Polska elektrownia jądrowa – retrospekcja

Polska elektrownia jądrowa - retrospekcja. Elektrownia Jądrowa Żarnowiec, awaria w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej, czemu przerwano budowę?

47

Radio Bezpieczna Podróż online!

Słuchaj muzyki, rozmów oraz najnowszych serwisów informacyjnych. Możesz słuchać nas na wszystkich urządzeniach.

Polska elektrownia jądrowa - retrospekcja. Ilustracja podzielona w pionie na dwie części. Po lewej widoczna makieta EJ Żarnowiec. Po prawej widok ruin opuszczonej budowy elektrowni. W centrum obrazka znak ostrzegający przed promieniowaniem radioaktywnym.
Plan był ambitny, niestety inwestycja nie była ostatnią, która tak skończyła.

Na początku lat 50-tych XX wieku, gdy w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, rozpoczęto budowę pierwszej elektrowni jądrowej w Obninsku. Wtedy w Polsce również narodziła się idea budowy elektrowni jądrowej. Zaczęto od utworzenia Instytutu Badań Jądrowych w Świerku koło Otwocka. Na konkrety trzeba było czekać do lat 70-tych XX wieku. Polska elektrownia jądrowa – retrospekcja.

Alternatywa dla węgla

Ponieważ Polska nigdy nie cierpiała na nadmiar energii elektrycznej, a wręcz przeciwnie. Jedyną alternatywą dla energetyki węglowej była opcja budowy siłowni jądrowych. Podjęcie decyzji ułatwiło zaprojektowanie w ZSRR, reaktora typu WWER-440. Reaktor zarówno konstrukcyjnie jak technicznie, przypominał powszechnie używane w świecie reaktory PWR. Za wyborem tego wodnego, ciśnieniowego reaktora przemawiały prosta obsługa, stosunkowo wysoki poziom bezpieczeństwa i co równie ważne niskie koszty budowy i eksploatacji. Zgodnie z pierwotnymi założeniami, budowę chciano zlokalizować gdzieś w ujściu Bugu i Narwi. Ostatecznie wybór padł na wieś Kartoszyno nad Jeziorem Żarnowieckim, miejsce o sprzyjających uwarunkowaniach hydrologicznych, geologicznych oraz meteorologicznych. Drugą w kolejności polską elektrownią jądrową, miała być EJ Warta. Zlokalizowana w wielkopolskim Klempiczu, obiekt przypominałby wyglądem czeską Elektrownię Jądrową Temelin, posiadającą dwa reaktory WWER-1000/320.

Polska elektrownia atomowa - retrospekcja
Czechy – Elektrownia Jądrowa Temelin. Gdyby zbudowano EJ Warta, wyglądałaby podobnie.

Polska elektrownia jądrowa – retrospekcja – rozwiązania techniczne

Zgodnie z założeniami z 1978 roku, projekt techniczny EJ Żarnowiec, spełniał wszystkie normy Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, oraz wszelkie procedury kontrolne Państwowej Agencji Atomistyki. Sercem siłowni jądrowej, miały być zaprojektowane przez Rosjan bloki energetyczne WWER-440/W213. Dla podniesienia stopnia bezpieczeństwa zdecydowano o ich produkcji w Pilznie, w zakładach Škody. Ponieważ plany od początku zakładały, że część podzespołów elektrowni powstanie w Polsce, warszawskie Biuro Studiów i Projektów Energetycznych „Energoprojekt”, zaprojektowało maszynownię pracującą w oparciu o turbiny typu 4K-465 z elbląskich zakładów Zamech. Z kolei Dolnośląskie Zakłady Wytwórcze Maszyn Elektrycznych „Dolmel” z Wrocławia, miały wyprodukować dla EJ Żarnowiec, licencyjne generatory GTHW-600. Dla sterowni przewidziano urządzenia firmy Siemens AG.

Dostawcy wyposażenia technologiczne to: transformatory blokowe – ELTA Łódź, awaryjna siłownia dieslowska – ZUT „Zgoda” Świętochłowice, duże pompy – Warszawska i Leszczyńska Fabryka Pomp, urządzenia wentylacyjne – MAWENT Malbork, armatura – CHEMAR Kielce, stabilizatory ciśnienia i wytwornice pary – RAFAKO Racibórz, zbiorniki biernego układu awaryjnego chłodzenia reaktora oraz zbiorniki roztworu kwasu borowego – METALCHEM Opole, wymienniki ciepła – FAKOP Sosnowiec, system pomiarów wewnątrz-reaktorowych – ZZUJ POLON i inni.

Start budowy

Polska elektrownia jądrowa - retrospekcja. Makieta EJ Żarnowiec
Makieta EJ Żarnowiec, jedyna część inwestycji zrealizowana w 100%.

Chociaż decyzję o budowie EJ Żarnowiec podjęto 12 sierpnia 1972 roku, roboty budowlane ruszyły dziesięć lat później. W marcu 1982 roku, generalny wykonawca Energoblok-Wybrzeże wszedł na plac budowy. Ruszyły prace przygotowawcze oraz przesiedlanie mieszkańców wsi Kartoszyno.

Elektrownia Jądrowa Żarnowiec miała składać się z 4 bloków energetycznych, wyposażonych w reaktory WWER-440/W-213. Konstrukcyjnie, do jednego reaktora miał przynależeć jeden turbozespół (układ monoblok). Proces budowy podzielono na dwa etapy, w pierwszym planowano uruchomienie bloków 1 i 2 o mocy 2×465 MWe. Etap drugi to start bloków 3 i 4 o mocy 2×465 MWe (MWe to jednostka mocy elektrycznej elektrociepłowni).

Dzięki temu, że w inwestycję zaangażowano dziesiątki polskich firm budowlanych, do roku 1989 powstało 630 obiektów o różnym przeznaczeniu. Były to między innymi: fundamenty budynków obu reaktorów, hale do prefabrykacji, dworzec kolejowy, stołówkę, hotel pracowniczy oraz ośrodek radiometeorologiczny. W skład samej elektrowni miało wejść 79 budynków.
Budowie elektrowni jądrowej, od początku towarzyszyły obawy polskiego społeczeństwa. Chociaż do pomysłu budowy przyczynił się program „Atom dla Pokoju”, to skojarzenia były negatywne.

Katastrofa Czarnobylska. Wybuch w elektrowni.
Elektrownia Jądrowa Czarnobyl. Widok bloku nr4 po wybuchu. Widok z helikoptera.

W nocy z 25/26 kwietnia 1986 roku, nastąpiła awaria w bloku 4, w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej. To groźne wydarzenie spotęgowało obawy i opór Polaków przed budową pierwszej polskiej elektrowni jądrowej. Zaczęto wtedy rozpowszechniać plotkę o tym, że budowana u nas siłownia i ta w Czarnobylu są identyczne, co technicznie nie było prawdą.

Polska elektrownia jądrowa – retrospekcja – koniec marzeń o czystej energii

Pechem inwestycji EJ Żarnowiec, były realia w których przyszło jej funkcjonować. Niezaprzeczalnie potrzeba budowy tego typu elektrowni była wtedy i jest stale aktualna. Jak się okazało po latach trwania budowy, rządzący Polską Rzeczpospolitą Ludową uznali, że społeczeństwo polskie jest zbyt biedne na finansowanie takiej inwestycji. Poniekąd to prawda, winne były nieudolnie i źle przeprowadzone reformy gospodarcze w PRL. Po 1987 roku kraj dopadł kryzys, co natychmiastowo odbiło się na dynamice budowy EJ Żarnowiec. Finansowanie padło, więc zaprzestano budowy nowych obiektów. Z końcem 1988 roku wszystkie działania ograniczały się jedynie do zabezpieczania już powstałych konstrukcji.

Takie widoki są dostępne na terenie byłej budowy EJ Żarnowiec.

Stale pogłębiający się kryzys gospodarczy, doprowadził do zmiany rządu w wyniku czego, podjęto uchwałę o postawieniu inwestycji „Elektrownia Jądrowa Żarnowiec w budowie” w stan likwidacji, nastąpiło to w dniu 17 grudnia 1990 roku. Zgodnie z uzasadnieniem takiej decyzji, jak powiedział minister przemysłu Tadeusz Syryjczyk była – wątpliwa rentowność elektrowni jądrowej, jej nie do końca sprawdzone systemy bezpieczeństwa, a tak w ogóle to taka elektrownia była zbędna dla potrzeb kraju. Prawdziwe kuriozum. Przez 30 lat, teren budowy pozostawał bez nadzoru stając się źródłem dochodu dla złomiarzy. Dopiero w roku 2020 gdy opuszczone obiekty zaczęły stanowić zagrożenie, część z nich rozebrano. Podjęcie tej decyzji rozpoczęło proces demontażu oraz złomowania wcześniej zakupionych podzespołów EJ Żarnowiec.

Co straciliśmy

Obecnie nie można dokładne oszacować poniesionych strat, możliwe są tylko jakieś przybliżone szacunki, a te mogą sięgać 2 miliardów dolarów. Największą stratą jaką poniosła Polska, w wyniku likwidacji tej inwestycji, bezsprzecznie jest możliwość korzystania z własnego źródła niskoemisyjnej energii. W planach były kolejne budowy czystych elektrowni np. EJ Warta. Gdyby wtedy udało się doprowadzić do końca wszystkie planowane inwestycje energetyczne, dzisiaj Polska mogłaby dyskutować z Unią Europejską np. o limitach emisji CO2, zupełnie z innej pozycji. Jak oceniają panowie Maciej Melańczuk i Michał Smyczyński ze Stowarzyszenia EJ Żarnowiec – „stan zaawansowania prac przy budowie EJ Żarnowiec wynosił ok. 40%, a obiektów zaplecza ok. 85%.  Jest to uśredniona wartość, trzeba wszakże brać pod uwagę różny poziom zaawansowania prac w poszczególnych segmentach. Podając przykład: reaktorownia wraz z budynkiem gospodarki odpadami radioaktywnymi były ukończone w 40%. Główny system wymiany ciepła w 55%,  turbozespół 20%, zaś budowa pompowni centralnej była ukończona w 95%”.

Pomimo wstrzymania prac na terenie budowy EJ Żarnowiec, dostawcy wywiązując się ze swych zobowiązań dalej dostarczali zamówione podzespoły. Jeszcze w 1990 roku dostarczono zbiornik reaktora I oraz cztery kompletne wytwornice pary. Niemożliwą do oceny stratą jest pozbawienie wielu polskich firm możliwości rozwoju w dziedzinach związanych z energetyką jądrową.

Do poniesionych strat, należałoby doliczyć koszty poniesione w Klempiczu. Tutaj wykonano przygotowanie terenu pod budowę Elektrowni Jądrowej Warta oraz rozpoczęto budowę zaplecza socjalnego dla budowy. Dokonano wycinki 20 hektarów lasów. Mamy więc nadzieję że Synthos zbuduje małe elektrownie jądrowe szybciej bo drugie podejście do tej dużej jakoś nie wyszło. Natomiast wiemy że rozwój węglowej energetyki kwitnie jak w Ostrołęce.

Polecam materiał wideo: Elektrownia atomowa Żarnowiec w 1990 – powody przerwania budowy

Może cię zainteresować: Trabant – czyli bestseller z NRD

Brak postów do wyświetlenia