Każdego roku coraz więcej osób niepełnosprawnych decyduje się na zdobycie wyższego wykształcenia. Warto wiedzieć, że uczelnie oraz instytucje państwowe zapewniają różnorodne udogodnienia dla niepełnosprawnych studentów.
Wielu niepełnosprawnych zastanawia się, czy ich problemy zdrowotne i inne ograniczenia nie będą przeszkodą w dostaniu się na uczelnię wyższą i kontynuowania nauki. Polskie szkoły wyższe coraz częściej dostrzegają ich potrzeby, oferując różne rodzaje wsparcia. Ma ono na celu wyrównanie szans między niepełnosprawnymi studentami, a ich zdrowymi rówieśnikami. Udogodnienia oferowane są na wielu etapach edukacji – podczas rekrutacji, zaliczania konkretnych zajęć, zdawania egzaminów czy dotrzymywania terminów. Służą usuwaniu różnorodnych przeszkód, jakie pojawiają się przed studentami z niepełnosprawnościami. Sprawiają, że niepełnosprawni ruchowo, niewidomi, niesłyszący oraz osoby z problemami sensorycznymi mogą podołać wymaganiom stawianym na wybranych kierunkach studiów. Ułatwienia dotyczą przystosowania budynków, adaptacji materiałów edukacyjnych oraz innych form pomocy.
Jak się o nie starać?
Warto wiedzieć, że każda uczelnia może oferować osobom z niepełnosprawnościami różne rodzaje wsparcia. Zwykle informacje można uzyskać w działających przy szkołach wyższych biurach ds. osób niepełnosprawnych, akademickich centrach wsparcia i doradztwa oraz w samorządach studenckich. Często wiedzą na temat pomocy dla niepełnosprawnych studentów dysponują pracownicy dziekanatów. Należy jednak pamiętać, że na uczelniach państwowych każdy rodzaj otrzymanego wsparcia musi być odpowiednio udokumentowany. Zwykle o pomoc w rekrutacji na uczelnię czy organizacji studiów lub egzaminów trzeba ubiegać się u dziekana. Taka prośba zawsze musi zawierać wymagane załączniki – np. kopia orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Często też podania muszą być złożone w konkretnym terminie. Niektórych niepełnosprawnych studentów liczba formalności może przerosnąć. Wówczas warto poprosić o pomoc pracowników biura ds. osób niepełnosprawnych.
Formalności to jednak nie wszystko. Przyszli studenci niepełnosprawni ruchowo powinni odwiedzić wybraną uczelnię, zanim zdecydują się wziąć udział w rekrutacji. Choć wiele budynków jest dostosowanych do ich potrzeb, część nadal wymaga modernizacji.
Udogodnienia dla niepełnosprawnych studentów podczas rekrutacji
Przyszłym niepełnosprawnym studentom przysługują takie same prawa i obowiązki, jak ich zdrowym kolegom. Nie oznacza to jednak, że nie mogą liczyć na udogodnienia wyrównujące ich szanse podczas rekrutacji. Dostosowanie tego procesu do potrzeb osób z niepełnosprawnościami zwykle polega na udostępnieniu możliwości korzystania ze specjalistycznego sprzętu i oprogramowania lub zmianie formy egzaminu z pisemnego na ustny i odwrotnie. Dodatkowo niepełnosprawni kandydaci na studia mogą liczyć na przygotowanie materiałów egzaminacyjnych z uwzględnieniem ich potrzeb – dokumentów w brajlu lub druku powiększonym. Często też można liczyć na wydłużenie czasu trwania egzaminu. Aby starać się o takie udogodnienia, należy przedstawić odpowiednie dokumenty. Zwykle jest to kopia orzeczenia o stopniu niepełnosprawności oraz zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do studiowania na wybranym kierunku. Zawsze warto dowiedzieć się na konkretnej uczelni, jakie formalności są wymagane, aby uzyskać wsparcie podczas rekrutacji.
Udogodnienia na uczelniach dostępnych dla niepełnosprawnych
Decydując się na konkretną szkołę wyższą, należy wcześniej sprawdzić, czy jest ona dostępna dla osób z określoną niepełnosprawnością. Najlepiej po prostu odwiedzić daną placówkę i uzyskać potrzebne informacje. Dobrze jest też odwiedzić sale wykładowe, bibliotekę, stołówkę, toaletę i inne ważne miejsca. Uczelnie dostępne dla niepełnosprawnych ruchowo mogą dysponować przystosowanymi toaletami, podjazdami, rampami i windami. Z kolei osoby z dysfunkcją wzroku mają możliwość korzystania ze stanowisk wyposażonych w specjalistyczny sprzęt – monitory i drukarki brajlowskie, powiększalniki czy komputery z programami do odczytu ekranu. Na wsparcie mogą także liczyć studenci z niepełnosprawnościami sensorycznymi. Dla nich na uczelniach dostępne są specjalne pokoje pozwalające wyciszyć się i zrelaksować.
Odwiedzając uczelnię warto też sprawdzić, czy niepełnosprawny student może liczyć na pomoc asystenta lub wsparcie tłumacza języka migowego. Ponadto przy wielu szkołach wyższych prowadzi się wypożyczalnie sprzętu dla niepełnosprawnych. Studenci z niepełnosprawnościami mogą tam wypożyczyć komputery ze specjalistycznym oprogramowaniem, powiększalniki, mikroporty i inne urządzenia.
Udogodnienia dla niepełnosprawnych studentów – funkcjonowanie na uczelni
Gdy zapadła już decyzja o wybraniu konkretnej szkoły wyższej i proces rekrutacji zakończył się pomyślnie, zaczyna się okres studiowania. Wymaga on takiego ułożenia spraw na uczelni, aby niepełnosprawność stanowiła jak najmniejszą przeszkodę w kontynuowaniu edukacji. Często osoby niepełnosprawne lub cierpiące na choroby przewlekłe mogą liczyć na zatwierdzenie indywidualnej organizacji studiów. Pozwala ona na pogodzenie studiowania z wizytami u lekarza czy koniecznością dłuższego zapoznawania się z materiałami dydaktycznymi. Część niepełnosprawnych już na samym początku decyduje się na zaoczny tryb studiów. Pozwala on na pogodzenie nauki z pracą zawodową. Daje też możliwość dłuższego i bardziej elastycznego zapoznawania się z wymaganym materiałem. Jeśli mimo dobrego zaplanowania toku studiów pojawią się problemy zdrowotne lub osobiste, edukację można rozciągnąć na kilka dodatkowych semestrów. Dobrą praktyką jest nie tylko korzystanie z oficjalnych form wsparcia, ale także porozumiewanie się z wykładowcami i innymi pracownikami uczelni.
Udogodnienia dla niepełnosprawnych studentów podczas sesji egzaminacyjnych
Zdawanie egzaminów i zaliczeń pod koniec każdego semestru jest dużym wyzwaniem dla większości studentów. Często okazuje się jeszcze trudniejszym zadaniem dla osób niepełnosprawnych. Każda szkoła wyższa posiada swoje własne udogodnienia, które może zaoferować studentom z takimi ograniczeniami. Część placówek umożliwia im zdawanie egzaminów w indywidualnym trybie. Standardowo natomiast mogą oni ubiegać się o pomoc asystenta, wydłużenie czasu zdawania egzaminu czy dostosowanie materiałów do potrzeb osób z dysfunkcją wzroku. Niepełnosprawny może także poprosić o zmianę formy egzaminu z pisemnej na ustną lub odwrotnie. Może się zdarzyć, że w czasie trwania studiów stan jego zdrowia się pogorszy. Wówczas ma on prawo do ubiegania się o urlop od zajęć. Jest to specjalny rodzaj urlopu dziekańskiego. Warto pamiętać, że zasady jego otrzymania różnią się w zależności od zasad panujących na konkretnej uczelni.
Pomoc materialna dla studentów z niepełnosprawnością
Udogodnienia dla niepełnosprawnych studentów obejmują również pomoc materialną. Może ona mieć charakter stypendium lub refundacji różnorodnych kosztów. Niepełnosprawni studenci mogą liczyć na takie same formy wsparcia finansowego, jakie są dostępne dla ich zdrowych rówieśników. Zwykle przyznaje się je za wybitne wyniki w nauce. Osoby mające gorszą sytuację finansową mogą również otrzymać stypendium socjalne. Warto jednak pamiętać, że pod uwagę brane są dochody nie tylko studentów, ale też ich rodziców lub innych opiekunów prawnych. Niepełnosprawni studenci mają także możliwość ubiegania się o stypendium specjalne dla niepełnosprawnych studentów. Jest ono przyznawane na semestr lub rok i wypłacane co miesiąc.
Innym rodzajem pomocy finansowej są środki przyznawane przez samorządy powiatowe. Przysługują one studentom na każdym etapie edukacji. Dzięki nim można zrefundować koszty czesnego, opłaty za przeprowadzenie przewodu doktorskiego czy zakupione materiały edukacyjne. Informacji o takim wsparciu finansowym udzielają komórki samorządów powiatowych, PCPR, MOPS, MOPR i WPR.
Jeśli chcesz sprawdzić, jak studenci poznają ograniczenia swoich niepełnosprawnych kolegów, obejrzyj ten film.
Dowiedz się, na czym polega program Mieszkanie dla Absolwenta i jak uzyskać dofinansowanie najmu nieruchomości.
A może chcesz wiedzieć, jak działa wypożyczalnia sprzętu dla niepełnosprawnych PFron i co zrobić, aby z niej skorzystać?
Może Cię także zainteresować artykuł opisujący psy asystujące dla niepełnosprawnych.
