Osoby z niepełnosprawnościami w ostatnich latach stają się coraz bardziej aktywni społecznie. Mimo to wielu zdrowych ludzi nadal nie czuje się swobodnie znajdując się w ich towarzystwie. Okazuje się, że jednym z głównych powodów jest zwyczajny brak wiedzy. Tymczasem jak rozmawiać z osobą z niepełnosprawnością?
Jak rozmawiać z osobą z niepełnosprawnością – zwyczajni ludzie
Osoby z niepełnosprawnością pragną czuć się pełnoprawnymi uczestnikami życia społecznego. Niestety nadal muszą mierzyć się z ciążącymi stereotypami. W tym wypadku chodzi o postrzeganie ludzi z niepełnosprawnościami. Pierwszy model to traktowanie osób dorosłych jak dzieci. Niepełnosprawność dla wielu nadal jest wykluczeniem w aktywizacji zawodowej, czy rozmów np. na temat rodzicielstwa i seksualności. Kolejna kwestia to postrzeganie ich przez pryzmat cierpienia i zmagania się z przeciwnościami losu. Dlatego sami zainteresowani coraz częściej apelują, by traktować ich jak zwykłych ludzi, a nie bohaterów z ponadludzkimi cechami. Jeśli chodzi o samo traktowanie, to warto zacząć od zwrotów. W ostatnim czasie można zauważyć coraz częstszą tendencję, by nie mówić osoby niepełnosprawne tylko osoby z niepełnosprawnością. Wówczas unikamy stygmatyzacji, a podkreślamy jedynie cechę danej osoby. Z kolei takie określenia jak „kaleka” „upośledzony”, „głuchy”, „ślepy” już na dobre powinny odejść w niepamięć.
Nadopiekuńczość? Zły wybór!
Jak wyżej wspomnieliśmy, jednym ze złych stereotypów dotyczących osób z niepełnosprawnością jest postrzeganie ich przez pryzmat dziecka. To też często pełnosprawne społeczeństwo zbyt nachalnie zaczyna oferować swoją pomoc. W związku z tym nawet, gdy widzimy osobę poruszającą się na wózku, która zmaga się z krawężnikiem – nie popychajmy jej na siłę! Najpierw warto zapytać. Osoby z niepełnosprawnością, mimo swojej dysfunkcji pragną być maksymalnie samodzielne. Jeżeli dana osoba przebywa w towarzystwie swojego opiekuna, to i tak zwracajmy się bezpośrednio do niej. W przeciwnym razie taki człowiek poczuje się zignorowany i lekceważony. Jeżeli rozmawiasz z osobą poruszającą się na wózku lub niskorosłą, to staraj się być na jej wysokości. Inaczej zmusza ją to, np. do nadmiernego wyginania się. Z drugiej strony nie najlepszym rozwiązaniem jest kucanie, gdyż jest to postawa, która także kojarzy się z rozmową z dzieckiem.
Wózek inwalidzki to część ciała
Jednym z częstych błędów w relacji z osobą z niepełnosprawnością jest przykładowo uwieszanie się jej wózka lub laski bez zapytania o zgodę. Tymczasem dla ludzi z niepełnosprawnościami są to nie tylko narzędzia pomocowe, ale pewnego rodzaju części ciała. W związku zastanówmy się, jak byśmy się poczuli, gdyby ktoś chwycił nas za nogę bez naszego pozwolenia? Z pewnością nie bylibyśmy zadowoleni. W przypadku wielu ludzi z niepełnosprawnością zupełnie inną rolę odgrywa również pies, który jest ich przewodnikiem. Co więcej, takie czworonogi są dodatkowo przygotowane do swojej roli. Dlatego spotykając właściciela z pupilem możemy go pogłaskać. Nie należy natomiast inicjować żadnych zabaw, które mogłyby odwrócić jego uwagę. Co jeszcze warto dodać? Naszą ciekawość. Spotykając kogoś o odmiennym wyglądzie zwykle zatrzymujemy na nim wzrok. Niestety dla ludzi z niepełnosprawnością jest to prawdziwa katorga, gdyż wtedy czują się naprawdę piętnowani.
Jak rozmawiać z osobą z niepełnosprawnością – dobry temat
Jak rozmawiać z osobą z niepełnosprawnością i nie popełnić fau pax? Dobierajmy odpowiednio tematy. Ludzie z niepełnosprawnościami nie lubią zbyt wiele rozmawiać o swojej dysfunkcji. Na pewno jednak będą łączyć Was jakieś wspólne zainteresowania, np. ulubiony film, czy książka. Spotykając osobę z niepełnosprawnością wzroku zawsze przestawiaj się, zanim zaczniesz rozmawiać. Niektórzy ludzie w wyniku swojej dysfunkcji mają problem z wymową i często zwyczajnie trudniej ich zrozumieć. W tej sytuacji nie krępujmy się poprosić o ponowny komunikat. Jest to dużo lepsze rozwiązanie, niż przytakiwanie od niechcenia, gdyż prawda i tak wyjdzie na jaw. W wielu przypadkach niepełnosprawność nie zwalnia z wykonywania różnych czynności. Dlatego, zanim osądzisz, że jest coś ponad jej siły – również zapytaj. W przypadku wielu wątpliwości warto też zapytać samą osobę zainteresowaną, jak chce, by się do niej odnosić. Często bowiem ludzie z niepełnosprawnościami mają duży dystans do swojej dysfunkcji.
To jest naprawdę proste!
Nieprzemyślane zachowania mogą nie tylko urazić, ale i narażać na problemy, jak np. nachalne przeciąganie na drugą stronę ulicy. Jak widać bezpośrednia relacja z osobą z niepełnosprawnością wcale jednak nie musi być trudna. Wystarczy trzymać się kilku prostych zasad. Pytanie, co najczęściej blokuje pełnosprawne społeczeństwo? Jak wyżej wspomnieliśmy, przede wszystkim jest to brak wiedzy. Z drugiej strony mamy obawę przez ewentualnym zranieniem. Dlatego już na początku tak ważna jest szczerość i otwarta komunikacja. Osoby z niepełnosprawnościami tak jak wszyscy pragną bowiem miłości, tolerancji i szacunku.
Przeczytaj także: Stereotyp i samoakceptacja osób z niepełnosprawnością
