Przekop Mierzei Wiślanej był już tematem na naszych łamach, w ubiegłym roku kiedy zostawał otwierany. Co się zmieniło od tamtego czasu i to czy cieszy się popularnością postaramy się przybliżyć poniżej.
Zalew Wiślany jest częścią Morza Bałtyckiego, a konkretnie Zatoki Gdańskiej. Od Zatoki odcina go niemal zupełnie – poza połączeniem poprzez Cieśninę Piławską – Mierzeja Wiślana. Przekopu przez Mierzeję rozważano w kilku miejscach. Skowronki, Przebrno, Piaski i właśnie Nowy Świat, to miejsce gdzie ostatecznie inwestycja została zrealizowana.
Żegluga na Zalew Wiślany może wreszcie odbywać się z pominięciem wód terytorialnych Federacji Rosyjskiej. Ruch jednostek pływających jest coraz większy, podobnie jak ruch turystyczny, a do tego w perspektywie dojdzie rozwój portu w Elblągu. Port w Elblągu, Fromborku, port rybacki w Tolkmicku, wymagają wielu nakładów finansowych, ale może dzięki przekopowi w końcu uda się je zdobyć. Pomoże to pobudzić region do życia i rozwoju.
Kanał żeglugowy przez Mierzeję Wiślaną otwarto oficjalnie, w sobotę 17 września 2022 roku. W ciągu pierwszych kilku miesięcy, od 18 września 2022 do 22 czerwca 2023 skorzystało z niego łącznie 991 jednostek. A to oznacza, że w ostatnich dwóch miesiącach ruch znacząco wzrósł.
Przez pierwsze 10 dni września przez przekop przepłynęło dodatkowo 112 statków rekreacyjnych, dwa rybackie, siedem państwowych i siedem komercyjnych.
W sumie w 2023 r. (do 10 września) przepłynęło 1311 jednostek.
Przekop Mierzei Wiślanej, to Polski niezależny dostęp do morza
Celem przeprawy przez Mierzeję Wiślaną było przede wszystkim zapewnienie Polsce suwerennego dostępu do Morza Bałtyckiego z Zalewu Wiślanego. Tak przynajmniej tę inwestycję, która łącznie pochłonie ok. 2 mld zł z budżetu państwa. Żeby jeszcze zwiększyć ruch, śluza ma być otwarta przez cały rok.
– Możliwe wyłączenia dotyczą warunków pogodowych, np. zalodzenia czy silnego wiatru. Nie otwieramy bram śluzy, gdy wiatr przekracza 15 m/s, a mostów, gdy wiatr jest powyżej 10 m/s – powiedziała dla portel.pl Magdalena Kierzkowska, rzeczniczka prasowa Urzędu Morskiego w Gdyni.
W czerwcu 2023, Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu nową monetę o nominale 5 złotych. Ma ona upamiętnić budowę kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną. Jak informuje NBP, do obiegu trafi aż milion takich monet.
Spór o tor wodny
Między resortami aktywów i infrastruktury a samorządem Elbląga trwa spór co do tego, kto ma pogłębić 800 m toru wodnego na rzece kończącego się bezpośrednio w elbląskim porcie.
Samorząd Elbląga i spółka zarządzająca portem uważają, że sporny odcinek powinny pogłębić Skarb Państwa i inwestor – Urząd Morski w Gdyni. Strona rządowa i Urząd Morski w Gdyni wskazują natomiast, że to zadanie zarządu portu, który obecnie jest spółką komunalną.
Kilka miesięcy temu resorty infrastruktury i aktywów państwowych zwróciły się do samorządu Elbląga z propozycją dokapitalizowania spółki komunalnej zarządzającej portem. Ministerstwa chcą przekazać do 100 mln zł – w zamian za większościowy pakiet udziałów w przedsiębiorstwie – i tym samym dofinansować niezbędne inwestycje rozwojowe w porcie. Rządowa propozycja dokapitalizowania portu w Elblągu kwotą do 100 mln zł jest ciągle aktualna – informował pod koniec sierpnia PAP wiceminister aktywów państwowych Andrzej Śliwka.
Przekop Mierzei Wiślanej – przepływa jednostka przez śluzę – 4K
Działania NA II ETAPIE PRZEKOPU MIERZEI WIŚLANEJ! W miejscowości Nowakowo, realizowany jest II Etapu przekopu mierzei wiślanej. Inwestycja budowy jest Urząd Morski w Gdyni a wykonawcą generalnym jest firma Budimex. Przedsięwzięcie które jest tu realizowane polega na obudowie brzegów rzeki Elbląg. Na filmie mamy okazję przyjrzeć się jednemu z procesów technologicznych jakie temu towarzyszą od A do Z przy zagłębianiu ścianki szczelnej.
Wyspa Estyjska na Zalewie Wiślanym z drona (4K UHD)
Wizyta prezydenta RP Ignacego Mościckiego w Fabryce Celulozy w Niedomicach – COP – 1938 (foto NAC) 
Gdynia – Wygląd zewnętrzny budynku kapitanatu 1938 foto NAC
Jak to wcześniej bywało z inwestycjami narodowymi – II Rzeczypospolita
Po I wojnie światowej sklejona z trzech zaborów i zniszczona Polska potrzebowała wszystkiego. Na mocy Traktatu Wersalskiego uzyskaliśmy dostęp do Morza Bałtyckiego na odcinku 147 km. W jego skład wchodził brzeg Półwyspu Helskiego (74 km), morze otwarte (24 km) i brzeg Zatoki Puckiej (49 km). Gdańsk miał być Wolnym Miastem, pozostającym pod protektoratem Ligi Narodów.29 kwietnia 1923 r. z udziałem prezydenta Stanisława Wojciechowskiego i premiera Władysława Sikorskiego odbyło się w Gdyni uroczyste otwarcie Tymczasowego Portu Wojennego i Schroniska dla Rybaków. Centralny Okręg Przemysłowy popularny COP to okręg przemysłu ciężkiego o powierzchni 60 000 km², zamieszkany przez około 6 mln ludzi. Zbudowany w latach 1936–1939 na południowo-centralnych terenach Polski. Był jednym z największych przedsięwzięć gospodarczych II Rzeczypospolitej. Czy był potrzebny? Zapewne ci, którzy mają lotnisko w Berlinie lub brak działań natury na Mierzei potrafią odpowiedzieć na to pytanie.
Po co nam ten Przekop, czyli jak to wcześniej bywało
Gazeta Wyborcza w 2008 donosiła że, Rosja kilka razy wstrzymywała na krótko ruch polskich statków, by w 2006 roku podczas gdy przy władzy znajdował się rząd PiS – Samoobrona RP – LPR, niespodziewanie zamknąć cieśninę na stałe. Argumentem Rosji było to, że umowa regulująca przepływanie przez cieśninę przestała być ważna w chwili wejścia Polski do Unii Europejskiej. Uporu Rosji polskiej dyplomacji do tej pory nie udało się przełamać.
Na stronie portalmorski.pl z 16 marca 2017 możemy przeczytać że, „Ostatnią decyzją rządu Jarosława Kaczyńskiego w 2007 roku było ustanowienie tego wieloletniego programu. Kilka miesięcy później ówczesny rząd Platformy Obywatelskiej i Donald Tusk osobiście wyrzucił do kosza ten projekt. Nie byłoby teraz problemów, gdybyście to zrobili przez 8 lat, mogliście konsultować, zbierać dokumentację, odłożyć pieniądze, zbudować i czerpać już korzyści gospodarcze z naszego projektu” – mówił wiceminister Witkowski.
Od lat samorządowcy z Warmii i Mazur, szczególnie zaś władze Elbląga zabiegały o przekop Mierzei Wiślanej i utworzenie kanału żeglugowego. Jak doskonale wiemy Zalew Wiślany jest częścią Morza Bałtyckiego, dokładniej Zatoki Gdańskiej, która poprzez Mierzeję Wiślaną odcięta jest prawie zupełnie z wyjątkiem Cieśniny Piławskiej.
Port w Elblągu jest największym i najbliższym unijnym portem Zalewu Wiślanego, obsługującym przewozy do Kaliningradu i Bałtyjska. To zaledwie 40 km od granicy z rosyjskim obwodem kaliningradzkim.
W czasie gdy w Polsce funkcjonował pierwszy rząd Donalda Tuska
Szef niemieckiego MSZ Frank Walter Steinmeier w imieniu Polski prosił wczoraj władze w Moskwie czyli Sergieja Ławrowa o otwarcie żeglugi przez Cieśninę Pilawską. To dowód na to, że w stosunkach Warszawy z Berlinem nastąpił przełom, a być może krok do uległości. W dworku Sikorskiego pod Chobielinem ten poprosił Niemcy o taką pomoc, ci zaś byli Sikorskim zachwyceni, gdyż polski minister bardzo aktywnie angażował się w politykę europejską. Polska i Niemcy miały wspólnie wytyczyć podwaliny pod europejską politykę wschodnią i o to, by Bruksela miała wspólną politykę wobec Rosji. Ukrainie taka współpraca mogła zaoferować coś więcej niż tylko partnerstwo i współpracę.
Niemcy proponowali to już w 2006 r., ale wówczas rząd PiS zbywał ich projekty. Sikorski zaś wielokrotnie podkreślał, że polityka wschodnia stanie się polską unijną specjalnością. Warszawa ma na początku lata przedstawić Unii swój program w tej sprawie. Wiadomo, że będzie on konsultowany z Niemcami. Co taka polityka dała przede wszystkim Ukrainie widzimy dziś.
Witold Wróblewski Prezydent Miasta Elbląg foto elblag.eu Przekop Mierzei Wislanej i Zalew mapa
Przekop Mierzei to dla nas ogromna szansa – prezydent Elbląga za, a nawet przeciw czyli jak wiatr zawieje.
Witold Wróblewski, w latach 2002-2011 pełnił funkcję wiceprezydenta Elbląga. W tym czasie był odpowiedzialny m.in. za inwestycje i promocję miasta. Wcześniej sprawował funkcję wiceprezydenta, Naczelnika Wydziału Strategii i Rozwoju w Urzędzie Miejskim w Elblągu (lata 1991 – 2002). W 2014 r. wybrany na prezydenta Elbląga z rekomendacji PSL i poparciem PO, w 2018 r. wybrany ponownie. Czy działania opóźniające inwestycje prowadzące do zakończenie inwestycji wynikają z racji przynależności partyjnej?
W 2020 dla Gazety Olsztyńskiej prezydent Witold Wróblewski mówił:
„Po II wojnie Cieśnina Piławska znalazła się w rękach ZSRR, czyli dzisiejszej Rosji, ruch statków w elbląskim porcie praktycznie zamarł. Mamy międzynarodowy terminal pasażerski i ponad 5 ha terenów w terminalu towarowym, które obecnie są wykorzystywane w niewielkim stopniu, bo wskutek podniesienia ceł przez Federację Rosyjską ruch towarowy bardzo zmalał.
Dla nas przekop jest niezwykle ważny. Inwestycja ta z pewnością wpłynie na wzrost atrakcyjności całego regionu. Akwen ten stanie się dostępny dla turystów z całego świata. Rzeką Elbląg będzie można wpłynąć na Zalew bądź wyruszyć w podróż unikatowym Kanałem Elbląskim.
W Elblągu pod potrzeby turystyki wybudowane zostały również mosty zwodzone i nowe nabrzeża na Starym Mieście. Niestety mimo tej nowoczesnej infrastruktury żeglarze skarżyli się, że nie ma jak do nas dopłynąć z Bałtyku i nie ma jak z tego szlaku wyjść na morze. Aktualnie elbląski port jest jedynym w Europie, który nie ma bezpośredniego dostępu do morza. To się w końcu zmieni.
Kwestie bezpieczeństwa narodowego pozostawię specjalistom w tej dziedzinie. Podczas spotkań przedstawiciele wojska niejednokrotnie mówili, że przekop wzmacnia możliwości obronne, jednakże jako samorząd nie mamy dostępu do tego typu dokumentów, więc nie będę się na ten temat wypowiadał.
Chciałbym jednak zwrócić uwagę na kwestie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, które z punktu widzenia Elbląga są bardzo istotne. Jako miasto jesteśmy bowiem notorycznie zagrożeni podtopieniami wskutek cofki na rzece Elbląg. Są wyliczenia, które wskazują, że w przypadku grożących cofką silnych wiatrów północno wschodnich, budowany kanał może pełnić rolę syfonu rozładowującego napór wody. To dodatkowy argument, który przemawia za tą inwestycją.”
W lutym 2017 roku przyjęto specustawę w tej sprawie.
Podczas kolejnych rządów Prawa i Sprawiedliwości w Sejmie przyjęto specustawę, głosowało za nią 410 z 428 posłów. Za przyjęciem ustawy w senacie bez poprawek głosowało 77 senatorów. Kanał otwarto rok temu.
„Nie mógłbym spojrzeć w oczy mieszkańcom Elbląga, gdybym oddał za darmo majątek miasta”. Tak obecnie tłumaczy brak chęci współpracy z rządem prezydent miasta. Czy na pewno, a może czeka na wynik wyborów.
Hitem braku jakiejkolwiek wiedzy, a może nawet działań wbrew interesowi narodowemu była wypowiedź wicemarszałek Małgorzaty Kidawy Błońskiej o przekopie „Skoro natura tego przekopu nie zrobiła, to wydaje mi się, że to nie ma sensu„. Tego typu pytania, można by zadać również w stosunku do Kanałów Panamskiego lub Sueskiego. Dobrze że na tą chwilę nikt ich nie zadał.
Na naszych łamach, ten temat w 2022 roku pojawiał się kilkukrotnie
Śluza – Przekop Mierzei Wiślanej
Port Elbląg – Przekop Mierzei Wiślanej
Przekop Mierzei Wiślanej – aktualizacja
Przekop Mierzei Wiślanej na finiszu
Otwarcie Przekopu Mierzei Wiślanej 17 września 2022
Przekop Mierzei Wiślanej, czyli naturze trzeba pomóc
