Niedobór witaminy B12 może powodować niedokrwistość, ogólne osłabienie, trudności z koncentracją czy zawroty głowy. Objawy mogą być nie tylko fizyczne, ale także psychiczne — mówi się nawet, że jej niedobór „rozwala wręcz cały organizm”. Dlatego tak ważne jest, aby poziom tej witaminy w naszym organizmie był prawidłowy.
Znaczenie witaminy B12 w naszym organizmie
Witamina B12, inaczej zwana kobalaminą, jest rozpuszczalna w wodzie i znajduje się głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego, jak na przykład czerwonym mięsie, nabiale czy jajkach. Nie znaczy to jednak, że wegetarianie są narażeni na jej niedobór. Powinni jednak odpowiednio zbilansować dietę, tak aby utrzymywać jej poziom na odpowiednich wartościach, który powinien zawierać się w przedziale: 148-740 pmol/l. Witamina B12 jest niezbędna do tworzenia i dojrzewania czerwonych krwinek oraz syntezy DNA, który jest materiałem genetycznym komórek. Jest również konieczna do prawidłowego funkcjonowania nerwów. Jest magazynowana głównie w wątrobie, dopóki nie jest potrzebna organizmowi. Zapasy są jednak zużywane w momencie kiedy przestajemy ją przyjmować i wystarczają od 3 do 5 lat.
Niedobór witaminy B12 – objawy
Objawy niedoboru witaminy B12 nie zawsze pojawiają się od razu. Bywa, że przez długie lata nie mamy pojęcia o jej brakach i często przypisujemy je do innych chorób. Charakterystyczną konsekwencją niedoboru B12 w organizmie jest niedokrwistość megaloblastyczna. Jest to anemia, u której podłoża leżą zaburzenia syntezy DNA w komórkach układu czerwonokrwinkowego. Objawy niedoboru witaminy B12 możemy podzielić na: neurologiczne, psychiatryczne, skórne oraz ze strony przewodu pokarmowego.
Objawy neurologiczne to:
-zaburzenia węchu, niedosłuch, a także zaburzenia czucia skórnego;
-drętwienie oraz niedowład kończyn, jak również zaburzenia chodu i zmiana w sposobie poruszania się;
-zaburzenia siły mięśniowej oraz zawroty głowy po nagłej zmianie pozycji ciała;
-impotencja.
Do objawów niedoboru B12 pochodzących ze strony przewodu pokarmowego zaliczamy:
-stopniową utratę masy ciała i brak apetytu;
-zaparcia lub biegunki;
-uczucie pieczenia i powiększenia języka;
-utratę smaku i nudności.
Objawy psychiatryczne to przede wszystkim zaburzenia funkcji poznawczych, otępienie, depresja lub mania, a także chwiejność nastroju i rozdrażnienie. Do objawów skórnych z kolei zaliczamy zażółcenie skóry oraz u niektórych chorych nabyte bielactwo.
Przyczyny niedoboru witaminy B12
Najczęstszą przyczyną niedoboru witaminy B12 są zaburzenia jej wchłaniania. Dochodzi do tego wskutek nieprawidłowości w budowie tak zwanych glikoprotein, które wytwarzane są w błonie śluzowej żołądka. Są nimi również zaburzenia w działaniu receptorów odpowiedzialnych za przyswajanie kobalaminy. Często przyczyną niedoboru witaminy B12 jest także nieprawidłowa, uboga dieta, niedożywienie, nadużywanie alkoholu czy nieprawidłowo zbilansowana dieta wegetariańska. Leki hamujące wydzielanie kwasu solnego w żołądku także zaburzają przyswajalność tej witaminy.
Niedobór witaminy B12 – kto jest narażony
Na niedobór witaminy B12 szczególnie narażone są osoby, u których występuje zaburzenie wchłaniania jej w jelitach. Kolejną grupę stanowią pacjenci po operacjach bariatrycznych (usunięcie jelita krętego, a także całkowite lub częściowe usunięcie żołądka). Nieprawidłowo zbilansowana dieta wegańska lub wegetariańska również może być przyczyną niedoborów w organizmie. W grupie ryzyka znajdują się też osoby, które zmagają się z:
-chorobą Addisona i Biermera — chorobą autoimmunologiczną atakującą komórki błony śluzowej żołądka;
-wrodzonym niedoborem czynnika wewnętrznego Castle’a;
-bakterią Helicobacter Pylori — stany zapalne błony śluzowej żołądka wywołane przez dany czynnik chorobotwórczy;
-zespołem Zollingera-Ellisona;
-chorobą Leśniewskiego-Crohna;
-chorobą alkoholową;
-zakażeniem tasiemcem.
Leczenie niedoboru witaminy B12
Leczenie niedoboru witaminy B12 może opierać się na trzech kierunkach. Pierwszym z nich będzie leczenie choroby podstawowej, która spowodowała jej niedobór w organizmie. Kolejnym krokiem będzie suplementacja, która polega na podaniu doustnym preparatów witaminowych lub poprzez zastrzyki podane domięśniowo lub podskórnie. Tabletki przyjmuje się w przypadku wystąpienia niedoborów spowodowanych niewłaściwą dietą. Zastrzyki stosowane są znacznie częściej, ponieważ główna przyczyna niedoboru witaminy B12 to problem z wchłanianiem jej w przewodzie pokarmowym. Trzecim kierunkiem leczenia stosowanym szczególnie w przypadku jej niedoborów z powodu złych nawyków żywieniowych jest dostosowanie odpowiedniej diety.
Produkty bogate w witaminę B12
Witaminę B12 produkują głównie bakterie znajdujące się w przewodzie pokarmowym zwierząt, dlatego to one są jej najlepszym źródłem. Znajdziemy ją zatem w nerkach i wątrobach cielęcych, wołowych bądź drobiowych, ale także w rybach, małżach i innych owocach morza. Jajka i nabiał — mleko, jogurty naturalne i sery pleśniowe to również doskonałe źródło witaminy B12. Z badań wynika, że nie występuje ona w produktach roślinnych, dlatego osobom stosującym dietę wegańską zaleca się przyjmowanie suplementacji witaminą B12. Niewielką jej ilość możemy znaleźć jedynie w kiszonkach, co związane jest z zawartością kwasu mlekowego. W ostatnich latach coraz częściej wzbogaca się niektóre pokarmy roślinne o kobalaminę po to, aby weganie mogli wyrównać jej poziom w organizmie. Produkty wzbogacone o tą witaminę to niektóre produkty sojowe, musli, płatki kukurydziane oraz soki.
Przeczytaj także : Patologiczna nieszczelność jelita
