Nie da się ukryć, że zmiany temperatury w ostatnim czasie mocno dają nam się we znaki. Przesilenie zimowe to określenie, którego używa się w kontekście najkrótszego dnia i najdłuższej nocy. W medycynie jest to również czas, w którym wielu z nas nie czuje się najlepiej. Jakie są objawy przesilenia zimowego?
Objawy przesilenia zimowego – brak sił
Jak wyżej wspomnieliśmy, przesilenie zimowe to czas najkrótszego dnia i najdłuższej nocy. Wówczas słońce znajduje się najdalej na południe od równika. W zależności od położenia geograficznego przesilenie zimowe ma różną datę. Zazwyczaj występuje jednak między 20 a 23 grudnia. W wielu kulturach czas ten związany jest z licznymi tradycjami związanymi z przywołaniem słońca i mocy. W życiu codziennym o przesileniu zimowym mówi się jednak przede wszystkim w kontekście nieprzyjemnych objawów. Polacy narzekają wówczas na zmęczenie, zaburzenia koncentracji, osłabienie, a nawet stany depresyjne. Warto dodać, że w takich krajach, jak Kanada, Dania, czy Szwecja objawy przesilenia zimowego są tak poważne, że tamtejsze społeczeństwo nie jest w stanie normalnie funkcjonować. Ponadto w zimie również dużo chętniej podjadamy, szczególnie węglowodany, od których zaczynamy przybierać na wadze. Same symptomy związane są z panującą ciemnością, która zaburza nasze dobowe funkcjonowanie. W tym wypadku znaczącą rolę odkrywają neuroprzekaźniki, takie jak dopamina, czy norepinefryna.
Objawy przesilenia zimowego a pogoda
W przypadku zimowego przesilenia cierpimy w głównej mierze na zaburzenia snu. Wszystko to przez melatoninę, która odpowiada za nasze cykle snu. Przesilenie zimowe powoduje, że hormon ten przechodzi pewnego rodzaju opóźnienie. Tymczasem jaki wpływ na nasze zimowe samopoczucie ma pogoda? Nie od dziś wiadomo, że zmiany ciśnienia atmosferycznego ma duże znaczenie. Pamiętajmy też, że zima to czas zachorowań, szczególnie na grypę, która powoduje osłabienie całego organizmu. Ponadto częściej występują takie dolegliwości jak:
– infekcje górnych dróg oddechowych, w tym zatok i gardła;
– sezonowa astma;
– zapalenie oskrzeli;
– choroby mięśni i stawów;
Z kolei brak snu może powodować m.in. bóle i zawroty głowy, migrenę, czy uczucie niepokoju. Zima to czas, w którym zwyczajnie brakuje nam światła słonecznego. Ograniczony zostaje dopływ naturalnej witaminy D. Pojawiają się zaburzenia wydzielania serotoniny, czyli hormonu odpowiedzialnego za nasze dobre samopoczucie.
Jak sobie radzić z przesileniem zimowym?
Mimo życia w ciągłym pędzie zadbajmy przede wszystkim o higienę naszego snu. Przed zaśnięciem starajmy się odłożyć na bok nasze smartfony. Znajdźmy również czas dla aktywności na świeżym powietrzu. Jak wyżej wspomnieliśmy, zima to okres, gdy mamy niedobór naturalnej witaminy D. Warto ją zatem dodatkowo suplementować. Styl życia to także odpowiednia dieta. W zimowej porze powinna być bogata m.in. w warzywa, owoce, czy produkty pełnoziarniste. O tym czasie wspierajmy też nasz układ odpornościowy. W związku z tym ważne jest dostarczenie organizmowi witaminy C. Znajdziemy ją w takich produktach jak: cytrusy, papryka, brokuły czy kapusta. Unikajmy dań ciężkostrawnych oraz alkoholu. W zachowaniu prawidłowej odporności pomoże nam także odpowiednia higiena jamy ustnej. Wychodząc z domu ubierajmy się odpowiednio do panującej pogody. Starajmy się nie przebywać w zatłoczonych miejscach. I wreszcie to, co najtrudniejsze – redukcja stresu. Tu dobrym patentem mogą być np. ćwiczenia relaksacyjne.
Przesilenie zimowe a przesilenie wiosenne – różnice
Różnego typu przesilenia mamy o różnych porach roku. Przykładowo przesilenie letnie to moment, w którym mamy do czynienia z najdłuższym dniem i najkrótszą nocą. I choć pora letnia zwykle przez większość jest tak wyczekiwana, to niektórzy właśnie wtedy zaczynają czuć się źle. I tu pojawiają się takie objawy jak zmęczenie, czy rozdrażnienie. Jak się okazuje ma to związek z upałami, z którymi wielu z nas nie może sobie poradzić. Mimo wszystko to przesilenie zimowe gorzej wpływa na społeczeństwo. Ma to związek z faktem, że adaptacja do ciepłej pogody jest znacznie łatwiejsza. Zwłaszcza, że wiosną i latem mamy o wiele większy dostęp do światła słonecznego.
Zimowa depresja?
Brak słońca i krótkie dni powodują, że nie mamy energii do życia. Dlatego też objawy przesilenia zimowego dotykają m.in. osoby cierpiące na zaburzenia depresyjne. Wówczas może bowiem dojść do nasilenia objawów. Przypomnijmy, że depresja jest poważnym zaburzeniem emocjonalnym, które wpływa na codzienne funkcjonowanie człowieka. Oprócz ogólnego zaniżenia nastroju utraty zainteresowań, do jej charakterystycznych symptomów należy m.in.
– bezsenność;
– brak apetytu (lub wzmożony apetyt);
– trudności z pamięcią, koncentracją oraz podejmowaniem nawet najprostszych decyzji;
– bóle głowy;
– drażliwość;
Nieleczona depresja może prowadzić do myśli samobójczych. Dlatego tak ważne jest, by w odpowiednim momencie zareagować. Oczywiście depresje można leczyć poprzez środki farmakologiczne i psychoterapię. W łagodniejszym stadium jednak sami możemy stymulować nasz mózg, chociażby dzięki wyżej wspomnianej aktywności fizycznej. Pamiętajmy również, że każda okazja jest dobra, by odnaleźć w sobie nowe pasje i zainteresowania. Należy również obserwować, czy ewentualne zaburzenia depresyjne nie trwają zbyt długo.
Objawy przesilenia zimowego a grupy ryzyka
Warto dodać, że pod wpływem zimowego przesilenia objawy mogą być bardzo gwałtowne. Osoby najbardziej pozytywnie nastawione do życia mogą czuć w tym czasie smutek i przygnębienie. Okazuje się, że na przesilenie zimowe szczególnie narażeni są m.in. seniorzy. W ostatnich latach to właśnie ludzie starsi zaczęli stanowić ogromny procent, jeśli chodzi o zaburzenia psychiczne. Wynika to nie tylko z ogólnego osamotnienia, ale i problemów wynikających z dolegliwości fizycznych. Również okres pandemii dodatkowo zwiększył poczucie społecznej izolacji. Pierwsze symptomy można zaobserwować już po 65 roku życia. Więcej o depresji wśród osób starszych można przeczytać w tym artykule. Kolejny problem to wspomniane wirusy takie jak grypa, czy RSV, które osoby starsze najczęściej przejmują od dzieci. I dlatego obok nich to właśnie najmłodsi najbardziej odczuwają przesilenie zimowe, właśnie poprzez nawracające infekcje.
Czy na przesilenie zimowe można się przygotować?
Powiedzieliśmy sobie, że przy przesileniu zimowym obok zmęczenia i rozdrażnienia towarzyszą nam zaburzenia nastroju. Warto się zatem do tego czasu przygotować. Przede wszystkim zaplanujmy solidnie każdy dzień. W pierwszej części dnia wykonajmy bardziej wymagające zadania. Po południu natomiast zadbajmy o relaks, najlepiej na świeżym powietrzu. Dotleniając organizm zwiększymy poziom endorfin. Oprócz tego możemy zrobić sobie domowe SPA. Przykładowo aromaterapia nie tylko poprawi nasz nastrój, ale i wzmocni odporność. Jeżeli mamy taką możliwość, wybierzmy się na, choć krótki urlop. Objawy przesilenia zimowego są bardzo podstępne. Z jednej strony nie powodują konkretnych chorób. Z drugiej strony są tak silne, że nawet najbardziej energiczne osoby zaczynają tracić swoje codzienne zainteresowania. Warto zatem umieć samemu sobie pomóc, by nawet w trudnych momentach móc cieszyć się z najdrobniejszych przyjemności.
Przeczytaj także: Jazda zimą: jak prowadzić auto?
