Zastrzeżenie numeru PESEL w przyszłości ma pomóc w walce z przestępstwami dotyczącymi kradzieży tożsamości. W przyszłości, ponieważ przepisy przewidują obowiązek sprawdzenia czy PESEL jest zastrzeżony dopiero od 1 czerwca 2024 roku. I mimo, iż od 17 listopada, każdy obywatel może zastrzec swój numer PESEL przez internet lub w urzędzie, to do połowy przyszłego roku przed niczym go to jednak nie uchroni.
Po co zastrzeżenie numeru PESEL?
Nieodpłatne zastrzeżenie numeru PESEL umożliwia ustawa z dnia 7 lipca 2023 roku o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości. Zastrzeżenie numeru PESEL, to usługa dzięki której do minimum zostaną ograniczone próby wyłudzeń, oszustw i kradzieży. W praktyce oznacza to, że dzięki zmianom w prawie nikt nie będzie mógł wziąć na nas kredytu. Dotyczy to także zakupu sprzętów na raty oraz sprzedaży nieruchomości bez wiedzy i zgody właściciela. Ponadto wyeliminowane może zostać w ten sposób zjawisko tak zwanego SIM swappingu. Mowa tu o wyrabianiu duplikatu kary SIM, która mogłaby być później użyta do nielegalnego autoryzowania transakcji. Według założeń banki, telekomy i notariaty będą się stopniowo integrowały z system, po to aby korzystać z Rejestru zastrzeżeń.
Od kiedy zmiany wejdą w życie?
Już od piątku 17 listopada 2023 roku, każdy obywatel może zastrzec swój numer PESEL. Zatem czy nasze dane na chwilę obecną są już bezpieczne? Niestety nie! Nadal musimy zachować czujność i chronić swój PESEL, ponieważ w dalszym ciągu jest on kluczem dla oszustów. Rejestr co prawda rozpoczął się w miniony piątek, jednak banki, telekomy czy notariaty dopiero od 1 czerwca 2024 roku będą miały obowiązek sprawdzania, czy PESEL ich klienta nie jest zastrzeżony. Jak podkreśla Bartłomiej Drozd, ekspert serwisu ChronPESEL.pl, wyżej wymienione instytucje nie muszą teraz tego robić. Mało tego, póki co nie mają nawet takich możliwości technicznych.
Dodajmy, że do sprawdzania numeru PESEL w rejestrze zastrzeżeń, nawet od 1 czerwca 2024 roku będą zobowiązane bardzo ograniczone kręgi podmiotów. Obowiązek ten na pewno będzie ciążył na:
-bankach i firmach pożyczkowych (przed udzieleniem kredytu bądź pożyczki);
-operatorach telekomunikacyjnych (przed wydaniem między innymi duplikatu karty SIM);
-notariuszach (przed sprzedażą lub obciążeniem nieruchomości oraz sporządzeniem pełnomocnictwa do dokonania takich czynności).
Tylko te wyżej wymienione instytucje będą odpowiadały z mocy prawa za skutki fałszerstw, jeśli nie dopełniły obowiązku sprawdzenia numeru PESEL. Nie dotyczy to jednak podmiotów, które nie będą miały wglądu do owego Rejestru zastrzeżeń. Mowa tu o umowach:
-z konsumentem, któremu wykonamy usługę, a zapłata następuje później;
-z konsumentem, któremu wydamy towar, a zapłata następuje później;
-najmu mieszkania, samochodu, czy drogiego sprzętu budowlanego;
-wypożyczenia samochodu na cudze nazwisko, który może zostać uszkodzony lub skradziony.
Gdzie możemy zastrzec numer PESEL?
Numer PESEL możemy zastrzec elektronicznie lub osobiście w dowolnym urzędzie gminy lub banku. Jeśli zdecydujemy się na wizytę w urzędzie koniecznie musimy złożyć wniosek w postaci papierowej, opatrzony własnoręcznym podpisem. Następnie organ gminy po pozytywnej weryfikacji tożsamości zarejestruje zastrzeżenie numeru PESEL w rejestrze i wyda wnioskodawcy stosowne potwierdzenie. W bardzo podobny sposób będzie to przebiegało również w bankach czy na poczcie.
Jeśli wybierzemy natomiast wersję elektroniczną jest to możliwe poprzez stronę obywatel.gov.pl. Wówczas do uwierzytelnienia wystarczy e-Dowód lub Profil Zaufany. Niestety na chwilę obecną nie możemy zastrzec numeru PESEL w aplikacji mObywatel. Będzie to możliwe dopiero w połowie grudnia, o ile zostanie dotrzymany ten termin. W przypadku osób chorych lub z niepełnosprawnością złożenie wniosku o zastrzeżenie numeru PESEL może dokonać jego pełnomocnik. Musi on wówczas stawić się w dowolnym urzędzie gminy i złożyć pełnomocnictwo do dokonania tej czynności. Potwierdzając przy tym swoją tożsamość za pomocą odpowiedniego dokumentu.
Dlaczego warto zastrzec numer PESEL?
Ministerstwo Cyfryzacji podkreśla, że główną korzyścią z zastrzeżenia swojego numeru PESEL jest większe bezpieczeństwo finansów obywateli. Do tej pory bowiem, to ofiara przestępstwa kradzieży tożsamości musiała udowodnić, że to nie ona zaciągnęła zobowiązania prawne czy finansowe. Nowe przepisy zdejmą ten obowiązek z pokrzywdzonych. Jak podkreśla Janusz Cieszyński, minister cyfryzacji: „Obywatele, którzy będą mieli zastrzeżony PESEL, a padną ofiarą oszustów i na skradzione im dane np. ktoś wyłudzi kredyt, nie będą musieli takiego kredytu spłacać”.
W każdej chwili będziemy mogli również cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL, gdy na przykład planujemy wziąć kredyt w banku. Zrobimy to w bardzo podobny sposób jak w przypadku zastrzeżenia. Dodatkowo takiego cofnięcia możemy dokonać czasowo, wskazując chwilę ponownego zastrzeżenia numeru. Dlatego warto już dziś zastrzec swój numer PESEL, aby w przyszłości zadbać o swoje prawne i finansowe bezpieczeństwo!
Dowiedz się, jak robić bezpieczne zakupy w Internecie.
Przeczytaj także: Czym jest program “Babcia plus”?
Zainteresować Cię może również: Armia wezwie rezerwistów do wojska
