolei zostały wyposażone we własny zbiornik wodny. Kolejnym rodzajem zabudowy był montowany żuraw samochodowy HP-3 wykorzystywany w branży budowlanej.
Elementy napędowe oraz jezdne Stara 20 posłużyły do budowy pierwszych polskich autobusów A były to Star N50, N51 oraz ich produkcyjnej odmiany o oznaczeniu N52.
Star 20 Gwiazda PRLu – doskonały?
Za poważniejsze wady samochodu Star 20, które w trakcie trwającej produkcji zostały usunięte uważa się:
– stosunkowo mały rozstaw osi, co w znacznym stopniu ograniczało stateczność, w szczególności wozów gaśniczych na drogach polnych lub wyboistych
– mała liczba biegów w przód, co powodowało ograniczało dynamiczność podczas jazdy z pełnym obciążeniem
– brakowało wersji modelu z silnikiem wysokoprężnym, co wpłynęłoby na niższe spalanie
Polska motoryzacja zabytkowa skrywa wiele wspaniałych konstrukcji, które odeszły w zapomnienie. Zdecydowanie warto jest sobie przypomnieć jak wiele godnych uwagi projektów wyszło spod rąk polskich konstruktorów.
FSO Warszawa M20 ciekawa historia
