Kampania wyborcza trwa i wiele osób zastanawia się nad udziałem w jesiennym głosowaniu. Jakie są uprawnienia niepełnosprawnych wyborców w 2023 roku?
Osoby niepełnosprawne podczas wyborów mogą liczyć na wiele udogodnień umożliwiających im głosowanie. Dokumentem zapewniającym takie uprawnienia jest Kodeks Wyborczy. Zgodnie z nim ułatwienia w dotarciu na wybory oraz udogodnienia w głosowaniu dotyczą wyborców o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Z tego prawa mogą również skorzystać osoby, które najpóźniej w dniu głosowania będą miały ukończone 60 lat. Zgodnie z przepisami niepełnosprawni wyborcy mogą liczyć nie tylko na darmowy transport do i z lokalu wyborczego, ale także różne formy głosowania. Mają prawo do głosowania: korespondencyjnego, przez pełnomocnika, przy pomocy innej osoby oraz przy użyciu nakładki w alfabecie Braille’a. Aby skorzystać z tych udogodnień, niepełnosprawni wyborcy muszą spełnić określone wymagania.
Uprawnienia niepełnosprawnych wyborców – bezpłatny transport
Osoby niepełnosprawne i starsze chcące wziąć udział w wyborach mogą skorzystać z darmowego transportu z miejsca zamieszkania do lokalu wyborczego. Przewożone są bezpłatnie również z powrotem. Jeśli niepełnosprawny wyborca nie może podróżować samodzielnie, wraz z nim do bezpłatnego transportu ma prawo również jego opiekun.
Aby skorzystać z darmowego transportu, należy zgłosić ten zamiar właściwemu dla miejsca zamieszkania osoby niepełnosprawnej: prezydentowi miasta, burmistrzowi albo wójtowi. Można to zrobić pisemnie, ustnie lub przez Internet. Można też telefonicznie skontaktować się z urzędem miasta lub gminy. Zgłoszenie w dowolnej z powyższych form trzeba dostarczyć najpóźniej do 2 Października. Informacje o bezpłatnym transporcie dla niepełnosprawnych i starszych udostępniono na stronach samorządów oraz w mediach lokalnych – prasie, radiu, telewizji i Internecie. Usługę realizują różne pojazdy – busy, autobusy, samochody specjalistyczne, a nawet radiowozy Straży Miejskiej.
Uprawnienia niepełnosprawnych wyborców – głosowanie korespondencyjne
Kodeks Wyborczy wychodzi naprzeciw potrzebom osób niepełnosprawnych, które z różnych powodów nie chcą lub nie są w stanie opuszczać miejsca swojego zamieszkania. Mogą one skorzystać z głosowania korespondencyjnego. Prawo do niego mają osoby posiadające znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności a także te, które najpóźniej w dniu wyborów ukończyły 60 lat. Korespondencyjnie nie można głosować poza granicami Polski.
Jeśli starszy lub niepełnosprawny wyborca zamierza głosować korespondencyjnie, powinien ten zamiar zgłosić komisarzowi wyborczemu najpóźniej 2 Października 2023 r. Dodatkowo, jeżeli jest on osobą niewidomą, może zażądać dołączenia do pakietu wyborczego specjalnej nakładki na kartę do głosowania, sporządzonej w alfabecie Braille’a. Pakiety wyborcze do rąk własnych wyborcy doręcza pracownik Poczty Polskiej najpóźniej 6 dni przed terminem wyborów. W każdym pakiecie wyborczym znajduje się: karta do głosowania, koperta na kartę do głosowania, oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania i koperta zwrotna.
Głosowanie przez pełnomocnika
Osoby starsze oraz mające znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności mogą także głosować przez pełnomocnika. Głosowanie takie może jednak odbyć się tylko w kraju. Pełnomocnikiem może być każda osoba mająca prawo wybierania. Musi być ona jednak wpisana do Rejestru Wyborców w tej samej gminie, co niepełnosprawny wyborca. Niestety, Kodeks Wyborczy określa, że pełnomocnikami nie mogą być obserwatorzy społeczni, mężowie zaufania, a także osoby wchodzące w skład obwodowych komisji wyborczych i kandydujące w wyborach. Pełnomocnik może reprezentować dwie osoby niepełnosprawne, jeżeli co najmniej jedna z nich jest członkiem bliskiej rodziny – córką, ojcem, matką, małżonkiem, itp. Aby głosować przez pełnomocnika, niepełnosprawny wyborca musi złożyć wniosek do prezydenta miasta, burmistrza lub wójta gminy, w której jest zapisany w Centralnym Rejestrze Wyborców. Taki dokument musi trafić do właściwej gminy najpóźniej do 6 Października 2023 r. Niepełnosprawnemu może także pomóc osoba nie będąca pełnomocnikiem. Wsparcie takie może mieć charakter jedynie techniczny.
Uprawnienia niepełnosprawnych wyborców – brajlowskie nakładki na karty do głosowania
W lokalach wyborczych do dyspozycji osób niepełnosprawnych są nakładki na karty do głosowania sporządzone w alfabecie Braille’a. Jeżeli nie ma ich w danym lokalu a osoba niewidoma o nie poprosi, muszą zostać dowiezione z właściwego urzędu gminy. Może to być związane z koniecznością oczekiwania przez osobę niepełnosprawną na dostarczenie nakładki do lokalu.
Gdy osoba niewidoma odda swój głos, jest zobowiązana do zwrócenia brajlowskiej nakładki na kartę do głosowania członkowi Obwodowej Komisji Wyborczej. Niestety, wielu niewidomych narzeka na to udogodnienie. Nakładki zawierają jedynie cyfry, które mają oznaczać poszczególne listy, kandydatów lub pytania. Obok cyfr znajdują się kratki, gdzie należy zaznaczyć swój głos. W praktyce takie rozwiązanie sprawia, że niewidomi muszą zapamiętać konkretne cyfry, a nie mają dostępu do nazwisk, nazw partii politycznych i innych szczegółów dostępnych dla osób widzących. Mimo licznych uwag ta forma głosowania nie została poprawiona od lat, co zniechęca do udziału w wyborach wielu niepełnosprawnych.
Polecam materiał wideo: #PolskaBezBarier Niepełnosprawni powinni znać swoje miejsce
Może Cię również zainteresować: Udogodnienia dla osób z niepełnosprawnością na stacjach Orlen
